خلاصه داستان:
شکوه ( فاطمه معتمد آریا ) به سراغ خانه سالمندان می رود تا همسر سابقش ( رضا بابک ) که در آنجا حضور دارد را به خانه بیاورد و از او مراقبت کند. این در حالی است که شکوه ازدواج مجدد کرده و..
کارگردان :
مونا زندی حقیقی: متولد سال 1351 در تهران است و فعالیت خود را به عنوان عکاس در سینما آغاز کرد و بعدها شغل های دیگری از جمله منشی صحنه و برنامه ریز را در پشت صحنه آثار کارگردانان شاخصی از جمله رخشان بنی اعتماد تجربه کرد. زندی حقیقی پس از سالها فعالیت در کنار بنی اعتماد، در سال 1384 نخستین فیلم بلند سینمایی اش به نام « عصر جمعه » را کارگردانی کرد که جوایز فراوانی برای او به ارمغان آورد.
نقد فیلم « بنفشه آفریقایی » :
ایده اولیه فیلم « بنقشه آفریقایی » براساس نگاهی انسانی شکل گرفته که در آن انسانیت ارزشمند تر از عشقی انسانی تعبیر می شود. این سوژه در عین حال می تواند درامی پیچیده و روانشناسانه خلق نماید. اما فیلمنامه « بنفشه آفریقایی » در همان چند خط نخست به پایان می رسد و هر آنچه که تماشاگر در طول فیلم می بیند، دَورانی خسته کننده از تقابل افراد با یکدیگر است که به صورت دائم تکرار می شود.
مهمترین ایراد فیلم شخصیت پردازی ست. تصمیم ابتدایی شکوه برای آوردن فریدون به منزل همسر دومش تصمیمی غیرمنتظره است که فیلمساز می بایست در طول قصه دلایلی منطقی برای اتخاذ چنین تصمیمی به مخاطب ارائه نماید. اما به شکل عجیبی، فیلم از ارائه جزئیات به مخاطب خودداری می کند و حتی گذشته فریدون و شکوه را به حال خود رها می کند تا ابهام درباره روابط آنها تا انتهای فیلم باقی بماند. اطلاعات قطره چکانی که فیلمساز به تماشاگر درباره گذشته این دو ارائه می کند، کمکی به تماشاگر برای درک بیشتر ارتباط این دو نمی کند. مخاطب در طول فیلم هرگز متوجه نمی شود که عامل جدایی فریدون و شکوه چه بوده و حال چرا باید شکوه چنین حس فداکاری را درباره فریدون تجربه کند که او را از آسایشگاه به منزل همسر دومش ببرد!
ضلع سوم این مثلث شخصیت رضاست. همسر دوم شکوه که فیلم هرگز دلیل محکمی برای موافقت او با تصمیم شکوه ارائه نمی دهد. زمانی که فریدون به منزل رضا و شکوه پا می گذارد، تقابلی ناخواسته میان دو مرد شکل می گیرد اما این برخوردها در حد رقابت بر سر تخته بازی کردن خلاصه می شود. در تمام طول فیلم به طور عجیبی، هیچ دیالوگ مهمی میان رضا و فریدون برقرار نمی شود در صورتی که برای شکل گیری درام نیاز به بسط و گسترش شخصیت ها و ورود به ذهن آنهاست. اما فیلم اعتقادی به چنین رویکردی ندارد و میانه فیلم را به دیالوگ های خسته کننده میان آنها که بخشی از آن درباره اعتراض به حضور فریدون در خانه و بخش دیگرش خاطرات مینی مالیستی از گذشته شکوه و فریدون است، خلاصه می شود. کلید واژه ای که می توانست تقابل این دو شخصیت را جذاب تر نماید، اشاره به گذشته این دو در زمان جدایی شکوه از فریدون است. ارتباطی که آن هم سربسته باقی می ماند!
