نقد و بررسی فیلم گرتل و هانسل ( Gretel & Hansel )

« هانسل و گرتل » یکی از محبوب ترین داستان های برادران گریم است که تا به امروز اقتباس های فراوانی از آن در دنیای هنر انجام شده است. برخی از این اقتباس ها بصورت نسخه اپرایی به روی صحنه اجرا شده اند و برخی دیگر نیز راه خود را به سینما باز کردند. آخرین اقتباس سینمایی نه چندان وفادار از داستان « هانسل و گرتل » در سینما، فیلم « هانسل و گرتل: شکارچیان جادوگر » با بازی جرمی رینر و جما آرترتون بود که در سال 2013 اکران شد و با بودجه اندک توانست به فروش قابل توجهی دست پیدا کند. حالا با آغاز دهه جدید، آز پرکینز، که پسرِ آنتونی پرکینزِ ترسناک فیلم « روانی » است، تصمیم گرفته تا اقتباسی جدید از داستان برادران گریم را به سینما بیاورد و روایت خود را از ماجرای جنگل و جادوگر به مخاطب ارائه نماید.

داستان « گرتل و هانسل » همان داستان همیشگی است. گرتل ( سوفیا لیلیس ) به همراه برادرش هانسل ( ساموئل لیکی ) در جنگ در پی یافتن غذا و گذران زندگی بهتر هستند که به یک کلبه ناشناس و عجیب می رسند. کلبه ای که در آن تمام آنچه که آنها نیاز دارند پیدا می شود اما در عین حال، آنها متوجه می شوند که در این کلبه اتفاقات عجیبی رخ می دهد و یک زن سالخورده ( آلیس کریگ ) هم در این مکان حضور دارد که شرایط را برایشان بغرنج تر می کند و…

« گرتل و هانسل » با بودجه بسیار اندکی ( 5 میلیون دلار ) ساخته شده است و به همین جهت پرکینز با کمترین امکانات سعی کرده تا اثر مطبوعش را بسازد. نسخه سال 2020 « گرتل و هانسل » می خواهد دلهره آور باشد و پیچیده اما برای رسیدن به این هدف، به حدی محدود است که نمی تواند کاری پیش ببرد. پرکینز در ساخت فیلم تسلط خود بر فیلمبرداری و قاب بندی ها را به رخ تماشاگر می کشد و به همین جهت، « گرتل و هانسل » در بخش فیلمبرداری ستایش برانگیز است و می توان شاهد نماهای زیبایی در لوکیشن محدود و بسته فیلم بود؛ البته به شرطی که با اسپکت رشیو ( نسبت تصویر ) متفاوت فیلم که باعث می شود سوژه همواره در مرکز باشد کنار بیایید!

اما آنچه که فیلم به آن بی توجه بوده، فیلمنامه و نحوه روایت قصه است. « گرتل و هانسل » می خواهد شبیه به آثار ترسناکی باشد که مفهوم را از طریق نشانه شناسی به مخاطبش انتقال می دهد. اما افراط در بکارگیری این عناصر و همچنین نبود شخصیت پردازی باعث سردرگمی تماشاگر شده است. اینکه تمام قواعد و موقعیت های دلهره آور فیلم قرار است بر سر شخصیت هایی آوار شود که هیچ هم ذات پنداری با آنها نمی کنیم، باعث می شود که ناخواسته اهمیت چندانی هم به سرنوشت آنها نداده و صرفاً شاهد وقوع رخدادها بدون تاثیرگذاری مشخص باشیم. در واقع « گرتل و هانسل » بی آنکه داشته ارزشمندی داشته باشد، سعی در پیچیده کردن قصه دارد که همین تصمیم منجر به سقوط فیلم شده است.

مدت زمان فیلم نیز بسیار محدود است و تنها در 87 دقیقه روایت شده، اما تاکید پرکینز بر گرفتن نماهای متعدد و اغلب تکراری آن هم بدون دیالوگ، باعث شده تا « گرتل و هانسل » بسیار به یک بازی تصویری شباهت داشته باشد که قصد تجربه گرایی برای کارگردانش را داشته. تجربه گرایی که البته در بخش های فنی می تواند موفقیت آمیز باشد، مخصوصاً در تصویربرداری و طراحی صحنه که قابل تحسین است. اما زمانی که به فیلمنامه و نحوه روایت داستان می رسیم، ضعف های اثر آشکار می شود. ضعف هایی که از نبود شخصیت پردازی گرفته تا اصرار افراطی بر انتقال مفهوم از طریق تصویر، در حالی که نیازی به انجام این کار نبوده، باعث می شود که مخاطب به راحتی این اقتباس سینمایی را پس بزند و حوصله اش در هنگام تماشای فیلم مورد چالش قرار بگیرد.

یکی دیگر از اقدامات عجیب فیلم که توضیح مشخصی برای آن وجود ندارد، وجود لهجه های متفاوت بازیگران است که هرکدام با دیگری فرق دارد! در طول داستان اشاره مشخصی برای توجیه این مورد به چشم نمی خورد و به همین جهت باید گفت که انتخاب بازیگران فیلم در شرایطی انجام شده که هرکدام از آنها لهجه های متفاوتی داشته اند و به نظر می رسد که از نظر پرکینز، در کنار هم قرار دادن این بازیگران در کنار یکدیگر می بایست اقدام جالبی می بوده! با اینحال باید گفت که تیم بازیگری سه نفره فیلم از پس ایفای نقش هایشان برآمده اند.

« گرتل و هانسل » یک اقتباس کاملاً بی دلیل از داستان برادران گریم است که هیچکس احتمالاً نمی داند چرا ساخته شده! فیلم نه قصد انتقال پیامی جدید به مخاطب را دارد و نه حتی روایت قصه اصلی برادران گریم را به چالش می کشد. در نهایت « گرتل و هانسل » پیش از زمانی که فیلم به پایان می رسد، از ذهن تماشاگر خارج خواهد شد و به نظر هم نمی رسد که کسی در آینده از آن یاد کند. به نظر، جذاب ترین ویژگی فیلم نام آن باشد که از « هانسل و گرتل » به « گرتل و هانسل » تغییر نام داده است و از این جهت شایستگی های لازم برای ساخت یک عنوان سینمایی را کسب کرده است!

منتقد : میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می گردد.

به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید

گرتل و هانسل (Gretel & Hansel)