نقد و بررسی فیلم جنگ جهانی زد ( World War Z )

« جنگ جهانی زد » را باید پر دردسرترین فیلم دو سال اخیر از لحاظ مراحلتولید نام برد چراکه اتفاقات عجیب پیش بینی نشده بسیاری برای آن رخ داد کهکمتر دیده شده برای یک فیلم سینمایی در ابعاد بلاک باستر رخ دهد. از جملهاتفاقات این بود که در مراحل تولید، ناگهان تهیه کنندگان اعلام کردند که ازپایان بندی فیلم و بعضی از قسمت های فیلم راضی نیستند و به همین جهت بایداین بخش ها دوباره فیلمبرداری شود! این تصمیم عجیب تهیه کنندگان باعث شد تابودجه فیلم که پیش از این حدود 125 میلیون دلار برآورد شده بود، به 200میلیون دلار افزایش پیدا کند و « جنگ جهانی زد » تبدیل به یک اثر همتراز بابزرگان بلاک باستری هالیوود نظیر « مرد آهنی » و « سوپرمن » باشد. اما حتیوسواس تهیه کنندگان و گلایه های متعددشان از فیلمنامه که معتقد بودندکیفیت لازم را ندارد، هم باعث نشده تا « جنگ جهانی زد » به اثری ماندگارتبدیل شود. داستان از این قرار هست :

گری لین ( براد پیت ) یک مامور سابق تجسس سازمان ملل است که سالهای زیادیاز عمرش را در کشورهای در حال جنگ و نزاع گذرانده اما حالا به یک دلیل و آنهم خانواده، برای همیشه این کار را ترک کرده است. گری تصمیم گرفته تا ازاین پس به زندگی دو دخترش به نامهای کونستانس ( استرلینگ جرینز ) و ریچل ( ابیگل هارگرو ) و همسرش کَرن ( میرله اِنوس ) اهمیت بیشتری داده و در کنارآنها باشد. – See more at:

اما در یک صبح معمولی در خیابانهای فیلادلفیا ، ناگهان همه شهر بهم ریخته و عده ای شروع به حمله به دیگران می کنند. بزودی معلوم میشود که افراد حمله کننده، به نوعی ویروس کشنده مبتلا شده اند که آنها را تبدیل به موجوداتی درنده و خونخوار کرده که تنها هدفشان ویرانی و نابودی انسانهاست. در این وضعیت خطرناک ، گری در لحظات آخر به همراه خانواده اش با هلیکوپتر موفق می شود تا از مهلکه بگریزد و به یک کشتی امن واقع در اقیانوس اطلس بپیوندد؛ جایی که در آن اطلاع می یابد که باید به شغل سابق خود برگشته و به راه حلی برای پایان دادن به این شرایط و یافتن درمان اقدام کند. اما گری مخالف تنها گذاشتن خانواده و ریسک کردن بر سر زندگی اش است با اینحال زمانی که به او اطلاع داده می شود در صورت سرباز زدن از وظیفه اش ، جان خانواده اش در خطر قرار میگیرد، مجبور به پذیرش این پیشنهاد می شود اما …

« جنگ جهانی زد » همانطور که پیش از این هم می شد حدس زد ، به واسطه تغییرات مکرری که در بدنه فیلمنامه داشته و هرکس که از راه رسیده نسبت به تغییر آن اقدام کرده، فیلمنامه آشفته ای دارد که کمتر نشانه ای از هوش و خلاقیت و یا حتی فاکتور ” جذابیت ” را در آن مشاهده کرد. « جنگ جهانی زد » شروعی غافل گیر کننده و طوفانی دارد. عده ای زامبی که در این فیلم مصمم تر و سریع تر از هر زمان دیگری هستند، ناگهان کل منطقه را به محاصره در آورده و شروع به قلع و قمع ملت می کنند. اما زمانی که گری و خانواده اش به کشتی برده می شوند و در آنجا به گری اعلام می شود که باید قهرمان داستان باشد و به دنبال درمان این زامبی های نگون بخت باشد، مشکلات فیلم آغاز می شود و تا انتهای فیلم، به اوج خود می رسد.

متاسفانه تماشاگر در « جنگ جهای زد » با قهرمانی مواجه هست که هیچ هویت و شخصیت مستقلی ندارد و تنها این تصاویر پس زمینه و اتفاقات و اشارات سیاسی هست که مسیر فیلم را به جلو هدایت می کند. اینکه فیلمی درباره جماعت زامبی ساخته شده که در آن مکررا مسائل روز سیاسی در قالب اشارات مستقیم مورد توجه قرار بگیرد، از آن دست اتفاقاتی هست که کمتر در اثری بلاک باستری تا این حد واضح به تصویر کشیده شده است. تهیه کنندگان که تغییرات مشخصی را با توجه به سلیقه شان در فیلمنامه بوجود آورده اند، گری را در « جنگ جهانی زد » ، به نقاط مختلف دنیا از جمله کره جنوبی می فرستند تا شاید راه حلی برای بحران پیش روی بیابد اما چه کسی هست که نداند این سکانس ها فقط به جهت یافتن بازاری بین المللی در فیلم گنجانده شده و هیچ رابطه منطقی پشت آن قرار نگرفته است؟

