نقد و بررسی فیلم پرواز ( Flight )

مصرف بیش از حد الکل یکی از معضلات بزرگ در ایالات متحده است که متاسفانه از قدمتی تاریخی در این کشور برخوردار می باشد! در سالهای گذشته این مشکل به صورت گوناگون در رده های حتی بسیار بالای دولتی هم مشاهده شده که باعث بوجود آمدن رسوایی های بسیار زیادی برای افراد شده است؛ شاید یکی از افرادی که اینروزها نامش بیش از پیش به خاطر استفاده زیاد از مشروبات الکلی مطرح می شود، خانم لیدنسی لوهان باشد که ظاهراً غذای روزانه اش را با الکل و مواد مخدر صرف می کند !

« پرواز » نام جدیدترین فیلم رابرت زمه کیس است که درباره خلبانی قهرمان اما معتاد به مصرف مشروبات الکلی است که همین موضوع سبب ایجاد بحران در زندگی شخصی اش می شود.

بیست دقیقه ابتدایی « پرواز » به معرفی شخصیت اصلی داستانش یعنی وایپ ویتاکر ( دنزل واشینگتن ) می پردازد. فیلم در این بیست دقیقه هرچه را که لازم هست تماشاگر درباره این شخصیت بداند، به او می گوید. وایپ یک خلبان الکلی است که ظاهراً تنها عشق و علاقه اش در زندگی نوشیدن الکل و مصرف مواد مخدر ، آن هم به مقدار بسیار زیاد است. بزودی متوجه می شویم که مصرف الکل باعث شده تا همسر و فرزند وایپ نیز از او دوری کنند و حالا او با یکی از اعضای کابین خلبانی اش به نام کاترینا ( نادین والازکز ) رابطه دارد که این رابطه هم آنطور که انتظار می رود پیش نمی رود !

سپس ما وایپ را در لباس خلبانی می بینیم که هواپیما را آماده برخواستن از زمین و اعزام به سمت شهر آتلانتا می کند، اما در حین پرواز یک نقص فنی رخ می دهد که منجر به تکان خوردن شدید هواپیما می شود. در ادامه وایپ با کنترل کامل موفق می شود تا هواپیما را با دردسرهای فراوان بر زمین بنشاند و تبدیل به یک قهرمان ملی برای مردم سرزمینش شود. اما با آشکار شدن الکلی بودن وایپ توسط گروت تجسس ، وجه قهرمانی او از بین می رود و حالا او باید پاسخگوی اقداماتش باشد…

یکی از نکات قابل توجه درباره فیلم « پرواز » بازگشت رابرت زمه کیس پس از 12 سال به صندلی کارگردانی یک فیلم زنده سینمایی است. زمه کیس طی 12 سال گذشته وقت خود را اختصاص به ساخت انیمیشن های بلند کرد و توانست طی این مدت آثار قابل توجهی از جمله « قطار سریع السیر قطبی/ The Polar Express » و « بیوولف/ Beowulf » را روانه سینما کند که اگرچه از لحاظ محتوا دستاوردی مهمی برای او به ارمغان نیاوردند، اما از لحاظ گرافیکی و کیفیت ساخت بسیار قابل توجه بودند. حال زمه کیس با « پرواز » دوباره به سینمای شخصیت های زنده بازگشته است و سبک و سیاق خاص فیلمسازی اش را که از او بخاطر سپرده ایم، بار دیگر به رخ همگان کشیده است. زمه کیس 12 سال پیش در سال 2000 فیلمی تحسین شده و بسیار زیبا به نام « دور افتاده / Cast Away » را ساخت که کماکان یکی از بهترین های تاریخ سینما به حساب می آید. نکته بارز درباره « دور افتاده » این بود که زمه کیس به خوبی موفق شد تا تمامی ابعاد شخصیت اصلی داستانش را برای تماشاگر نمایان کند و به عبارتی دیگر ، وی در « دور افتاده » شخصیت پردازی بی نظیری از قهرمان داستانش یعنی چاک ( تام هنکس این نقش را ایفا می کرد ) ارائه کرده بود که کماکان یکی از بهترین های سینما شناخته می شود. در « پرواز » نیز زمه کیس بار دیگر تمام تمرکزش را بر روی شخصیت اصلی داستانش یعنی وایپ ویتاکر قرار داده و این شخصیت را برای تماشاگر کاملاً قابل لمس کرده است.

