بازگشت «ایرج ملکی» با انتشار ویدئویی به بهانه دهمین سال انتشار فیلم کوتاه «مزاحمت» باعث شد کارهای قبلی اش دوباره مورد توجه قرار بگیرد. ایرج ملکی، کارگردانی که هنوز خیلی از ما نمی دانیم آثارش شوخی است یا جدی، کارمند نیروگاه بیستون کرمانشاه است، حدود ۴۰ ساله و دانش‌آموخته مهندسی رایانه و روابط عمومی در مقطع کارشناسی و علوم ارتباطات در مقطع کارشناسی ارشد است. فعالیت هنری را با تئاتر شروع کرده و در چندین جشنواره ملی و استانی حضور داشته ولی از آن جا که علاقه اش سینما بوده، دوره یک ساله فیلم‌سازی را در انجمن سینمای جوان کرمانشاه گذرانده و تا امروز 11 اثر کوتاه را کارگردانی کرده. او کارگردانِ فیلم‌های کوتاهی است که معمولا با عکس‌العمل‌هایی متفاوت از آن چه مدنظر تولید کننده بوده مواجه می شود.
به گزارش مووی مگ به نقل از خراسان، حتما شما هم ویدئوهای «مزاحمت»، «اعتقــاد» و «باسواد شدن» را دیده‌اید و از بازی خشک و نگاه بی‌رمق و لحن تصنعی دیالوگ‌گوییِ شخصیت های این ویدئوها، خشک‌تان زده و از خودتان پرسیده‌ایــد این دیگر چه سبک فیلم سازی است؟ این آثار برای چه مخاطبی، ممکن است جالب باشد؟ این روزها و با داغ شدنِ دوباره بازار این ویدئوها و بازخوردهای طنزی که در پی داشته مثل ساخت و انتشار کارتون «تاثیر فیلم تورج فلکی، بعد از 10سال!!!» توسط سوریلند، به فکر افتادیم سوالاتمان را از کارگردانِ این آثار بپرسیم. این شما و این هم ایرج ملکی، که در گفت‌وگو با زندگی‌سلام از عملکردش دفاع می‌کند.
به عنوان سوال اول می خواستم این را بپرسم که از چه زمانی علاقه به فیلم سازی در شما ایجاد شد؟
به صورت جدی از سال 86 من این کار را آغاز کردم و اوج فعالیتم تا سال 88 بود.
چه شد که آثار شما در فضای مجازی پخش شد؟
چند سال پیش در همایشی حضور داشتم که به واسطه فعالیت من در عرصه فیلم سازی از من خواسته شد تا آثارم را در اختیار دانشجویان حاضر در آن همایش بگذارم که احتمالا به واسطه یکی از آن دانشجویان، آثار من در فضای مجازی پخش شود و حتی «مزاحم» به یکی از شبکه های ماهواره ای نیز رسید و انی شد که من به این نتیجه رسیدم سایتی ایجاد کنم و تمام آثارم را در آن برای مشاهده مردم بارگزاری کنم.
با توجه به اینکه تهیه کننده این 11 اثر نیز خودتان بودید، می خواستم بپرسم برای ساخت این فیلم ها چه میزان هزینه کرده اید؟
برخی از این آثار کم خرج و برخی به علت تعدد لوکیشن و مدت زمان طولانی تر، پر خرج تر بودند که بخواهم به طور کلی بگویم، در آن زمان ها برای ساخت فیلم از 300 هزار تومان هزینه کرده ام تا 500 هزار تومان و گران ترین اثری که تا کنون ساخته ام، «هدیه» است که در سال 96 ساختم و هنوز اکران نشده و حدود دو و نیم میلیون تومان هزینه داشت چرا که برای حرفه ای بودن کار من حتی مجبور به استفاده از هلی شات برای یکی از سکانس هایم شدم.
فیلم نامه نویسی و ساخت هر اثر شما معمولا چه مدتی طول می کند؟
به دلیل مشغله کاری من وقت زیادی نمی توانستم برای این کار بگذارم و معمولا دو سه روز ساخت هر فیلم طول می کشد. فیلم نامه هم از ایده ای ذهنی بر می آید و پس از نوشتن حتی ممکن است فیلم نامه تا 10 مرتبه نیز بازنویسی و اصلاح شود و به عنوان مثال فیلم نامه مزاحمت حدود 6 روز وقت من را گرفت، چرا که پس از نوشتن آن بر تک تک دیالوگ ها فکر می کردم و در آن ها تغییراتی را ایجاد می کردم.
محتوای فیلم‌ها و دیالوگ‌های بازیگرانتان، از کجا و چه‌جوری شکل می‌گیرد؟
فیلم هایی که من می سازم، براساس اعتقادات قلبی و باورهای درونی خودم است و با وجود تمام تهمت هایی که مبنی بر سفارشی بودن فیلم ها زده می شود، من تاکنون ریالی از ارگان یا فردی برای فیلم سازی نگرفته‌ام. من روی تک تک این دیالوگ ها فکر کرده ام؛ به عنوان مثال آن جایی که میترا به دوستش می گوید: «چطور به تو گیر ندادند؟» به این معنی نیست که دلیل آن را نداند، بلکه می خواهد به طوری از این مسئله فرار کند که پوشش نامناسبش باعث چنین اتفاقی شده.
خیلی‌ها انتقاد دارند آثار شما خیلی مستقیم و زمخت و گل‌درشت به بیان موضوعات اخلاقی می پردازد.
