نقد و بررسی فیلم شاه آرتور : افسانه شمشیر ( King Arthur: Legend of the Sword )

شاه آرتور نامی است که در فرهنگ و تاریخچه فرهنگی مردم بریتانیا از احترام و جایگاه ارزشمندی برخوردار می باشد. این پادشاه افسانه ای ( که البته در برخی از روایات گفته شده که واقعی بوده اما در حد و اندازه حدس و گمان باقی مانده ) سلحشوری بوده که از سده ششم تا شانزدهم میلادی بر بریتانیا حکومت می کرد و عدالت گستر بود. شاه آرتور فردی بود که شمشیر اکس کالیبور که هیچ فردی توانایی بدست گرفتن آن را نداشت، از سنگ خارج کرد و به مبارزه با شاه فاسدی که تاج و تخت را تصاحب کرده بود برخاست.

در نهایت نیز این سلحشور در تمام جنگ های پیش روی به پیروزی دست یافت اما به دلیل جراحات سختی که دیده بود، ابتدا شمشیر اکس کالیبور را در دریاچه انداخت و بی درنگ دستی از دریاچه بیرون آمده و آن شمشیر را نزد خود مخفی کرد و سپس خود آرتور پس از گفتن این جمله که : « به آوالون می روم تا زخم هایم را درمان کنم و شاید روزی برگردم تا مردمم را رهبری کنم » در قایقی قرار گرفت و از مقابل دیدگان محو شد. داستان شاه آرتور از ارزش و جایگاه ویژه ای نزد شهروندان بریتانیایی برخوردار است بطوریکه برخی حتی معتقد هستند که آرتور شخصی واقعی بوده و داستان او واقعیت دارد.

تاریخ سینما نیز بارها داستان شاه آرتور را چه به صورت فیلم سینمایی و چه سریال تلویزیونی به تصویر کشیده است و حال جدیدترین نسخه آن به نام « شاه آرتور : افسانه شمشیر » به کارگردانی گای ریچی به سینماها آمده ؛ اثری که بارها اکرانش به دلایل گوناگون به تعویق افتاده. داستان فیلم از این قرار است :

پس از سرانجام نافرجام پدر آرتور که با قتل او همراه است، عموی جوان تر او به نام ورتیگرن ( جود لاو ) که تشنه قدرت و سلطنت است، کنترل سرزمین را بدست می گیرد و ظلم و تاریکی بر سراسر منطقه چیره می شود. آرتور جوان ( چارلی هونام ) هم که وارث حقیقی تاج و تخت بوده، آواره خیابان ها می شود و همانند یک انسان عادی زندگی خود را پیش می گیرد تا اینکه سرنوشت او را به سوی شمشیر اکس کالیبور که در سنگی فرو رفته و تنها یک سلحشور و رهبر واقعی می تواند آن را از سنگ خارج نماید هدایت می کند و آرتور نیز موفق به خارج ساختن شمشیر از سنگ می شود. حال سرنوشت او مبارزه با ظلم است و تبدیل شدن به فردی افسانه ای برای دادخواهی و…

نسخه جدید « شاه آرتور » که بارها تغییر نام داده و حالا با عنوان « افسانه شمشیر » منتشر شده، پیش از این قرار بود تا در سال گذشته به اکران درآید اما تردید درباره توانایی رقابت با آثاری همانند « دونده مارپیچ » باعث به تعویق افتادن چند باره آن شد. احتمالاً تعویق های مکرر اکران فیلم به این دلیل بوده که سازندگان می دانستند ساخت اثری همانند « شاه آرتور » با سبک و سیاق فیلمسازی گای ریچی می تواند واکنش های متفاوتی را برانگیزد.

گای ریچی که بیشتر به دلیل ساخت آثار گنگستری خیابانی نظیر « قاپ زنی » شهرت دارد، در جدیدترین اثر خود حال و هوایی نسبتاً مشابه را متوجه « آرتور شاه » کرده و او را همانند یک گنگستر خیابانی متصور شده که به اصطلاح در کف خیابان بزرگ شده و با فرهنگ خاص این شرایط، داستان معروفش را پیش می برد. این تصمیم مخاطبین « شاه آرتور » را به دو دسته تقسیم خواهد کرد. دسته نخست از طرفداران داستان کلاسیک این مجموعه بوده و این تغییر اصلاً و ابداً به مذاق شان خوش نخواهد آمد و دسته دوم که احتمالاً شخصیت نسبتاً شرور شاه آرتور را که دست کمی از قهرمانان آثاری نظیر « سریع و خشمگین » ندارد را خواهند پذیرفت.

