نقد و بررسی فیلم Babylon

وضعیت فیلم «Babylon» برخلاف ساخته‌های موفق قبلی شزل از جمله «شلاق» و «لالالند»، یکدست نیست. شاید نزدیک‌ترین تجربه به این فیلم، «روزی روزگاری در هالیوود» ساخته تارانتینو باشد که قصد داشت دوران طلایی هالیوود را با زبان طنز بیان کند. شزل نیز در این فیلم برای روایت دوران صامت سینما به سراغ زبان طنز رفته؛ اما مشکل این جاست که این فرم در طول فیلم بارها تغییر می‌کند و تنها به لطف بازیگران است که تماشاگر می‌تواند این چنددستگی را بپذیرد.

این فیلم داستان دوران صامت سینما را روایت می‌کند. داستانی که در آن دختری پرشور قصد تبدیل‌شدن به یک ستاره سینما دارد و در آن‌سوی قصه، خورشید درخشان یک ستاره هالیوود در حال غروب است و به‌سختی می‌توان جلوی آن را گرفت.

«Babylon» در بخش‌های فنی قطعاً در دسته برترین آثار سال قرار می‌گیرد. فیلم‌برداری استادانه به همراه طراحی لباس و صحنه، در تمام طول مدت سه‌ساعته فیلم چشمان تماشاگر را مسحور می‌کنند و بار دیگر ثابت می‌کند که شزل یک کارگردان تمام‌عیار است. او در همان دقایق ابتدایی و زمانی که قصد به‌تصویرکشیدن مهمانی عجیب‌وغریب و پر از فساد در ارتفاعات را دارد، به یک دوربین بی توقف بسنده می‌کند که در میان جمعیت غوطه‌ور شده و سریع و با جزئیات، هرآنچه که نیاز است درباره محتوای آن جشن بدانیم را در عرض چند دقیقه با وسواس تمام‌عیار به تصویر کشیده و تماشاگر را میخکوب می‌کند. اما آیا تکنیکِ شزل توانسته «Babylon» را از تبدیل‌شدن به یک اثر ناقص نجات دهد؟ متأسفانه خیر.

داستان «Babylon» به طور کل شامل سه روایت مختلف از زندگی سه انسان در دوران صامت سینماست. اما این کیفیت قصه‌های فیلم دچار افت‌وخیز فراوانی هستند و درعین‌حال که به نظر می‌رسند در اوج به سر می‌برند، ناگهان سقوط کرده و تبدیل به تکرار مکررات می‌شوند. اصلی‌ترین ایراد فیلم به روایت قصه نلی لاروی است که کوبنده آغاز می‌شود؛ اما در ادامه به ورطه تکرار می‌رسد و گسترش پیدا نمی‌کند. جنون آنی و لحظه‌ای لاروی در رقص و دیوانگی متأسفانه در طول فیلم به‌خوبی پرورش پیدا نمی‌کند و هر بار با تکرار این رویه، تنها زمان فیلم افزایش پیدا می‌کند بی‌آنکه تغییری در وضعیت این شخصیت رخ‌داده باشد.

بااین‌حال، روایت جک کنراد وضعیت به‌مراتب بهتری دارد و قصه فیلم را تا حدودی نجات داده است. این روایت که با یک طنز سیاه آغاز شده و در نهایت به یک تراژدی غمناک منجر می‌شود، قلب تپنده فیلم است و حیف که این روایت تازه در اواسط قصه جان می‌گیرد و تبدیل به حرفی اصلی کارگردان می‌شود که در نیمه ابتدایی فیلم قصد بیانش را داشته؛ اما زبان انتقال را به‌درستی انتخاب نکرده است. در واقع می‌توان پیام اصلی فیلم و کارگردانش، دیمین شزل، را در دیالوگ مابین جک و الینور جستجو کرد. دیالوگی واقعی و تکان‌دهنده از صنعتی که ستارگانش را به‌سادگی نابود می‌کند و دراین‌خصوص هیچ استثنایی قائل نمی‌شود.

