در ماههایی که فیشهای حقوقی هیاهویی در فضای مجازی و افکار عمومی به راه انداختهاند، به تازگی از سیاست به سینما هم کشیده شده و بحث دستمزدهای نجومی مجریان صدا و سیما داغ شده است.
به گزارش مووی مگ به نقل از ابتکار، البته هر چند وقت یک بار هم زمان با نمایش یک شوی تلویزیونی پربیننده شایعات و حرف و سخنها دربارهی دستمزد دریافتی مجری آن برنامه بر سر زبانها میافتد. این گمانهزنیها معمولاً با تکذیب آن مجری همراه میشود. چهرههایی مانند «احسان علیخانی» مجری برنامهی «ماه عسل»، «عادل فردوسی پور» مجری برنامهی «نود»، «مهران مدیری» مجری برنامه «دورهمی» و آخرین مورد آن «رامبد جوان» مجری برنامه «خندوانه» که با مبلغی حدود 30 میلیون تومان برای هر شب اجرا مورد انتقاد قرار گرفته بود.
سؤال اینجاست که با وجود تاکید مکرر مسئولین صدا و سیما بر کمبود بودجه برای برنامهسازی این سوال پیش میآید که اصولاً این مبالغ در سیستم پرداختی رسانهی ملی منطقی و امکانپذیر است؟ و مهمتر از همه این که فاکتورهای سنجش دستمزد مجریهای تلویزیونی چیست؟ تعداد بینندگان؟ محبوبیت برنامه؟ تعداد طرفداران مجری؟ و …
تابوشکنی اولین مجری
تا مدتها کار اجرا در صداوسیما، شکل و شمایلی مشخص داشت؛ یک آقا یا خانم بسیار موقری مینشست جلوی دوربین و اعلام برنامه میکرد. نه حق داشت با کسی شوخی کند، نه کسی را دست بیندازد و نه اینکه خارج از متنی که برایش نوشتهاند، چیزی اضافه کند. او باید خیلی لفظ قلم و مؤدبانه و بدون تحرک با مخاطبانش روبرو میشد. تا پیش از تغییر این روند مجریان را هیچگاه ایستاده نمیدید و تحرکی در اجراها نبود.
مسئولین صدا و سیما میدیدند که در غرب مدتهاست شیوههای نخنما و کلاسیک اجرا دیگر جوابش را پس داده است و مجبور به پذیرش برخی تغییر و تحولات بودند. اگر بخواهیم به اولین اجراهای متفاوت در صداوسیما برسیم باید به سالهای اولیه دهه 70 بازگردیم وبه برنامهای با نام «بعد از خبر». محمود شهریاری میگوید نخستین بار او یخ اجراها را شکسته: «من در دوره ای با آقای آتشافروز بعد از اخبار سراسری برنامه «بعد از خبر» را اجرا می کردم. اجرای آن موقع خیلی جدی بود. مجریهای شق و رق می نشستند و اعلام برنامه میکردند. فقط قسمت بالاتنه دیده می شد و مجری خیلی رسمی حرف میزد. ما برای اولین بار برنامهای متنوع اجرا کردیم، تهیه کننده به ما گفت سه، چهار دست لباس بیاورید تا سه، چهار برنامه را در یک شب ضبط کنیم. بعد از برنامه اول، کار را متوقف کرد و گفت شما خیلی شاد هستید در حالی که الان نه عید است و نه دهه فجر! شما چرا باید خوشحال باشید. من پرسیدم چرا باید ناراحت باشیم. برنامه 15 دقیقه ای ما را پیش رئیس سازمان صدا و سیما بردند. او گفته بود برنامه را مشروط ضبط کنید تا ببینیم بازخورد جامعه و مسئولان چطور است. برنامه هم با اقبال مردم مواجه شد. فضا شکسته شد. دیدند میشود در یک برنامه خندید و لطیفه گفت.»
دستمزد مجری بر اساس محبوبیت و تعداد اجراها
یک مجری براساس سابقه کار، میزان محبوبیت و یا ستاره بودنش میتواند روی رقم دستمزد خود تاثیر بگذارد. این البته بخشی از ماجراست، بخش دیگر به نوع برنامه در حال اجرا بستگی دارد. به این ترتیب که رقم دریافتی یک مجری برای برنامه 30 شبه، متفاوت از رقم دریافتی همان مجری از برنامه یک روزه است. معمول چنین است که مجریان در برنامههای مناسبتی که در نوبتهای محدود و گاه یک بار روی آنتن میرود رقم بالاتری نسبت به اجراهای مدتدار میگیرند. بنابراین دستمزد مجری را علاوه بر میزان محبوبیتش، تعداد اجراهای او نیز تعیین میکند.