اما بطور کل تغییر وضعیت این پادشاه دادخواه به حال و هوای شخصیت های همیشگی آثار ریچی، در عمل نتیجه چندان خوشایندی بر جای نگذاشته چراکه با این تصمیم روح داستان « شاه آرتور » از بین رفته و قهرمانی که در تصویر حضور دارد شبیه به صدها قهرمان کنونی سینماست که شباهت بسیاری به یکدیگر دارند اما فاقد هویت مشخصی هستند که بتواند وجه تمایز آنان را به تصویر بکشد. آرتور در فیلم « شاه آرتور » برخلاف تعریف همیشگی که از این شخصیت سراغ داشتیم، هیچ شباهتی به سلحشوران ندارد که این مسئله باعث شده وی با فضای حماسی داستان همخوانی چندانی نداشته باشد.

البته گای ریچی سابقاً با اثر موفق سینمایی خود یعنی « شرلوک هولمز » با بازی رابرت داونی جونیور، موفق شده بود تا این داستان را از فرم کلاسیکش خارج کرده و حال و هوایی مدرن به پرداخت دو شخصیت اصلی داستان بدهد. اما « شرلوک هولمز » هرگز داستانی حماسی با تم مبارزه و دادخواهی نبوده و از این حیث تغییر وضعیت او برای مخاطبین جذاب و قابل پذیرش بود و تغییر وضعیت آرتور به فردی معلوم الحال، باعث شده تا تاثیرگذاری خرده داستانهای حماسی این اثر نیز از بین برود و روایت برخی از آنان نیز مضحک جلوه نماید.

تصویربرداری روی دست و استفاده از تکنیک تدوین شلاقی که با زوم و اسلوموشن های مکرر همراه است یکی دیگر از ویژگی های فیلم به شمار می رود که پس از مدتی تماشاگر را دچار سردرد می کند. « شاه آرتور » سرشار از مبارزات نفس گیری است که با توجه به بودجه هنگفت فیلم، کیفیت جلوه های ویژه آن نیز قابل قبول می باشد اما نحوه اجرای آن محل تردید است. « شاه آرتور » اغلب شبیه به موزیک ویدئوهای سبک موسیقی راک می باشد که خوشبختانه آن آثار در چند دقیقه به پایان می رسند اما در این داستان بارها و بارها باید به تماشای آن نشست و شاید هم سرگیجه ای نصیب تماشاگر شد.

چارلی هونام در نقش شاه آرتور، شبیه به قهرمانان خیابانی آثار گای ریچی است که اینبار شهرتش پادشاه و هدفش دادخواهی است. هونام در « شاه آرتور » بیشتر شبیه به قهرمانان آثار اکشن سینماست و نشانی از یک دادخواه ندارد. وضعیت جود لاو در نقش پادشاه ظالم تا حدی بهتر از هونام می باشد و پذیرفتنی است. در فیلم چهره های جذابی را هم می توانید بیابید از جمله دیوید بکهام که به نظر می رسد حالا باید او را در سینما بیشتر از قبل ببینیم.

تماشای « شاه آرتور » البته به حدی سخت نیست که غیرقابل تحمل باشد. کافی است تا آوازه و شهرت این سلحشور را از او بگیرید و به چشم یک قهرمان بی هویت به او بنگرید تا فیلم شبیه یک اثر اکشن حماسی باشد که حول محور انتقام از پادشاه ظالم و برقراری عدل می باشد. شاید وضعیت مشابه « شاه آرتور » را بتوان با فیلمی همانند « خدایان مصر » ( البته وضعیت این فیلم ابداً در حد و اندازه آن فاجعه نیست! ) دانست. اثری که فاقد هویت بود و داستان انتقام وارث تاج و تخت از عموی ظالم خود را پی می گرفت. « شاه آرتور » می تواند سرگرم کننده باشد در صورتی که نامش « شاه آرتور » نباشد.

منتقد : میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می گردد.

به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید

شاه آرتور : افسانه شمشیر