تلاش من این بوده که ساده و به دور از پیچیدگی ها و گره هایی که معمولا بعضی کارگردان ها در آثار خود ایجاد می کنند تا اثرشان جذاب شود، حرف بزنـم و سعی کردم مردم را خسته نکنم و مستقیم به سراغ اصل مطلبی که می خواهم بگویم بروم. البته این را هم باید توجه داشت که همه آثار من فیلم های کوتاه است و باید در زمان بسیارکم، یک مفهوم منتقل شود. برعکس حرف شما، فکر می‌کنم از آثار من استقبال خوبی شده و دلیل این اقبال هم انتقال روان و ساده مفاهیم به مخاطبان است. به عنوان مثال در فیلم «من و عموم» مردم به کوهپیمایی تشویق می شوند و در صفحه مجازی من، یکی از مخاطبان در خصوص این فیلم بسیار تشکر کرده و پیامی گذاشته بود به این مضمون که فیلم شما باعث ایجاد انگیزه بین من و دوستانم شد تا به کوه برویم.
ولی آن قدری که منِ خبرنگار با مردم در ارتباطم، بیشتر افراد معتقدند آثار شما بیش از این که اثری جدی باشد، به نوعی کاریکاتوری است.
شاید من در آثارم رگه هایی از طنز به کار ببرم. مثلا آن دیالوگ «بای» که دو دختر به هم می‌گویند یا لگدی که کاراکتر دختر به سمت خودرو پرتاب می کند که اتفاقا همین لحظه‌های طنزآمیز، تاثیرگذاری آثار را بالاتر برده است اما به شکل کلی، دنبال ساخت آثار جدی‌ام. من می توانم از تعریف و تمجیدهایی که مردم درباره آثارم داشتند، اسکرین شات بگیرم و برایتان بفرستم. افراد زیادی هستند که از طریق این فیلم‌ها با من ارتباط گرفتند و تاثیر این آثار در زندگیشان را برایم تعریف کرده اند. من ادعای قوی بودن آثارم را ندارم، ولی همین که توانسته بر افراد معدودی تاثیرمثبت بگذارد، برای من کافی است.
اگر یک روز تهیه کننده ای، منابع مالی آثارشما را تامین کند، شما از چه بازیگران مطرحی در فیلم هایتان استفاده خواهید کرد؟
من ترجیح ام این است که خودم بازیگرانم را از بین افراد علاقه مند پیدا کنم و آن ها را به سینما معرفی کنم تا این که بخواهم از بازیگران مطرح استفاده کنم. در کل سراغ بازیگران مطرح نخواهم رفت و حتی اگر مثلا شهاب حسینی خودش بخواهد در فیلم های من بازی کند هم، من قبول نمی کنم!
تاکنون پیشنهاد ساخت فیلم هم داشتید؟
به تازگی یکی از خوانندگانی که اثرش مجوز هم گرفته است، به من پیشنهاد ساخت فیلمی را داد که در آن از آهنگ ساخته او استفاده شود و می خواست که در آن اثر من و مونا ملکی هم بازی کنیم، از مشهد هم برای ساخت یک اثر با موضوع محیط زیست دارم که روی آن هم فکر می‌کنم.
آیا از کارگردان های مطرح نیز در کارهای خود الگو گرفته اید؟
تلاش من این بوده که خودم سبک مخصوص خودم را داشته باشم و با احترام به تمامی بزرگان سینما باید این را بگویم که اگر کاری تقلیدی باشد، فایده ای ندارد ولی با این وجود آثار کارگردان هایی مانند حاتمی کیا، شورجه و سیف الله داد را می پسندم.
برویم سراغ مطرح ترین بازیگران آثار شما، مونا ملکی، کمی برایمان از او بگویید.
مونا دختر برادر من است و در حال حاضر از رشته گرافیک کارشناسی گرفته و حدود یک سالی می شود ازدواج کرده و خانه دار است و در کنار این ها چند اثر نقاشی نیز رسم کرده اند، البته به تازگی درخواست های فراوانی از سمت مردم برای برگشت مجدد او به بازیگری مطرح شده و شاید مجدد به مقابل دوربین برگردد.
در آینده دوست دارید چه فیلمی را بسازید؟
من همیشه علاقه داشتم فیلمی ماورایی در خصوص یاد آخرت بسازم و در حال کار روی فیلم نامه آن نیز هستم تا به مخاطب این نکته را برسانم که نباید لحظه ای از یاد مرگ غافل شویم. در این اثر می خواهم از جلوه های ویژه بصری استفاده کنم و فیلم کوتاه 10 دقیقه ای خواهد بود و در حال حاضر به دنبال پیدا کردن تهیه کننده برای ساخت این اثر هستم.
در آخر گفت و گویمان می خواهم برای علاقه مندان به سینما دو اثر فاخر در تاریخ سینمای ایران و جهان را معرفی کنید که حتما آن ها را ببینند.
در بین فیلم های ایرانی به نظر من «به وقت شام» آقای حاتمی کیا فیلم خیلی خوبی است و جلوه های ویژه با کیفیتی داشت، فیلم دیگری هم که بخواهم معرفی کنم، «خجالت نکش» بود که در قالب طنز مشکلاتی را بیان کرده بود، در خصوص فیلم های خارجی هم من آثار زیادی ندیدم و نمی توانم اثری را معرفی کنم.
در همین ارتباط بخوانید :