فیلمنامه بدون فراز و فرودِ « بنفشه آفریقایی »، داستانی فرعی را نیز در خود جای داده است. داستان دختر جوانی که قصد مهاجرت به همراه پسرکی را دارد. شخصیتی که کاملاً بی ربط به قصه است و غیب شدنش در میانه داستان نیز جز افزایش بی دلیل دقایق فیلم هیچ دستاوردی برای قصه به همراه ندارد. نکته عجیب درباره « بنفش آفریقایی » این است که فیلم علناً در میانه داستان شخصیت فریدون که کماکان هیچ نکته مهمی درباره او نمی دانیم را به حال خود رها کرده و به رابطه رضا و شکوه می پردازد. رابطه ای که قرار است عاشقانه باشد و برای شکل گیری آن چند سکانس آواز و یاد ایام کردن نیز گنجانده شده که نمی تواند کاری از پیش ببرد.
متاسفانه فیلم حتی برای پایان دادن به ماجرای حضور فریدون در منزل شکوه و رضا، به سراغ بدترین گزینه ممکن می رود ( خطر لو رفته داستان ). زندی حقیقی که در طول قصه موفق نشده شخصیت بسازد و تماشاگر را با آدمهای قصه همراه کند، به یکباره فرزندانِ فریدون را برای بردن او به خانه شکوه می فرستد و روز بعد ناگهان و بدون هیچ توضیح مشخصی، خبر مرگ فریدون از راه می رسد! یک پایان ضعیف و سرهم بندی شده برای خاتمه دادن به حضور همسر سابق در خانه همسر فعلی که هرگز مشخص نمی شود چرا باید چنین اتفاقی رخ دهد!
شاید تنها بازی بازیگران است که توانسته فیلمنامه و کارگردانی ضعیف « بنفشه آفریقایی » را تا حدی کمرنگ کند. تماشای رضا بابک در « بنفشه آفریقایی » فرصت مغتنمی بوده که نصیب تماشاگران شده است. بازیگری که در سالهای اخیر به نوعی از سینما کنار گذاشته شده و حالا در این فیلم فرصت دوباره ای برای ملاقات با تماشاگران سینما کسب کرده و بازی خوبی نیز از خود ارائه داده است. فاطمه معتمدآریا هم که در دوران بازیگری اش نقش های مشابه شکوه را بارها ایفا کرده و تبدیل به یک کلیشه تمام عیار از زنان زحمتکش شده، در نقش شکوه بازی روانی ارائه داده است. انتخاب سعید آقاخانی در نقش رضا شاید انتخاب چندان مناسبی به نظر نرسد اما می توان گفت که آقاخانی هم توانسته از پس این نقش برآید؛ هرچند که دیالوگ ها و رفتار او گاهی وجه کمدی بازی اش را برجسته تر می کند.
در مجموع باید گفت که « بنفشه آفریقایی » در ایده اولیه خود باقی مانده و برنامه ای برای بسط و گسترش قصه نداشته است. در حالی که در چنین درامی، شخصیت پردازی اصلی ترین اولویت فیلمنامه محسوب می شود، اما در اینجا فیلم خیلی تمایلی برای واکاوی شخصیت ها و ورود به ذهن شان نداشته و از تماشاگر هم می خواهد قصه را همانطور که روایت می شود بپذیرد! « بنفشه آفریقایی » از معدود آثار چند سال اخیر سینمای ایران به شمار می رود که در آن علی رغم وجود بستری تنش زا، هرگز به این مسیر ورود نمی کند. شاید باید این ویژگی را از معدود نکات مثبت « بنفشه آفریقایی » بدانیم که مخاطبش را به جای درگیر کردن در خشونت و تنش، به برقراری دیالوگ تشویق می کند، حتی زمانی که پای همسر سابق و زندگی با همسر فعلی مطرح است؛ دیالوگی که سالهاست در جامعه مطرح نمی شود و حل و فصل مسائل با خشونت گره خورده است!
منتقد : میثم کریمی
این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می گردد.
به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید
نام فیلم : بنفشه آفریقایی
کارگردان : مونا زندی حقیقی
فیلمنامه : حمیدرضا بابابیگی
تهیه کننده : علیرضا شجاع نوری
مدیر فیلمبرداری: فرهاد صبا
بازیگران :
فاطمه معتمدآریا
رضا بابک
سعید آقاخانی
و….