« جنگ جانی زد » در ادامه کار را خراب تر می کند و تصمیم می گیرد فیلمنامه سراسر اکشن اش را در مسیر سیاسی به کار گیرد و احتمالاً مسائل مالی پشت پرده نیز در این امر بی تاثیر نبوده، به همین جهت، گری ناگهان سر از اورشلیم ( واقع در اسرائیل ) در می آورد و ما شاهد این هستیم که در آنجا در حال ساخت یک دیوار عظیم در برابر زامبی ها (!) هستند. این دیوار که مشخصاً مابه ازای بیرونی آن را همه دیده اند، در اینجا نقش محافظ در برابر جماعت زامبی را ایفا می کند. این روند در ادامه با ملحق شدن فلسطینی ها و به اسرائیلی ها و برافراشته شدن پرچم و منقلب شدن زامبی های عزیز و… به نقطه اوج خود می رسد که واقعاً مشخص نیست چه در ذهن نویسنده داستان گذشته که داستانی تا این حد آشفته را را در ذهن خود پرورش داده است. متاسفانه نه اتفاقات فیلمنامه و نه کلامی که از زبان شخصیت های داستان خارج می شود، توانایی این را ندارد که بتواند ارزش خود را به عنوان یک اثر ارزشمند و قابل تحمل اثبات کند. سیاست پذیری « جنگ جهانی زد » متاسفانه بیشتر از حد رایج است و حتی در جاییاز داستان، ما این دیالوگ را از زبان نماینده سازمان موساد می شنویم که :« دولت اسرائیل مایل هست که سلامتی همه انسانها با هر دین و مذهب و ملیتی را تضمین کند و سلامتی انسانها برایش در اولویت قرار دارد! »، من فکر میکنم که نیازی به توضیح بیشتر درباره فیلمنامه « جنگ جهانی زد » وجود نداشته باشد. در واقع چنانچه بخواهم به یک جمع بندی درباره فیلمنامه « جنگ جهانی زد » برسم باید بگویم که این فیلم در خوشبینانه ترین حالت ممکن، 35 دقیقه فیلمنامه مفید دارد و مابقی آن مغلطه ای از اشارات سیاسی و تبلیغاتی است که اصلاً وجه خوشی در قامت یک اثری بلاک باستری ندارد.

اکشن « جنگ جهانی زد » با توجه به بودجه هنگفت فیلم ، تماشایی و جذاب از آب درآمده است. البته اکشن و جلوه های ویژه فیلم انتقادات زیادی را به خود دیده که اغلب آنها صحیح و قابل توجه بوده، از جمله اینکه درجه بندی سنی فیلم که پیش از اکران گفته می شد R هست، ناگهان به پس از تغییر بودجه فیلم به PG-13 تغییر پیدا کرد و متعاقباً خشونت فیلم هم بطور چشمگیری کاهش پیدا کرد. اینکه خشونت در فیلم کم باشد، ایراد چشمگیری نیست و شاید از برخی جهات موثر هم باشد، اما وقتی شما با اثری مواجه هستید که در آن زامبی وجود دارد و خب ، زامبی ها هم علاقه ای به مصالحه و یا دیپلماسی ندارند، نمی توانید اثری تا این حد خنثی را روانه بازار کنید و در آن از ترفندهای مکرر سینمایی به جهت کاهش خشونت استفاده کنید. به وضوح مشخص هست که « جنگ جهانی زد » با توجه به درجه بندی سنی R ساخته شده است، اما ظاهراً پس از فیلمبرداری مجموعه ای از افکت های لرزشی کامپیوتری را به جان زامبی های داستان انداخته اند تا تماشاگران در حین تماشای فیلم خون و زشتی های کمتری را شاهد باشند! این حقه عجیب و غریب و البته ثبات متزلزلی که تهیه کنندگان در ساخت این فیلم داشته اند، کمی از فروغ اکشن هیجان انگیز فیلم کاسته است اما با اینحال هنوز « جنگ جهانی زد » چندتایی سکانس تماشایی و بسیار هیجان انگیز دارد که می تواند در خاطر سینما دوستان باقی بماند.

انتخاب برد پیت به عنوان قهرمان داستان تصمیمی عجولانه بوده است. اینکه برد پیت در نهایت یک ستاره سینما محسوب می شود و آن هم ستاره ای که اغلب درخشش در آثار درام سینما بوده و نه اکشن. شاید اگر بازیگرانی نظیر ویل اسمیت و یا تام کروز که مقبولیت بیشتری در آثار اکشن دارند، در نقش گری حضور پیدا می کردند، این امکان این وجود داشت که تماشاگر بتواند راحت تر قهرمان داستانش را بپذیرد اما برد پیت علی رغم فرم ایده آل همیشگی که داشته ( و در این فیلم هم دارد ) ، قهرمانی نیست که بتواند فیلم را کاملا به جلو هدایت کند و تماشاگر هم بطور کامل و مستحکم پشت او بایستد. در اینکه برد پیت یکی از بهترین های هالیوود است شکی نیست اما « جنگ جانی زد » مشخصاً ایده آل او در بازیگری نبوده و نخواهد بود.

در نهایت درباره « جنگ جهانی زد » تنها می توان گفت که اثری به شدت تبلیغاتی با دامنه فکری وسیع و البته کاملا عجیب نویسندگانش بوده است که موضوعات سیاسی روز را در قالب اتفاقات عجیب و غریب ( آوازخوانی! ) در قالب یک اثر بلاک باستری روانه سینماها کرده اند. « جنگ جهانی زد » از لحاظ فنی ارزش بالایی دارد و قابل دفاع است اما از لحاظ محتوایی فاقد ارزش هست و پیامهای سیاسی اش هم کهنه و بی تاثیر است.

منتقد : میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگیرد قانونی می شود.

به کانال رسمی مووی مگ در تلگرام بپیوندید