(این پاراگراف بخشی از داستان فیلم را لو می‌دهد) اما عاشقانه شزل برای سینما قطعاً در سکانس آخر نقش می‌بندد. عاشقانه‌ای که یک کپی ضعیف‌تر از فیلم «سینما پارادیزو» اثر جوزپه تورناتوره است. پایان‌بندی که اگر آن را با فیلم مذکور مقایسه نکنیم، می‌تواند تماشاگر سینما را بابت دیدن آنچه که بر این صنعت در طول تاریخ‌گذشته حسابی احساساتی کند و چه‌بسا که اشک بریزد. اما مشکل این جاست که برای رسیدن به این نقطه، فیلم آن‌قدرها هم در طول قصه مسئله‌ای مطرح نمی‌کند که در نهایت بخواهد اشک تماشاگر را سرازیر کند. درست برعکس «سینما پارادیزو» که سکانس پایانی آن تماشاگر را وارد یک انفجار احساسی کرده و بعید است که مخاطب آن فیلم با تماشای سکانس پایانی فیلم اشک نریخته باشد!

همان‌طور که ذکر شد، «Babylon» از بازی‌های خوبی برخوردار است که در رأس آن‌ها، برد پیت بهترین عملکرد را دارد. مارگو رابی در فیلم هرآنچه که از او انتظار می‌رفت را به نمایش گذاشته، اما بااین‌حال، این برد پیت است که در طول قصه می‌درخشد و توجه تماشاگر را به خود جلب می‌کند. او به‌خوبی فرازوفرود شخصیت جک را به نمایش گذاشته و چشم‌ها را به خود خیره می‌کند.

قبل از به پایان رساندن این متن لازم است به شخصیت‌هایی که این فیلم بر اساس آن‌ها ساخته شده‌اند نیز اشاره‌ای کنیم. البته مطالعه سرنوشت این افراد می‌تواند به‌نوعی داستان فیلم «Babylon» را هم لو بدهد. ازاین‌جهت بهتر است اگر فیلم را ندیده‌اید، ادامه متن را نخوانید.

جک کانرد: این شخصیت از زندگی ستاره سینما به نام «جک گیلبرت» الهام گرفته شده است. ستاره مشهور سینمای صامت که دوران باشکوهی در این عصر داشت؛ اما با ناطق شدن سینما، بحرانی اساسی برای دوران بازیگری‌اش حاصل شد و مخصوصاً صدا و نحوه بیان دیالوگ او مورد تمسخر مردم و صنعت فیلمسازی قرار گرفت. گیلبرت خیلی سریع از صنعت سینمای ناطق طرد شد و این مسئله چنان بر روحیه او تأثیر گذاشت که وی به الکل اعتیاد پیدا کرد و در نهایت، به حدی الکل مصرف کرد که باعث حمله قلبی و درگذشتش در 38 سالگی شد. البته بعدها این بازیگر مورد تقدیر هالیوود قرار گرفت و هم اکنون ستاره‌ای در پیاده‌روی مشاهیر هالیوود به نام این بازیگر ثبت شده است.

نلی لاروی: این شخصیت بر اساس سرگذشت کلارا بو نوشته شده است. ستاره دوران صامت سینما که در آن مقطع سمبلی از جذابیت‌های جنسی بر پرده سینما محسوب می‌شد و طرفداران بسیاری داشت. بو؛ اما پس از ناطق شدن نتوانست قدرت ستارگی خود را حفظ کند و رفته‌رفته جایگاهش را از دست داد. او سرانجام تصمیم گرفت بازیگری را کنار بگذارد و در یک مزرعه در نوادای آمریکا باقی عمر خود را به همراه همسرش بگذارند. دورانی که با بحران‌های مختلف روحی گذشت و سرانجام این بازیگر در سال 1965 بر اثر حمله قلبی درگذشت.

اثر جدید دیمین شزل در مجموع هرگز تبدیل به بهترین اثر این کارگردان نمی‌شود و فرازوفرودهای آن به حدی زیاد است که در مقاطعی از فیلم تماشاگر را دچار خستگی می‌کند. شاید اگر حجم خرده‌روایت‌ها کمتر می‌بود می‌شد «Babylon» را یک نامه عاشقانه کاملاً شایسته به سینما در نظر گرفت؛ اما در شرایط کنونی، باید گفت که این اثر از لحاظ تکنیکی در اوج اما در بخش فیلمنامه در جایگاهی نسبتاً ناامیدکننده قرار می‌گیرد. بااین‌حال، ارجاعات تاریخی به صنعت سینما باعث می‌شود که تماشای این فیلم به علاقه‌مندان به سینما توصیه شود؛ هرچند که برای به پایان رساندن آن باید صبر زیادی داشته باشید!

منتقد: میثم کریمی

این مطلب به‌صورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می‌گردد.

به صفحه اینستاگرام مووی مگ بپیوندید