نقد و بررسی فیلم Harry Potter and the Deathly Hallows: Part 2 ( هری پاتر و یادگاران مرگ : قسمت دوم )

شاید جی کی رولینگ هرگز تصور نمی کرد که دست نوشته هایش درباره ی پسرکی لاغر که توانایی استفاده از جادو را دارد تا بدین حد به موفقیت برسد. ایده اولیه هری پاتر – آنطور که خود رولینگ اظهار کرده – در طی مدت زمانی که او در قطار بود و قطار هم به دلائلی دچار تاخیر شده بود به ذهنش رسید. وی هم تصمیم گرفت تا این ایده را تبدیل به کتاب کند و پس از نزدیک به 3 سال هم موفق به انجام این کار شد. اما داستان او در آن مقطع چندان مورد استقبال قرار نگرفت تا اینکه ناشری به نام بلوزبری تصمیم گرفت تا داستان تخیلی رولینگ را منتشر کند.مدتی پس از انتشار این رمان سیل نقدهای مثبت بر آن روانه شد که اکثر آنها بر این نظر که هری پاتر اثری خلاقانه با در نظر گرفت دنیای کودکان است، تاکید داشتند. حالا بیش از یک دهه از آن دوران می گذرد و امروز رولینگ تبدیل به ثروتمند ترین نویسنده جهان و داستان پسرک لاغر و جادوگرش تبدیل به پرفروش ترین کتاب تاریخ جهان شده است که گفته می شود به 65 زبان زنده دنیا ترجمه شده و فروشی بالغ بر 400 میلیون نسخه!! در سرتاسر جهان داشته است.

در این بین واضح بود که هالیوود موفقیت این داستان به شدت جذاب و کودکانه را زیر نظر دارد و منتظر فرصتی است تا بتواند نسخه سینمایی آن را تهیه کند. کمپانی های متعددی هم با رولینگ بر سر امتیاز ساخت فیلم سینمایی براساس کتابهای هری پاتر مذاکره کردند که در این بین کمپانی برادران وارنر بسیار خوش شانس بود که توانست نظر مساعد رولینگ ( هرچند با شرایط عجیب و غریب رولینگ مانند اینکه بازیگران حتماً باید بریتانیایی باشند) را برای ساخت فیلمی براساس کتاب هری پاتر بدست بیاورد. به فاصله کوتاهی پس از بدست آوردن امتیاز ساخت ، تولید این فیلم در دستور کار قرار گرفت و اولین قسمت از این سری فیلمها با عنوان « هری پاتر و سنگ جادو » در سال 2001 به اکران درآمد و توانست فروشی بالغ بر 975 میلیون دلار را به همراه داشته باشد و عنوان هفتمین فیلم پرفروش تاریخ سینما را کسب کند. قسمت دوم تحت عنوان « هری پاتر و تالار اسرار » به فاصله یک سال از قسمت اول ساخته شد و توانست فروشی 878 میلیونی را کسب کند. به همین منوال قسمت های بعدی با عنوان « هری پاتر و زندانی آزکابان » 795 میلیون دلار ، « هری پاتر و جام آتش » 895 میلیون دلار ، « هری پاتر و محفل ققنوس » 938 میلیون دلار ، « هری پاتر و شاهزاده دورگه » 930 میلیون دلار و « هری پاتر و یادگاران مرگ : قسمت اول » 938 میلیون دلار فروش داشتند که به این ترتیب می توان لقب ماشین تولید پول برای هالیوود را به آن نسبت داد. اما هرچقدر که سری فیلمهای هری پاتر در دنیا محبوب تر و فراگیر تر می شد، مخالفان این داستان هم روز به روز افزایش می یافتند!. مخالفان این داستان که عمدتاً افراد مذهبی آن را تشکیل می دهند، بر این عقیده هستند که این سری داستانها نماد شیطان پرستی و خرافه ( تاکید بر جادوگری و اینکه قدرتی برتر از جادوگران وجود ندارد ) را ترویج می کنند و این برای جامعه خطر دارد!. انتقادات و صحبت های این افراد کار را به جایی رساند که خود رولینگ در اظهار نظری به زبان خودمانی گفته بود که ” حال و حوصله جواب دادن به این سوالهای عجیب و غریب را ندارم و بهتر است که بروید و کتاب را بخوانید و از خواندنش هم لذت ببرید!”. اما جدای از این بحث ها به نظرم بهتر است که هری پاتر را به خاطر دنیای تخیلی اش دوست داشته باشیم. فکر می کنم همه با من هم عقیده باشند که رولینگ هیچگاه یک فرد سیاسی نبوده و حتی فعالیت های اجتماعی اش هم به جز همکاری های بشر دوستانه با سازمانها نبوده. بنابراین دلیلی وجود ندارد که بخواهیم تا بدین حد بر این کتاب سخت بگیریم و آن را پیرو مکتب فراماسونری بدانیم. من شخصاً به شما پیشنهاد می کنم به جای اینکه فکر و ذکرتان را به این اختصاص دهید که جادوگری به نوعی یک مکتب شیطان پرستی است و… را از ذهن خودتان بیرون کنید چون شما با یک فیلم فانتزی و کودکانه طرف هستید و نه یک بازی سیاسی جدید!. اگر قرار بر این باشد که هر تفکری را مخالف این و آن بدانیم پس تخیل انسان چه می شود؟ کمی طولانی شد؛ برسیم به خود فیلم.

