نقد و بررسی فیلم شزم! ( Shazam )

« شزم! » شخصیت اَبَرقهرمانی کمپانی DC Comics می باشد که در سال 1939 خلق شد و ماجراهای فراوانی را هم پشت سر گذاشت. این اَبَرقهرمان توسط شرکت فاست کامیکس خلق شد و عنوان « کاپیتان مارول » بر روی آن قرار داده شد. از منظر ویژگی های ظاهری و اَبَرقهرمانی، شزم یک کپی از شخصیت ” سوپرمن ” محسوب می شود و همین باعث شد تا کمپانی دی سی از فاست کامیکس بابت چنین شباهتی به دادگاه شکایت نماید. دادگاه نیز با بررسی شواهد ارائه شده ، حق را به شرکت دی سی داد و در سال 1951 بود که استفاده از این شخصیت ممنوع شد و فاست کامیکس موظف به پرداخت جریمه به شرکت دی سی شد.

این موضوع البته به همینجا ختم نشد و این اَبَرقهرمان روزهای پر فراز و نشیبی را در دوران انتشارات دی سی تجربه کرد و پس از مدتی نیز به دلیل تشابه نام با عنوان « کاپیتان مارول » محصول شرکت مارول کامیکس، کمپانی دی سی تصمیم گرفت از این شخصیت برای همیشه با عنوان « شزم! » استفاده نماید. در سینما، نخستین بار در سال 1941 یک سریال دوازده اپیزودی از شخصیت شزم ( کاپیتان مارول سابق ) ساخته شد که استقبال مناسبی نیز از آن بعمل آمد. البته آثار فاجعه باری نیز با الهام از این اثر ساخته شده اند که فیلم « کاظم! » با حضور شکیل اونیل یکی از آنهاست. اثر مضحک و در عین حال شاهکار که می توان هرآنچه که در صنعت فیلمسازی فاجعه هست را در آن یکجا یافت!

حالا با معرفی اَبَرقهرمان های جدید دی سی که در سالهای پیش روی یکی پس از دیگری از راه خواهند رسید، اینبار نوبت به « شزم! » رسیده که پس از سالها دوباره به سینما بیاید و نام خود را بین اَبَرقهرمانان سینما مطرح نماید. قدرت های شزم را می توان در نامی که از آن برگرفته شده خلاصه کرد. حروفی که نام شزم (S.H.A.Z.A.M) را می سازد، به ترتیب از نام حضرت سلیمان ، هرکول ، اطلس ( کسی که به جنگ خدایان برخاست و محکوم به حمل کره زمین شد ) ، زئوس ، آشیل ( جنگجوی همواره پیروز ) و مرکوری ( آنکه در داستان های اساطیر یونانی دو پای پرنده دارد ) برگرفته شده است و ویژگی هایی که دارد برگرفته از داستان افرادی است که نامشان ذکر شد.

داستان فیلم درباره نوجوانی 14 ساله به نام بیلی بستون ( اشر انجل ) می باشد که خیلی کارنامه اعمالش در مدرسه درخشان نیست. اما زمانی که او متوجه می شود قلدرهای مدرسه در حال اذیت فردی ( جک دیلان گرازر ) هستند، به حمایت او می رود تا نجاتش دهد. ناگهان بیلی متوجه می شود که صاحب قدرت های زیادی شده و با گفتن کلمه ” شزم! ” تبدیل به اَبَرقهرمانی بزرگسال ( زاخاری لوی ) می شود که می تواند هرکاری انجام دهد. بیلی در مورد این قدرت به فردی توضیح می دهد و آنها سرمست از چنین قدرتی در حال خوش گذرانی هستند که سر و کله دکتر سیوانای خبیث ( مارک استرانگ ) پیدا می شود که به سراغ نابودی قدرت های شزم آمده و…

« شزم! » شباهت چندانی به آثار اَبَرقهرمانی این روزهای سینما ندارد و شکل و شمایل آن مربوط به دوران دهه 70 می شود که در آن اَبَرقهرمانان بیشتر با کاربری کودکان شناخته می شدند و به آنها درس اخلاق می دادند. « شزم! » اینبار نیز نه فقط با محوریت نجات مردم دنیا بلکه با تمرکز بر روابط دوستانه و مخصوصاً خانواده به سینما آمده و به همین جهت در مقایسه با رفقایش، اثری شخصیت محورتر می باشد. در اینجا تاکید بر خانواده نقش بسزایی در پیشبرد قصه دارد و قرار است در طی داستان ما با افرادی مواجه شویم که مفهوم خانواده را درک کرده و آن را بستری گرم برای ادامه زندگی خواهند شناخت.

از این رو، « شزم! » بیشتر به یک اثر خانوادگی متمایل است که در میانه آن قدرت های اَبَرقهرمانی نیز سرگرم کنندگی همیشگی خود را خواهند داشت. قدرت هایی که از آنها در راستای خلق موقعیت های کمیک استفاده شده و یکی در میان شوخی های جالبی هم از کار درآمده اند. البته این شوخی ها به دلیل درجه بندی سنی فیلم خیلی قابلیت انعطاف نداشته اند و در حد و اندازه تماشاگران نوجوان سینما باقی می مانند، اما روی هم رفته می توان از تماشای آنها لذت برد و لبخند زد. شیمی بین دو بازیگر اصلی فیلم نیز یکی از نکات قوت فیلم محسوب می شود که توانسته کارایی لازم را داشته باشد. آنها به خوبی یکدیگر را درک و در طول فیلم تکمیل می کنند که یک ویژگی مثبت برای فیلم محسوب می شود.

البته شخصیت منفی داستان را می بایست یکی از نقاط ضعف « شزم! » بدانیم. شخصیت خبیثی که پیشینه درست و حسابی ندارد و علاوه بر گنگ بودن او به واسطه شخصیت پردازی ضعیف، عدم تغییرپذیری شخصیتش طی سالیانی که گذشته از نکات عجیب فیلم محسوب می شود. ظاهراً او در تمام عمر خویش به یک چیز فکر میکرده و در یک حالت مشخص بوده است و حتی انگیزه های او برای زندگی هیچ تغییری نکرده! آنچه که فیلم قصد رسیدن به آن را دارد این هست که سیوانا به دلیل فقدان عشق، سراسر کینه شده و این می تواند آینه عبرتی برای کسانی باشد که عشق و خانواده را در خردسالی نابود می سازند. اما شاید این پیام می توانست به مراتب ظریف تر از آنچه که در فیلم می بینیم بیان شود!

« شزم! » همانطور که اشاره شد، بیشتر اثری درام با محوریت خانواده محسوب می شود که در آن از عناصر اَبَرقهرمانی نیز استفاده شده است. سازندگان در تمام بخش های قصه از اهمیت خانواده سخن می گویند و پیامهای گوناگونی در این خصوص ارائه داده اند. بخش های مربوط به خانوده وازکز و ارتباط شان با یکدیگر که تداعی گر مفهوم خانواده است را می بایست با ارزش ترین بخش فیلم برشمرد که ارزش دیده شدن دارد. در کنار تمام این موارد، خود شخصیت شزم نیز چندتایی سکانس اکشن خلق می کند که ابداً هیجان انگیز نیستند و تنها به جهت رویکرد اَبَرقهرمانی در داستان گنجانده شده اند. نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که فیلم ابداً خودش را جدی نمی گیرد و این احتمالاً بهترین تصمیمی بوده که باعث می شود « شزم! » قابل تماشا باقی بماند!

منتقد : میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می گردد.

به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید

شزم! (Shazam!)