نقد و بررسی فیلم انتقام جویان : پایان بازی ( Avengers: Endgame )

نمی توان از تاثیر سری فیلمهای « انتقام جویان » بر سینما طی سالهای اخیر چشم پوشی کرد. مجموعه آثاری که کمپانی مارول و رقیب دیگرشان دی سی ، طی سالهای اخیر روانه سینما کرده اند توانسته حجم بسیار بالایی از طرفداران دو آتشه را به سمت خود جذب نماید و با ارائه آثار هیجان انگیز مطابق میل طرفداران این سری، به محبوبیت و فروش فوق العاده ای در سینما دست یابد. موفقیت های « انتقام جویان » سبب شد تا مجموعه ای از فیلمها با موضوعات اَبَرقهرمانی به سینما بیایند که بعضی از آنها نسبتاً موفق و بسیاری دیگر شکست را تجربه کردند. اما در این میان، « انتقام جویان » کمتر لغزشی را طی سالهای اخیر به خود دید و می توان گفت که همواره برای طرفداران این مجموعه در اوج بود.

فروش فوق العاده این مجموعه فیلمها ثروت عظیمی را نصیب مارول و کمپانی دیزنی کرده است و در کنار آن، شخصیت های فرعی این مجموعه نیز صاحب عناوین مستقل و پرفروشی شدند که روی هم رفته باید گفت بخش قابل توجهی از چرخه اقتصادی سینما در سالهای اخیر توسط اَبَرقهرمانان چرخیده و ابداٌ نمی توان آنها را انکار کرد. حالا سری فیلمهای « انتقام جویان » به پایان خط رسیده است ( حداقل تا امروز اینچنین گفته شده! ) و شاهد به پایان رسیدن یکی از سودآورترین فیلمهای تاریخ سینما هستیم. فیلمی که دیزنی از تمام ظرفیت های خود برای اکران حماسی و پر سر و صدای آن استفاده کرده و صف های طویلی برای تماشای آن تشکیل شد و حتی گاهی در برخی مناطق بلیت های آن نیز به قیمت های گزاف چند هزار دلاری در سایت های مختلف به فروش می رسد! داستان قسمت آخر « انتقام جویان » از این قرار است :

پس از اینکه در « جنگ ابدیت » تانوس ( جاش برولین ) موفق شد تا سنگ های بی نهایت را بدست آورده و نیمی از جهان را به تسخیر خود درآورد، بخشی از اَبَرقهرمانان نیز از بین رفتند و حالا نبولا ( کارن گیلان ) و تونی استارک ( رابرت داونی جونیور ) نیز در یک محفظه در کهکشان محبوس شده اند. در این شرایط به یکباره کاپیتان مارول ( بری لارسن ) از راه می رسد و آن دو را نجات داده و آنها به زمین منتقل می شوند تا در کنار دیگر اَبَرقهرمانان باقی مانده از مبارزه با تانوس حضور داشته باشند. آنها درمانده از حل مسئله تانوس و چیره شدن بر آن، پس از مدتها با اسکات لانگ یا همان مرد مورچه ای ( پُل راد ) مواجه می شوند که نزدشان آمده و ظاهراً توانسته از کوانتومی که در آن قرار گرفته بود رهایی یابد. همین مسئله سبب می شود تا آنها به فکر سفر در زمان بیفتند و…

« پایان بازی » در تمام بخش ها یک عقبگرد در مقایسه با قسمت قبل یعنی « جنگ ابدیت » محسوب می شود. در این قسمت سازندگان برآن شده اند تا از عناصر عجیب و غریب و بی ربطی در طول داستان استفاده نمایند که از جمله آنها رونمایی از بازی مشهور « فورتنایت » در فیلم می باشد! آنتونی و جو روسو، کارگردانان « انتقام جویان » در قسمت آخر ، مجموعه ای از شوخی های بی مزه و نم پس داده از جمله ثور چاق شده را در تصویر گنجانده اند که نه تنها نمی تواند خیلی لبخندی را به لبان تماشاگر بیاورد، بلکه می تواند او را نسبت به فضاسازی غمباری که از پس پیروزی تانوس بر فیلم حکمفرما شده بود نیز تحت تاثیر قرار دهد. استفاده از شوخی های اینچنین غلیظ و پُر رنگ ابداً بر تصویر نمی نشیند.