دستمزد بالاتر در ویژه برنامهها
مجریان در ویژهبرنامهها رقمهای چشمگیرتری نسبت به برنامههایی که در طول یک دوره مشخص اجرا میکنند، به دست میآورند. حتی مهمانان و کارشناسهای این برنامهها نیز با دستمزدهای متفاوتتری نسبت به شرایط معمول روبرو میشوند. توجیه این شیوه تقسیمبندی دستمزدها این است، که جهت راضی کردن مجریان برای پذیرش اجرای یک ویژه برنامه رقابتی تنگاتنگ در میگیرد و مجری حاضر نمیشود با دستمزد معمول برنامههای مدتدار، ویژهبرنامهای را اجرا کند، پس راهکاری نمیماند جز بالا بردن دستمزد.
سقف دستمزد داخل سازمان
بالاترین رقم به دست آمده براساس تحقیقات از میان مجریان صداوسیما، مربوط به یک اجرای 10 دقیقهای است. یک مجری برای اجرای 10 دقیقه از یک برنامه 20 میلیون تومان دریافت کرده است.رقم دیگری که فاصلهای قابل توجه با مورد اول دارد به مجری دیگری بازمیگردد که برای اجرای ویژهبرنامه عید نوروز هشت میلیون تومان دستمزد دریافت کرده بود.مجریان باسابقه و محبوب، معمولاً ارقامی بین 400 تا 500 تومان برای هر برنامه دریافت میکنند که البته این رقم ذکر شده در قرارداد است و ممکن است با افزایش به شیوههای یاد شده، این رقم به یک تا یک و نیم میلیون تومان در هر شب اجرا برسد. البته این ارقام فقط به مجریانی پرداخت میشود که علاوه بر باسابقه و توانمندی، حتماً به نوعی ستاره نیز شده باشند.
اجرا در برنامههای خارج از سازمان
چراغ سبز سازمان صدا و سیما در اوایل دهه 70 برای خودمانی شدن مجریها، راه را برای جذابتر شدن آنها باز کرد.از اینجا بود، شرکتهای خصوصی و نهادهای دولتی دریافتند که می توانند در جشنهایشان روی این جذابیت حساب کنند و از آنها برای سرگرم کردن مهمانهایشان سود ببرند. حسین رفیعی، مجری تلویزیونی در این باره میگوید: «روابط عمومی شرکتها و ارگانها از این راه دلالی میکنند. هیچ روزی نیست که او چند بار اجرا نداشته باشد و اغلب در ماههای رجب و رمضان ماهی هفت، هشت اجرا دارد. همچنین برای اجرا از تهران خارج نمیشود. بازار مجریهای برنامههای کودکان در همین رابطه داغ تر است، آنها هستند که روزی چند جای مختلف میروند.»
یک منبع آگاه در این باره به «ابتکار» گفت: «نرخ اجرای جشنها و سمینارها از 2 میلیون تومان ( مجری های درجه 2 یا کمتر سرشناس) آغاز و گاه به 10 میلیون تومان میرسد.» وی افزود: «البته نرخ معمول که توسط مجریهای باانصاف سرشناس و پرکار دریافت میشود بین 3 تا 5/4 میلیون برای اجرای برنامهای که شاید در مجموع کمتر از 30 دقیقهاش به پلاتوهای مجری اختصاص مییابد، میباشد.»
رفت و آمد با آمبولانس!
این مجری با سابقهی تلویزیونی در گفت و گویی بیان کرد:«مبلغ دریافتی مجریان در 15 سال پیش برای اجراهایی از این دست، 40-50 هزار تومان بوده اما چندی است که از اینجا و آنجا میشنویم مجریان صداوسیما در اینگونه برنامه ها که اغلب کمتر از یک ساعت وقت آنها را میگیرد، نزدیک به پنج میلیون تومان میگیرند.» او ادامه داد: «سال 1377 و در ایام دهه فجر مجبور بودیم با جواد یحیوی روزی به چند جای مختلف برای اجرا برویم. مدیر برنامههایمان آمبولانسی اجاره کرده بود. آژیر را فعال میکردیم، ملت کنار میرفتند و سریع میرسیدیم. البته آن موقعت مثل حالا نبود، برای هر اجرا 40 – 50 هزار تومان بیشتر نمیدادند!»
10 ماه است حقوق نگرفتهام
رفیعی با اینکه هنوز در صداوسیما کار میکند اما انتقاداتش به رویکردهای این سازمان جدی است: «10 ماه است از جام جم حقوق نگرفتهام، چه باید بکنم؟ اما همچنان سعی میکنم برای هر اجرایی هم نروم. ترجیح میدهم برنامه ها ارگانی باشند و حتما عامالمنفعه. اگر بفهمم برای برنامه ها بلیت میفروشند اصلاً نمیروم، مگر اینکه دروغ بگویند و بعداً بفهمم.»
