الیور استون کارگردان سرشناس امریکایی و برنده سه جایزه اسکار امروز وارد تهران شد و در جشنواره جهانی فیلم فجر آخرین کارگاه «دارالفنون» را در کاخ  جشنواره برگزار کرد. او در مقابل شرکت کنندگان که اغلب دانشجویان سینما بودند از تجربیات زندگی و نگاهش به سینما و سیاست گفت.

این نشست بدون حضور خبرنگاران برگزار شد و روابط عمومی جشنواره متن صحبت‌های الیور استون را منتشر کرده است.

استون با اشاره کوتاهی زندگی ناخوشایند خود در دوران کودکی و نوجوانی گفت: من پدر سختگیری داشتم که البته همیشه به من پول خوبی می داد و من با آن پول کتاب های مصور می خریدم. در ۱۸ سالگی به دلیل مشکلاتی که با والدینم داشتم خانه را ترک کردم. پس از آن وارد یک دوران گیج کننده و دردناک شدم و چندین شغل عوض کردم و حتی به عنوان معلم به ویتنام رفتم.

او ادامه داد: سپس به شهرم بازگشتم و کتابی با ۱۳۰۰ صفحه نوشتم که البته هرگز منتشر نشد و این برایم اتفاق دردناکی بود. پس از آن بود که برای بار دوم شهرم را ترک کردم و به عنوان سرباز به ویتنام رفتم. باور من این بود که با کمونیسم مبارزه می کنیم و پروپاگاندای حکومت را باور کرده بودم، اما پس از بازگشت از جنگ به شدت احساس کرختی می کردم برای همین دوباره رو به نوشتن آوردم و تصمیم گرفتم صلح طلب باشم. من در دوران جوانی احساس عمیقی از خشم داشتم چیزی که هنوز هم احساس می کنم. در حقیقت ساخت فیلم به من کمک می کند تا بتوانم با این مساله کنار بیایم.

به سختی وارد هالیوود شدم

کارگردان فیلم سینمایی «متولد چهارم ژوییه» با تاکید بر اینکه در همه قسمت های دنیا روند ساخت آثار انتقادی چه از حیث گرفتن مجوزها و چه از حیث پیدا کردن سرمایه گذار کار بسیار سختی است، عنوان کرد: من برای شروع فیلمسازی‌ام مشکلات بزرگی داشتم. قبل از اینکه وارد هالیوود شوم سه فیلم کوتاه ساخته بودم که یکی از آنها چندان بد نبود اما وقتی وارد هالیوود شدم خیلی سخت توانستم اولین اثرم را بسازم که اصلاً چیز خوبی از آب درنیامد و شکست تجاری خورد.

استون فیلم سینمایی «سالوادور» را نقطه عطفی در زندگی کاری اش عنوان کرد و گفت: با اینکه این فیلم چندان موفق نبود ولی برای من اعتبار بزرگی آورد. پس از آن موفق شدم فیلم «جوخه» را بسازم که موفقیت تجاری بسیار بزرگی بود.

درباره سینمای سفارشی

کارگردان فیلم سینمایی «قاتلین بالفطره» در پاسخ به یکی از دانشجویان درباره واکنش یک کارگردان در قبال درخواست حکومت برای ساخت فیلم سفارشی، تصریح کرد: وقتی در سیستمی هستید که به شما می گویند چه فیلمی بسازید باید آدم باهوشی باشید. سیستم می گوید من برای این فیلم ها هزینه می کنم و اگر می خواهید فیلمساز باشید ناگزیر هستید که فیلم بسازید، بنابراین باید بتوانید با قوانین بازی کنید. متاسفانه امروز پول و سرمایه تعیین کننده همه چیز است و دوران سختی را پشت سر می گذاریم. با این حال باید سعی کنید همیشه انسانیت تان را زنده نگه دارید.

پوتین سیاستمدار بزرگی است

استون در پاسخ به دانشجویی که نظر وی را درباره ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه پرسیده بود، تصریح کرد: پوتین سیاستمدار بسیار بزرگی است و ۱۸ سال است که در بالاترین سطوح قدرت حضور دارد. من برای ساخت مستند «گفتگو با آقای پوتین» بیش از ۳۰ ساعت با او مصاحبه کردم. پوتین هرگز پیش از مصاحبه از من محور سوالاتم را نمی پرسید و پس از مصاحبه هم درخواست هیچ ادیتی نکرد.

وی ادامه داد: روسیه منابع بسیار غنی دارد و یک کشور بزرگ هسته ای است. من فکر می کنم در آمریکا خیلی بد با موضوع روسیه برخورد می شود. رسانه های غربی همیشه نام پوتین را با صفت های خوار کننده به کار می برند. متاسفانه در بحث سیاست همه چیز را ایدئولوژی تعیین می کند و من اصلا این موضوع را دوست ندارم. من سعی کردم در این مستند مثل فیلمسازان رفتار کنم نه مثل ژورنالیست ها.

اعتماد مردم آمریکا به ناظران اشتباه است

کارگردان فیلم سینمایی «اسنودن» درباره اهمیت ورود کارگردانان جوان به ساخت فیلم هایی در حوزه سایبری گفت: امروز با وجود گسترش دنیای سایبری کسی درک درستی از آنچه که دولت از ما می داند، ندارد. ما نمی دانیم ولی باید بدترین احتمال را دهیم. در آمریکا مردم به ناظران خودشان اعتماد دارند در حالی که این دیدگاه اشتباهی است. دنیای سایبری قدرت نامحدودی برای حکومت بوجود آورده است، بدون اینکه کنترلی رویش وجود داشته باشد. بودجه های نظامی به شکل وحشتناکی رشد کرده است در حالی که هزینه های اجتماعی را کاهش داده اند. آمریکا البته معتقد است که روسیه، ایران و کره شمالی باعث افزایش بودجه نظامی شده اند.

