نقد و بررسی فیلم دوزیست

خلاصه داستان:

عطا (جواد عزتی) ، مجتبی (پژمان جمشیدی) و حمید (هادی حجازی فر) در تلاش برای انجام یک سرقت هستند اما زمانی که پای یک دختر به منزلشان باز می شود، شرایط تغییر می کند و…

کارگردان:

برزو نیک نژاد: مطرح ترین ساخته نیک نژاد سریال «دردسرهای عظیم» برای تلویزیون بود که دو فصل آن در سال های 1394 و 1395 پخش شد. آخرین فیلم ساخته شده توسط نیک نژاد در سینما نیز «لونه زنبور» بود که در سال 1396 ساخته شد.

نقد فیلم «دوزیست»:

«دوزیست» ملغمه ای از ایده های فیلمفارسی است که در قالب یک اثر مدرن به سینما آمده است. فیلمی که در آن شخصیت ها ساخته نمی شوند بلکه از الگوی ذهنی پیشفرض فیلمساز تبعیت می کنند. همان الگویی که در همان ابتدای فیلم با صراحت و جزئیات از زبان پدر درباره قورباغه بیان می شود (که قورباغه در نهایت ذاتش خراب است!) برای بسط دادن این ایده فیلمساز شخصیت های زیادی را وارد داستان می کند و خرده جزئیاتی هم به داستان اضافه می کند که نه تنها هیچکدام از آن ها سر و ته مشخصی ندارند بلکه حتی در لحظاتی اثر را به یک طنز ناخواسته تبدیل می کند.

بزرگترین ایراد فیلم شخصیت پردازی است. شخصیت اصلی داستان یعنی عطا زندگی مبهمی دارد. نه می دانیم نسبتش با عکس هایی که از او به در و دیوار چسبیده چیست و اصلاً اگر قرار نیست توضیحی درباره کار و زندگی این شخصیت داده شود، چرا این اشارات در طول قصه تکرار می شوند! مانند بیان چند باره جمله «یادم تو را فراموش» بین عطا و آزاده که هیچ کارکردی در فیلمنامه ندارد و صرفاً به دلیل خوشایند بودن برای کارگردان در قصه بیان می شود! وضعیت شخصیت های مکمل فیلم به مراتب خراب تر است. دو دوست عطا به نام های مجتبی و حمید کاملاً مجهول هستند. یکی ظاهراً فرد دیگر را به کما فرستاده اما فیلم هیچ چیز جز همین اطلاعات قطره چکانی در اختیار تماشاگر قرار نمی دهد. حمید هم که شخصیت نادان و لوده فیلم است، برای تلطیف فضا به فیلمنامه اضافه شده و کارکرد دیگری ندارد.

به شخصیت های پرتعداد فیلم، یک دوجین خرده روایت اضافه کنید که هیچکدامشان سر و ته مشخصی ندارند. ماجرای آزاده و صاحبخانه اش نه پرورش داده می شود و نه فراتر از شنیدن غر از زبان آزاده پیش می رود. ورود مریم به قصه نیز بی خود و بی جهت عاشقانه ای مینیمال رقم می زند که چون خشت اولش به اشتباه بنا شده، تا ثریا به همان شکل اشتباه پیش می رود. کار تا حدی خراب می شود که موضوع بارداری از جایی به بعد از بحران تبدیل به مسئله ای بی اهمیت می شود؛ آن هم مسئله ای که دخترک تا پیش از این قصد داشت بابتش جان خود را بگیرد!

(این پاراگراف داستان فیلم را لو می دهد) اوج ایراد فیلمنامه را می توان در یک سوم پایانی فیلم شاهد بود. جایی که به یکباره و در کمال تعجب، ابراز احساسات مجتبی به مریم را شاهد هستیم بدون این که پیش از این حتی یک سکانس درباره شکل گیری احساس در این شخصیت شاهد باشیم! ضریب هوشی پایین ماموران در سکانس گریه آزاده بر روی سقف خانه نیز در نوع خود یک موقعیت طنز ایجاد کرده است. این فستیوال اشتباهات در نهایت با یک پایان بندی تراز با کلیت قصه به پایان می رسد. پایان بندی که هیچ ربطی به کلیت داستان ندارد و ظاهراً خود کارگردان هم نمی دانسته که چرا آن را در فیلم گنجانده است (گفته می شد که قرار است این پایان بندی تغییر کند)

بازیگران مشهور زیادی در این فیلم به ایفای نقش پرداخته اند که در میانشان، جواد عزتی همان بازی همیشگی خودش در نقش فردی بی حوصله که همواره خم به ابرو می آورد را ایفا کرده است. نقشی که عزتی در آن تبدیل به یک کلیشه شده است. احتمالاً اگر پیش از تماشای فیلم ندانید که هادی حجازی فر بازیگر فیلم است، به سختی بتوانید او را در داخل فیلم تشخیص دهید! نقشی که حجازی فر در این فیلم ایفا کرده عجیب و غریب و کاملاً متفاوت از رویکرد معمول این بازیگر است و خیلی هم باورپذیر نیست. پژمان جمشیدی یکی از زائد ترین بازیگران فیلم است که او نیز در طول قصه سرگردان است. عجیب ترین بازیگر فیلم نیز الهام اخوان است که به راحتی می تواند در لیست بدترین بازیگر این فیلم قرار بگیرد.

«دوزیست» فیلمنامه آشفته ای دارد و حتی نمی تواند یک اثر معمولی باشد. فیلمی که ارتباط شخصیت ها با یکدیگر نامفهوم و شخصیت پردازی در بحران قرار دارد. فیلمی که می تواند یک فیلمفارسی مدرن لقب بگیرد چراکه تمام المان های مورد نیاز این ژانر را در خود دارد. این که کارگردان معتقد است قربایان شرایط اقتصادی یا افرادی که به هر دلیل ، گذرشان به پایین شهر افتاده دوزیست هستند و ذاتشان خراب، حسابی ناامید کننده است!

منتقد: میثم کریمی