وایپ ویتاکر قهرمانی است که متاسفانه مانند بسیاری از مردم آمریکا به الکل توجه زیادی نشان می دهد و مواد مخدر هم مکمل دردسر های او در مسیر زندگی اش شده است. زمه کیس در « پرواز » این سوال را مطرح می کند که آیا لزوماً باید وایپ را به عنوان یک قهرمان ملی که توانسته هواپیما را از سقوط نجات دهد قبول کرد یا به عنوان یک الکلی که امنیت مسافران را به خطر انداخته ؟

زمه کیس در « دور افتاده » مقوله تنهایی را به صورت موشکافانه ای بررسی کرده بود و موفق شد تمام زوایای این وضعیت را به جلوی دوربین بیاورد تا تماشاگر با تمام وجود آن را درک کند. حالا زمه کیس موضوع رایج مصرف بیش از حد الکل را ضمیمه ساخت « پرواز » کرده و خوشبختانه اینبار نیز با وسواس و دقت زیاد، ما را به درون زندگی شخصیت اصلی داستان برده تا نتیجه مصرف الکل را در زندگی او شاهد باشیم. در « پرواز » ما با قهرمانی مواجه شدیم که شاید جان صدها مسافر را نجات داده باشد اما از درون در حال خورده شدن است و موفقیت بسیار بزرگش تنها به واسطه یک عادت بد ، تبدیل به کابوسی دردناک برای او شده که نمی تواند به هیچ عنوان از آن فرار کند.

دنزل واشینگتن بهترین گزینه برای بازی در چنین نقشی است. واشینگتن با قدرت اجرایی فوق العاده اش، شخصیت وایپ را چنان باور پذیر به تصویر کشیده که شاید بتوان نامش را حتی در بین کاندیداهای اسکار سال 2013 هم مشاهده کرد. واشینگتن در فیلم « پرواز » ، لحظاتی بسیار مهربان و وظیفه شناس است و چهره ای قهرمانانه و دوست داشتنی از خود ارائه می کند، اما در لحظاتی دیگر تصویر واقعی زندگی شخصی اش جایگزین تصویر قهرمانانه اش می شود که در آن، همه جور ورشکستگی اخلاقی از جمله اعتیاد به مواد مخدر و الکل و روابط خارج از عرف ، به چشم می خورد. واشینگتن به خوبی موفق شده تا در کالبد این شخصیت نامتعادل فرو برود و آن را به بهترین وجه ممکن به تصویر بکشد.

اما « پرواز » بی مشکل هم نیست و شاید یکی از مشکلات اش این باشد که به اندازه کافی به شخصیت های مکمل و داستان های فرعی اش اهمیت نمی دهد. متاسفانه در « پرواز » شخصیت و داستانهای مکمل نسبتاً زیادی وجود دارند که زمه کیس بسیار مختصر و کوتاه آنها را به تماشاگر معرفی می کند اما در ادامه داستان اصلی بر همگی آنها سایه می افکند و ما تا انتهای فیلم هم درباره داستانهای فرعی اطلاعات دقیقی دریافت نمی کنیم. بهتر می بود که زمه کیس از طرح داستانهای فرعی در فیلمش خودداری می کرد و تمام تمرکزش را بر روی زندگی وایپ ویتاکر قرار می داد یا حتی پس از معرفی این خرده داستانها، آنها را خیلی سریع به انتها می رساند، اما مشاهده می کنیم که این خرده داستانها بی پرده روایت می شوند و بی آنکه در جریان فیلم تکاملی در آنها ببینیم، به حال خود رها می شوند چراکه که تمرکز فیلم از اواسط کاملاً بر روی شخصیت وایپ قرار می گیرد و دیگر مجالی برای دیگران باقی نمی ماند. شاید در این بخش تنها داستان فرعی میان نیکول و وایپ که در بیمارستان با یکدیگر آشنا می شوند، تا حدودی متمایز از دیگر داستانها باشد که آن هم خیلی زود رنگ می بازد.

در نهایت باید بگویم « پرواز » فیلمی است که مسلماً می تواند حرف های بسیاری برای گفتن داشته باشد. شاید « پرواز » در فصل اسکار چندان موفق نباشد ( شخصاً فکر نمی کنم به جز بازیگری امیدی برای قرار گرفتن در لیست نامزدها داشته باشد ) اما در بخش پرداخت شخصیت اصلی داستان ( و نه مکمل ها ) و بازیگری ( مشخصاً دنزل واشینگتن ) چنان قدرتمند است که هر سینما دوستی را شیفته خودش خواهد کرد. تجربه تماشای « پرواز » را از دست ندهید.

منتقد : میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگیرد قانونی می شود.

به جمع طرفداران مووی مگ در فیس بوک بپیوندید