وی ادامه داد: امروز شاهد یک جنگ امنیتی سایبری هستیم که پول زیادی در آن خرج می شود. در آمریکا فرماندهی سایبری وجود دارد که در حقیقت رکن پنجم ارتش این کشور است. شرکت های خصوصی اطلاعات را خریداری می کنند و حتی گاهی دولت این شرکت ها همدست می شوند.

مردم آمریکا فکر می کنند اسنودن آدم خوبی نیست!

استون درباره فیلم سینمایی «اسنودن» گفت: من دوست دارم فیلمی بسازم که کسی دوست نداشته باشد آن را بسازد و «اسنودن» همچین فیلمی بود. ما در آمریکا و در همه کشورهای دیگر دنیا به فاش کننده ها احتیاج داریم. البته با توجه به مضمون فیلم به سختی برای اسنودن توانستیم پخش کننده پیدا کنیم و در آمریکا هم به فروش مناسبی نرسیدیم چون این شخص قهرمان جذابی برای آمریکایی ها نیست و در فیلم با مشت توی صورت کسی نمی زند!

این کارگردان ادامه داد: من بارها با اسنودن واقعی ملاقات کردم و اطلاعات فنی زیادی از او گرفتم. بیشتر مردم در آمریکا فکر می کنند اسنودن آدم خوبی نیست چون رازها را فاش کرده است. در آژانس امنیت ملی نیز می گویند او ناقض قانون اساسی است. رابطه اسنودن با نامزدش در این فیلم کاملاً  واقعی است و این دختر هیچ اطلاعی از شغل او نداشت.

مامور سازمان سیا نیستم!

کارگردان فیلم سینمایی «جوخه» در پاسخ یکی از دانشجویان که از وی خواسته بود در مورد چگونگی ساخت فیلم هایی که محتوایی ضد سیاست های آمریکا دارند توضیح دهد، عنوان کرد: بعضی در آمریکا و حتی ایران فکر می کنند چون تا حالا کشته نشده ام پس حتماً من مامور سازمان سیا هستم! در حالی که من تا به حال حتی یک مامور سیا را ندیدم. البته این سازمان سعی می کند روی پروژه های من اثرگذار باشد چون نفوذ زیادی در هالیوود دارد. حتما به خاطر دارید برای جایزه فیلم «آرگو» از کاخ سفید به مراسم اسکار تماس گرفته شد. این نشان می دهد هالیوود و واشنگتن چه ارتباط عمیقی با هم دارند.

استون در جواب به سوال دانشجوی سوئدی با این مضمون که چگونه می توان فیلمنامه ای چند لایه نوشت، عنوان کرد: من سعی می کنم تا می توانم در فیلم هایم کشمکش ایجاد کنم مثلاً اگر سر میز شام هستید به همسرتان بگویید این چه چیز مسخره ایست که درست کردی! البته شاید شما نتوانید درک کنید چون در سوئد اصلا عصبانی نمی شوید. (با خنده)

کارگردان فیلم سینمایی «متولد چهارم ژوییه» در جواب یک دانشجوی چینی که نظرش را درباره کار کردن با فیلمسازان این کشور پرسیده بود، گفت: من چند بار سعی کرده ام آنجا فیلم بسازم ولی سانسور مانع شد. فیلم خوب همیشه راه خودش را پیدا می کند البته ممکن است بهای ساخت فیلم شجاعانه زندان باشد.

علیه فیلم‌های ایرانی و هندی

استون در مورد چگونگی انتخاب بازیگر در فیلم هایش تصریح کرد: باید کسانی را انتخاب کنید که بیننده از دیدن آنها لذت ببرد نه اینکه یک مرد و زن به دردنخور و کسل کننده بگذارید چون در زندگی روزمره داریم اینگونه افراد را می بینیم. من درک نمی کنم چگونه فیلم های ایرانی و هندی تا این حد خسته کننده می شوند و در آخر هم در بعضی جشنواره ها جایزه می برند!

«اسکندر» را در زمان بدی ساختم

وی در جواب دانشجوی ایرانی در مورد تحریف تاریخ در فیلم «اسکندر» گفت: من از نگاه خودم این فیلم را ساختم که با نگاه شما متفاوت است. کسی امروز وجود ندارد که در زمان تاریخی این فیلم زندگی کرده باشد تا به ما بگوید دقیقاً چه اتفاقاتی افتاده یا ملکه ایران در زمان هخامنشی چه شکلی بوده است. البته موافقم که زمان خیلی بدی را برای ساخت فیلم «اسکندر» انتخاب کردم چون بوش جنگ علیه عراق را چندی بعد از اکران فیلم آغاز کرد و من خبر نداشتم قرار است چه اتفاقی بیفتد. از طرف دیگر متاسفانه کمپانی برادران وارنر فیلم را آنگونه که می خواستند تدوین و ۲۶ دقیقه از فیلم را حذف کردند. پیشنهاد می کنم همه نسخه دی وی دی ۲۰۱۴ این فیلم را که به صورت دلخواه من تدوین شده است تماشا کنند.

این کارگردان در انتهای کارگاه با اشاره به وجود تلفن های هوشمند، دوران تجارت فیلم های هالیوود را تمام شده دانست و گفت: شاید خیلی از شما هنوز از من سوالات زیادی داشته باشید، من در حال نگارش دفتر خاطراتم هستم و در آنجا به خیلی از مسایل پاسخ داده ام.