ژان دو باری (Jeanne du Barry)، داستان زندگی معشوقه محبوب لوئی پانزدهم در فرانسه را روایت میکند. مادام دو باری وضعیتی شبیه به جیران در دوران ناصرالدین شاه خودمان داشت! سوگلی پادشاه که محبوب او در سالهای پایانی عمرش بود و البته که به سرنوشت تلخی دچار شد. بااینحال، مشکل فیلم «Jeanne du Barry» در این جاست که میخواهد به تمامی مسائل زندگی مادام دو باری بپردازد و چیزی را از قلم نیندازد و این در حالی است که مجبور شده بهسرعت از کنار برخی مسائل بگذرد و درعینحال، از ساختن شخصیت نیز غافل شود.
مهمترین بخش فیلم « Jeanne du Barry» به طور مشخص، ارتباط بین مادام دو باری و لوئی پانزدهم است. ارتباطی که الهامبخش بسیاری از آثار ادبی و سینمایی در یک قرن گذشته بوده و برای فرانسویها از اهمیت بسزایی برخوردار است و حتی بسیاری معتقدند که اقدامات مادام دو باری در زمان کوتاهی که در دربار بوده که در نهایت زمینهساز انقلاب فرانسه گردیده است. بااینحال، فیلم در ساختن ارتباط بین پادشاه و دو باری روشی سادهانگارانه را پیش میگیرد و بهجای عمق دادن به این رابطه، به شکلی سطحی با آن برخورد میکند. این سطحینگری به حدی زیاد است که تماشاگر در طول فیلم نه متوجه میشود چرا لوئی پانزدهم عاشق دو باری شده و نه میدانیم که چرا، ناگهان و به یکباره، سنتشکنیهای دوباری در عدم رعایت قوانین دربار را میپذیرد.
متأسفانه « Jeanne du Barry» پس از ورود مادام دو باری به دربار علناً به پایان میرسد و هیچ ایده جدیدی جز تکرار تنشها بین او و دختران لوئی پانزدهم و دیگران به تصویر نمیکشد. این کشمکشها نیز خستهکنندهتر از آن هستند که بتوانند فیلم را سرپا نگه دارند. این موضوع زمانی آزاردهندهتر میشود که بدانیم «ژان دو باری» شخصیتهای قابلتوجهی مانند ماری آنتوان را هم در فیلم دارد که ارتباط او و مادام دو باری میتوانست جذابیتهای زیادی برای تماشاگر به همراه داشته باشد؛ اما فیلم بیتوجه به این امتیازات، از کنار سوژه خود بهسادگی گذشته و سروته ماجرا را هرچند دقیقه یکبار، با یک نریشن که رویدادهای تاریخی را به گوش تماشاگر میرساند، هم آورد!
حضور جانی دپ نیز یک ترفند تبلیغاتی برای فیلم بوده است. «Jeanne du Barry» یکی از پرهزینهترین فیلمهای فرانسه در یک دهه اخیر محسوب میشود و ازاینجهت که در زمان ساختهشدن فیلم جانی دپ وضعیت مناسبی در سینما نداشت و درگیر مراحل جدایی از امبر هرد بود، فرصت مناسبی در اختیار سازندگان قرار داد تا بتوانند او را با رقمی بسیار پایینتر از دستمزد همیشگیاش، به فیلم اضافه کنند و از حضورش در فیلم نهایت استفاده تبلیغاتی را ببرند. جانی دپ در نقش لوئی پانزده بازی معمولی دارد و نباید انتظار چندانی هم از او داشت؛ چراکه تمرکز فیلم بر روی شخصیت مادام دو باری است و جانی دپ صرفاً مکملی برای این شخصیت بوده است. پادشاهی که لحظهای عاشق شده و لحظهای دنبال تنوع است و مجموعهای از رفتارهای متضاد را به تصویر میکشد. رفتارهایی که به دلیل شخصیتپردازی ضعیف، برای تماشاگر قابلباور نیستند.
ژان دو باری « Jeanne du Barry» در بخش طراحی صحنه و لباس و حتی تا حدی فیلمبرداری، اثر مطبوعی به شمار میرود و ارزشمند است. بااینحال، کارگردانی خانم مایوین و البته بازی خودش در نقش اصلی، امتیاز منفی برای فیلم محسوب میشود. مایوین موفق نشده شخصیت قابلقبولی از مادام دو باری در قاب سینما بسازد و علناً برخی از سکانسهای این فیلممانند کتابخواندن دو باری در حمام(!)، بیشتر از آن که الهامبخش باشند، شعارزده هستند. بااینحال، تماشای «Jeanne du Barry»، میتواند ارزش تاریخی مناسبی برای کسانی که با این شخصیت آشنایی ندارند داشته باشد.
نمره: 5/10
منتقد:میثم کریمی
۵ از ۵ یا ۵ از ۱۰؟
تصحیح شد. با تشکر