نقد و بررسی فیلم مارپیچ (Spiral)

سری فیلم‌های «Saw» یکی از پرفروش‌ترین دنباله‌های تاریخ سینما (با احتساب هزینه تولید) محسوب می‌شوند. اثر کم خرجی که نخستین‌بار به‌صورت فیلم کوتاه در سال 2003 منتشر شد و سپس در سال 2004 جیمز وان، نسخه بلند آن را روانه سینما کرد و به شهرت فراوان دست‌یافت. سری فیلم‌های «Saw» اگرچه در آغاز راه به‌عنوان یک اثر اسلشر، از خلاقیت‌های قابل قبولی برخوردار بود، اما دنباله‌های آن از لحاظ کیفی فراز و نشیب فراوانی را تجربه کردند به حدی که حتی در مقاطعی سخن از پایان کار این مجموعه فیلم‌ها به میان آمد. اما پس از پیگیری‌های چندساله شخصِ کریس راک، دنباله جدید این فیلم با عنوان «Spiral» پس از 4 سال با بازی خود راک ساخته شده است.

قصه فیلم درباره زیک بنکس (کریس راک) است. کارآگاهی است که به دلیل لو دادن یکی از همکاران فاسدش در اداره پلیس چندان در بین همکارانش محبوب نیست. وی علی‌رغم توانایی‌های پلیسی، به دلیل اینکه یک‌تنه به سراغ جرم و جنایت می‌رود با انتقاد فرمانده‌اش مواجه شده و حالا یک دستیار جوان نیز او را همراهی می‌کند. اما مشکل بزرگ زمانی آغاز می‌شود که پای سلسله قتل‌های فجیعی به میان می‌آید و بدتر آن که این قتل‌ها با الگوبرداری از قاتل مشهور آمریکایی یعنی جیگساو انجام شده و…

«Spiral» با الهام از رویدادهای اجتماعی آمریکا در دو سال گذشته ساخته شده است. مواردی مانند مرگ سیاه‌پوستان توسط پلیس و فعالیت‌های مجرمانه آن‌ها، سوژه قسمت جدید از سری فیلم‌های «Saw» شده است. اما به نظر می‌رسد سازندگان «Spiral» این بار هاله‌ای از فیلم «Saw» را مدنظر داشته‌اند و با هسته اصلی این فیلم که بر پایه خلاقیت در شکنجه (!) و تعلیق شکل‌گرفته بود، فاصله زیادی دارند. در فیلم «مارپیچ» ما با شخصیت‌هایی مواجه هستیم که هیچ هویت مشخصی ندارند.

متأسفانه تدوین و کارگردانی فیلم چنان آشفته است که حتی باعث می‌شود «Spiral» در مقاطعی شبیه به آثار تجربی باشد. روایت گنگ و نامفهوم در اینجا توسط فلشبک های مختلف پاسخ داده می‌شود. فلشبک هایی که اغلب در ذهن زیک می‌گذرد تا به گذشته گریزی زده و به دلایل منطقی برای قتل‌های رخ‌داده برسد. فلشبک هایی که اگرچه در ذهن زیک شکل‌گرفته‌اند، اما در اغلب آن‌ها خود زیک وجود ندارد و مشخص نیست چطور شخصیت اصلی داستان آن‌ها را در ذهن ثبت کرده!

«Spiral» به طور آشکار تحت تأثیر رویدادهای اخیر در ایالات متحده بوده اما این تأثیرپذیری تنها در حد ایده یک خطی باقی‌مانده و فیلم هیچ برنامه‌ای برای گسترش داستان نداشته است. شخصیت‌پردازی‌های سطحی و مهم‌تر از آن، منطق روایی در فیلم وجود خارجی ندارد و سازندگان از تماشاگر می‌خواهند تا اتفاقات را همان گونه که رخ‌داده باور کنند و سؤال بیشتری نپرسند! به طور واضح، نیمی از قتل‌های رخ‌داده در فیلم به‌راحتی قابل‌بررسی هستند و یافتن قاتل نیز ساده‌تر از هر قسمت دیگر از سری فیلم‌های «Saw» است. قاتلی که به ساده‌ترین روش‌های تحقیقاتی می‌شد از هویت او مطلع شد و نیازی به گیج شدن تمام‌وقت پلیس‌ها در طول فیلم نبود!

متأسفانه بازی کریس راک در نقش اصلی فیلم نیز ناامیدکننده است. راک یکی از بهترین کمدین‌های چند دهه اخیر آمریکا محسوب می‌شود که استندآپ‌های او همواره محبوب و پرفروش بوده‌اند. اما بازی او در نقش یک کارآگاه آسیب‌دیده در اینجا به‌جای اینکه همراهی مخاطب را به همراه داشته باشد، حتی گاهی باعث خنده او می‌شود! بازی کریس راک در صحنه‌های احساسی و مخصوصاً زمانی که فریاد می‌زند، تماشاگر را به یاد اجراهای کمدی او می‌اندازد و مشخصاً کارگردان هم از هدایت صحیح او در فیلم عاجز بوده تا نتیجه ناامیدکننده باشد. ساموئل ال جکسون نیز وضعیت بهتری از کریس راک ندارد. مشخص نیست که دلیل استفاده از این بازیگر در شرایطی که هیچ ظرفیتی برای او در فیلم موجود نبوده چیست. جکسون در نقش پدر راک، شخصیتی معمولی است که به‌راحتی می‌شد توسط بازیگر ناشناخته‌ای اجرا شود و به‌مراتب تأثیر بهتری هم در ذهن مخاطب به‌جای می‌گذاشت.

«Spiral» در مجموع یکی از ضعیف‌ترین آثار در سلسله فیلم‌های «Saw» محسوب می‌شود. فیلمی که در آن فیلمنامه مسیر منطقی خود را طی نمی‌کند و از سلسله اتفاقات پیش‌پاافتاده به‌عنوان یک مورد پیچیده پلیسی یاد می‌کند که یک شهر ناتوان از حل پرونده است! الهام‌پذیری از خشم مردم آمریکا درباره اقدامات پلیس در چند سال گذشته قابل‌درک است با این شرط که هنگام ساخت یک اثر سینمایی، به فیلمنامه و پیچیدگی‌های سینمایی آن نیز توجه شود و صرفاً یک ارائه دوخطی به‌عنوان فیلمنامه مطرح نشود. فیلم که به پایان می‌رسد تنها آن تصویر و فریاد مضحک نهایی کریس راک درحالی‌که دستش را در حالت استیصال به سبک هملت جلو گرفته و به دوربین خیره می‌شود در یاد می‌ماند!

منتقد: میثم کریمی

این مطلب به‌صورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می‌گردد.

به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید

مارپیچ (Spiral)