روند داستان « پایان بازی » نیز مشکلات خاص خود را دارد. فیلم با مدت زمان 3 ساعت به اکران عمومی درآمده است و انتظار می رود که سازندگان در این مدت زمان بسیار طولانی حرف های جذابی برای گفتن داشته باشند اما کمال تعجب، هیچ اتفاق قابل توجهی حداقل در دو ساعت اولیه فیلم رخ نمی دهد. در این دو ساعت سازندگان تماشاگر را صرفاً درگیر نوستالژی های تاریخ این مجموعه فیلمها کرده و آنها را به این سمت و آن سمت می برند و چندتایی شوخی مطرح می کنند و آنچه که می خواهند را بدست می آورند و سپس باز می گردند تا بتوانند اتحادی تشکیل داده و به سراغ بازپس گیری دنیا از تانوس بروند! در واقع سازندگان با رویکرد استفاده از فاکتور سفر در زمان، شخصیت های داستان را به لوکیشن های قدیمی و مواجه با شخصیت های خاطره انگیز این مجموعه می برند تا هم خاطرات مخاطب برای خداحافظی با این مجموعه زنده شود و هم اینکه در یک روند خسته کننده، به دنبال چیزی باشند که بتوانند با در کنار هم قرار دادن آنها، بر دشمن قدرتمندشان فائق آیند. این مقدمه بسیار طولانی و خسته کننده، البته شامل اتفاقاتی می شود که به جهت بازخوانی شان به این شکل در فیلم می تواند بر حفره های فیلمنامه بیفزاید.

نکته جالب اینکه خودِ شخصیت تانوس که از نقاط قوت قسمت قبل محسوب می شد و یکی از برترین شخصیت های منفی آثار اَبَرقهرمانی محسوب می شد، در اینجا آن وجه خاکستری خود که باعث می شد تماشاگر حتی با او ابراز همدردی نماید را از نیز از دست داده و به یکباره با تغییر کاربری، به یک بَدمن کلاسیک تبدیل شده که قصد نابودی دنیا را دارد و خبری هم از شخصیت پردازی دقیق درباره او وجود ندارد. او حالا از همان دسته بَدمن هایی است که معمولاً داد و فریاد به راه می اندازند اما در انتها به ساده ترین شکل ممکن از میان برداشته می شوند! چیزی که در تضاد با قسمت قبل « انتقام جویان » بود.

نکته عجیب دیگر در مورد « انتقام جویان : پایان بازی » این است که فیلم حتی در مدت زمان 3 ساعته خود نمی تواند مبارزات به یاد ماندنی خلق نماید. فارغ از بخش ابتدایی فیلم که در سکون می گذرد، حتی در بخش های پایانی و تقابل اَبَرقهرمان نیز نمی توانیم یک جنگ تمام عیار هوشمندانه را شاهد باشیم. سازندگان برای ساخت جلوه های ویژه فیلم همان تمهیدی را به کار بسته اند که پیش از این سازندگان « آکوامن » از آن در نبرد نهایی استفاده کرده بوند یعنی ازدیاد بی رویه CGI و افکت های کامپیوتری و عدم تمرکز در هدایت آن. در اینجا نیز در نبرد نهایی ما با مجموعه ای از جلوه های ویژه بسیار با کیفیت مواجه هستیم که شلوغ و بی برنامه هست و خیلی قابلیت ماندگاری ندارد. این نبرد حماسی است اما جزئیاتی ندارد که بتواند در خاطرات باقی بماند. نبردی که در آن حتی هالک تبدیل به ” پروفسور هالک ” شده است و کاری به کار کسی ندارد!

تمام این موارد به این معنی نیست که « انتقام جویان : پایان بازی » فیلم بدی هست. مشخصاً با قاطعیت می توان گفت که « پایان بازی » در بخش های فنی یکی از با کیفیت ترین آثار چند سال اخیر سینما محسوب می شود و جنبه های سرگرمی آن نیز برجسته و مشهود است، اما به واقع نمی تواند چیزی بیشتر از این باشد. فیلم سعی دارد احساسات تماشاگر را برانگیزد و درامی بسازد که شخصیت هایش چند بُعدی شده و قابل باور باشند. اما این تلاش به ثمر نمی نشیند چراکه در نهایت آنچه از « انتقام جویان » بر جای می ماند یک اثر خوش ساخت اکشن اَبَرقهرمانی است که تکلیف اش با خودش مشخص است و به سختی می تواند از چارچوب تعیین خارج شوند. تلاش برادران روسو برای اینکه به این شخصیت ها بُعد بیشتری ببخشند قابل تحسین است، ، اما آنچه که در پایان فیلم باقی می ماند نه شخصیت های چند لایه، بلکه زد و خوردها و اکشن های جذابی است که اگرچه در مقایسه با قسمت قبل ضعیف تر هستند، اما کماکان می تواند به راحتی مخاطبش را راضی نماید.

منتقد : میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می گردد.

به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید

انتقام جویان : پایان بازی (Avengers: Endgame)