10 دقیقه، سه میلیون تومان
آرش میراحمدی، مجری تلویزیونی درباره دستمزدهای مجریان اظهار کرد: « مهمانی ارگانهای مختلف در تهران و شهرستانها بخش مالی مشخصی ندارد. قیمتها از یک تا چهار میلیون تومان در نوسان است. مثلا برای اجرای 10 دقیقهای مراسم شهرداری در ایوان شمس گرچه مجری نبودم و در بخشی بازی کردم، سه میلیون تومان گرفتم اما در شهرستانها کمتر از یک میلیون. اصلاً به زحمت سفرش نمیارزد.»
مجری و بازیگر برنامهی «خنده بازار» یک بار برای اجرا در رفسنجان یک میلیون و 200 هزار تومان برای 10 دقیقه اجرا گرفته و حالا هم یکی از شرکتهای صوتی و تصویری برای اجرای شش شب در تهران و شهرستان او را دعوت کرده که در این اجراهای دقیقهای جمعاً 10 میلیون تومان دست او را خواهد گرفت.
یک میلیون در تهران، دو میلیون در شهرستان
سیروس حسینی فر این روزها حضور چشمگیر در جام جم و شبکه سه سیما دارد اما از آنهاست که حقوق سه چهار میلیونی سازمان کفاف زندگیاش را نمیدهد. با اینکه میگوید برای یک ساعت تقلید صدا و اجرای برنامهها حدودسه میلیون میگیرد، اما معتقد است قیمتش متعادل است تا همه بتوانند سراغش بیایند! او که به «بمب خنده» معروف است در این باره بیان کرد: «بیشتر برای ارگانها وسازمانهای دولتی برنامه اجرا میکنم. برای جشنهای عروسی زیاد دعوت میشوم اما رد می کنم. قیمتم در تهران یک و نیم میلیون تا یک میلیون و 700 هزار تومان است و در شهرستانها از دو ونیم تا دو و 700 البته اگر قرارداد را شخصاً ببندم، 200 تا 300 هزار تومان هم به این مبالغ اضافه میشود.»
15 میلیون درآمد در روز!
حسن ریوندی مقلد صدا اگر در روز چهار بار سر برنامه برود، به قراری مظنه بیش از 15 میلیون تومان در روز کاسب است. البته میگوید همیشه اوضاع بر این منوال نیست، مثلا در دو ماه محرم و صفر از این تعداد اجراها خبری نیست. شومن معروف این روزهای صداوسیما و برنامههای خصوصی در گفتوگویی اعلام کرد که در سال به طور میانگین 600 اجرا دارد. البته او ادعا میکند از دست کسی پول نمیگیرد و برادرش مدیر برنامههای او است: «هر وقت پول لازم داشته باشم، میگم برام میریزه!»
ریوندی 25 سال است در سازمان کار می کند؛ همزمان با سالهایی که فرمت «جُنگ» در اجراها رایج شد و گاهی مجریها روزی 10 اجرا هم میرفتند. در این میان مجریان مجبور بودند از آمبولانس برای عبور از ترافیک خیابانها و رسیدن به همه اجراهایشان در طول روز استفاده کنند. ریوندی گرانترین هنرمند تقلید صداست اما خودش معتقداست حمید ماهی صفت از او گرانتر است. البته ماهی صفت، جوکر معروف هیچگاه کارمند صداوسیما نبوده و با این اوصاف می توان ریوندی را همچنان یکی از قیمت بالاهای صداوسیما در اجراهای خارج از سازمان دانست.
30 میلیونیها
روزنامه «هفت صبح» دستمزد رامبد جوان برای حضور در «خندوانه» را به نقل از منبعی آگاه 30 میلیون تومان برای هر شب اجرا اعلام کرده است. گویا این مبلغ جمع دستمزد او از تلویزیون و نیز پولی است که حامیان مالی برنامه برای تولید «خندوانه» وسط گذاشته اند. در واقع بخش عمده این پول توسط حامیان مالی برنامه به رامبد جوان پرداخت می شود. که رامبد جوان این خبر را تکذیب کرد پیش از این میزان دریافتی مهران مدیری از «دورهمی» 30 میلیون عنوان شده بود اما هاشم رضایت یکی از تهیه کنندگان برنامه این طور واکنش نشان داده بود که هیچ وقت مهران مدیری 30 میلیون تومان دریافت نمیکند.