نقد و بررسی فیلم مرد نامرئی ( The Invisible Man )

رمان « مرد نامرئی » در سال 1897 توسط اچ جی ولز نوشته و منتشر شد. رمانی علمی و تخیلی درباره دانشمندی که به فرمول نامرئی شدن دست پیدا می کرد و داستان های مختلفی را رقم می زد. از کتاب آقای ولز تا به امروز اقتباس های بسیار زیادی در قالب فیلم سینمایی،تلویزیونی و حتی کامیک و انیمیشن انجام شده است. اقتباس هایی که اغلب شان آثار درخشانی نبوده و در گذر زمان به دست فراموشی سپرده شدند. در برخی از این اقتباس ها، فرد نامرئی با بحران هویت و موارد مرتبط مواجه می شود و در برخی دیگر مانند نسخه عجیب و غریب سال 2000 با بازی کوین بیکن، دچار انحرافات اخلاقی بود و در واقع دستاورد علمی اش را در کسری از ثانیه فدای کنجکاوی های جنسی می کرد! حالا « مرد نامرئی » در سال 2020 بار دیگر به سینماها آمده و امید دارد که این بار بتواند وضعیت بهتری را رقم بزند.

داستان فیلم درباره زنی به نام سیسیلیا ( الیزابت ماس ) است. کسی که در یک رابطه عاطفی با مرد دانشمند ثروتمندی به نام آدرین ( اولیور جکسون – کوهن ) قرار دارد. اما پس از اینکه سیسیلیا در یک شب پا به فرار می گذارد، متوجه می شود که آدرین از دنیا رفته و در واقع خودکشی کرده است. به نظر می رسد این اتفاق پایانی باشد بر رابطه پر فراز و نشیب آنها، اما بزودی سیسیلیا متوجه می شود که فردی نامرئی هر لحظه در کنار اوست و به او خیره شده است. وی پس از در میان گذاشتن این موضوع با دیگران، با تردید آنها مواجه می شود و این در حالی است که این فرد نامرئی هر لحظه اقدامات ترسناک تری انجام می دهد و…

نسخه سال 2020 « مرد نامرئی » مانند اغلب آثاری که از این قصه تا به امروز منتشر شده، دارای مشکلاتی در فیلمنامه است که به منطق روایی و چاله های فیلمنامه باز می گردد. اما نقطه قوتی که باعث می شود این ضعف ها کمتر به چشم بیاید، کارگردانی مسلط لی وانل است که برخلاف دوست و همکار قدیمی اش جیمز وان، خیلی دیر به عرصه فیلمسازی وارد شد. وانل و جیمز وان هر دو شهرت خود را با نوشتن فیلمنامه « اَره » در 2004 آغاز کردند، اما جیمز وان در سالهای بعد تبدیل به چهره ای شناخته شده در ساخت آثار ژانر وحشت شد و در عوض وانل به حاشیه رانده شد. اما « مرد نامرئی » نشان می دهد که این کارگردان نبوغ بسیار خوبی در ساخت و پرداخت ایده های ترسناک دارد و اغلب این ایده ها در فیلم « مرد نامرئی » نیز به ثمر نشسته است.

داستان « مرد نامرئی » مطابق انتظار در نسخه جدید تغییراتی را به خود دیده و بروزتر شده است، اما با اینحال نمی توان انتظار داشت که رخدادهای اثر تغییرات محسوسی داشته باشد. این اقتباس سینمایی تحت هر شرایطی، تکرار حضور مرد نامرئی در تصویر به هدف ایجاد وحشت در تماشاگر است و تنها ویژگی که می تواند خستگیِ چرخه تکرار را از تن تماشاگر خارج نماید، بکارگیری خلاقیت های لازم در دکوپاژ و ساخت موقعیت های ترسناک است که لی وانل حداقل در فیلمنامه هایی که نوشته ثابت کرده به خوبی از عهده انجام آن بر می آید. وانل در « مرد نامرئی » نیز به خوبی توانسته از سکوت و آرامش انسان، یک بحران و وحشت بزرگ خلق کند بی آنکه تلاشی برای به ابتذال کشاندن آن داشته باشد.

وانل به خوبی بر این نکته آگاه بوده که تماشاگر به ندرت از آنچه که در تصویر می بیند می ترسد و به همین جهت، در تمام دقایق فیلم عامل وحشت را از چشم مخاطب پنهان می کند تا قاب عریض تصویر با جزئیات فراوان، ترس بزرگی را به جان مخاطب بیندازد. خوشبختانه در این اقتباس جدید، « مرد نامرئی » نه قرار است انحرافات عجیب و غریب نظیر بررسی وضعیت اتاق خواب دیگران را به تصویر بکشد و نه پیامهای اخلاقی با گیرنده ناشناس منتشر کند. این بار مرد نامرئی داستان مجهول و به اندازه کافی ترسناکی است که تماشاگر نتواند به درستی او را تحلیل کند. عدم چیره شدن تماشاگر بر عامل ایجاد وحشت در فیلم نکته ویژه ای است که باعث غافلگیری های متعدد تماشاگر می شود و وانل به خوبی از عهده انجام آن برآمده است.

با اینحال همانطور که گفته شد، فیلمنامه « مرد نامرئی » حفره های ریز و درشتی هم دارد که باعث می شود اثر از نظر منطقی در طول مسیر دچار پرسش شود که مخصوصاً در یک سوم پایانی بیشتر قابل توجه است. در برخی از سکانس های فیلم که در مکان های عمومی روی می دهد، عوامل محیطی به راحتی می توانند خیلی سریع تر معضل شخصیت اصلی داستان را برطرف نمایند و داستان را به پایان برسانند اما برای به طول انجامیدن داستان، شخصیت اصلی داستان خود را در موقعیت های حماقت آمیز قرار می دهد. سازندگان از چنین مشکلاتی غافل مانده اند و نتیجه این شده که فیلم علی رغم اینکه اثری خوش ساخت محسوب می شود، در نهایت با پرسش های منطقی مواجه می شود و باید گفت که در برخی موارد پاسخ منطقی هم برای آن وجود ندارد.الیزابت ماس که با سریال محبوب « سرگذشت ندیمه » پس از سالها تجربه بازیگری به شهرت رسید، حالا در فیلم « مرد نامرئی » نشان داده که می توان از او به عنوان بازیگر در نقش اصلی یک فیلم استفاده کرد و به نتیجه بسیار خوبی هم دست یافت. ماس بهترین بازیگر فیلم است و بازی بسیار خوبی در فیلم ارائه داده است که ترس، وحشت، جنون و درماندگی را در بازی خود نشان داده است.

« مرد نامرئی » فیلم ترسناک خوش ساختی است که قطعاً می تواند رضایت طرفداران ژانر وحشت را به همراه داشته باشد. کارگردانی مسلط لی وانل و پرهیز از بکارگیری افراطی ” جامپ اسکر ” در طول فیلم، ترسی دائمی را در وجود تماشاگر به کار می گیرد و نکته جالب توجه و تحسین برانگیز اینکه تلاشی برای هویت بخشیدن به مرد نامرئی در اینجا صورت نگرفته است. مرد نامرئی این بار در فیلم مجهول است و کمتر اطلاعاتی درباره اش وجود دارد که بتوانید او را تحلیل کنید و زمانی که او نامرئی باشد و کمتر هم درباره آن بدانید، قطعاً بر ترس تان افزوده خواهد شد. « مرد نامرئی » بار دیگر این نکته را ثابت می کند که تماشاگر سینما از آنچه که در تصویر نمی بیند بیشتر می ترسد!

منتقد : میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می گردد.

به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید

مرد نامرئی (The Invisible Man)