هری پاتر و یادگاران مرگ : قسمت دوم ، آخرین عنوان از مجموعه فیلمهای هری پاتر است و بعد از این قسمت پرونده این فیلم بعد از 10 سال برای همیشه بسته خواهد شد. از مدتها قبل از اکران آخرین قسمت هری پاتر تبلیغات بسیاری از فیلم منتشر شده بود که تقریباً بیشتر صحنه های فیلم را لو می داد!. تبلیغات وسیع این فیلم به حدی بود که شما اگر در چند هفته اخیر به دیدن فیلمی می رفتید امکان نداشت که پیش از آغاز فیلم تریلری از هری پاتر و آن صحنه های خارق العاده جنگل به نمایش در نیاید. بهرحال برادران وارنر برای اکران آخرین قسمت از هری پاتر سنگ تمام گذاشته است و به هر روشی که امکان داشته ( از تبلیغات رسانه ایی گرفته تا در و دیوار شهر و … ) برای فیلمش تبلیغ کرده که با توجه به اتمام این سری از فیلمها بعد از این قسمت ، احتمال می رود که هری پاتر و یادگاران مرگ : قسمت دوم ، تبدیل به پرفروش ترین فیلم از این مجموعه باشد. برای کسانی که به تماشای هری پاتر می نشینند، گفتن خلاصه ایی از داستان کار چندان مفیدی نیست زیرا آنها مدتها پیش کتاب را به پایان رسانده اند و از بنده و شما بهتر از خلاصه داستان آگاهند! اما برای دوستانی که حوصله چند صد صفحه ورق زدن این کتاب را نداشته اند باید بصورت بسیار خلاصه عرض کنم که :

عالیجناب ولدمورت ( رالف فاینس ) بالاخره توانسته تا تمام قدرت عصای جادویی را از مقبره دامبلدور بدزدد و به این ترتیب نیرومند ترین فرد جهان باشد. این در حالی است که هری پاتر ( دنیل رادکلیف ) به همراه دو دوست همیشگی اش یعنی ران ( راپرت گرینت ) و هرمیون ( اِما واتسون ) هنوز در کلبه کنار دریای بیل وسلی پناه گرفته اند. هری می داند که ولدمورت قدرت فراوانی بدست آورده به همین جهت تلاش می کند تا بتواند هرچه سریعتر تعدادی Horcruxes که هر کدام از آنها بخشی از روح ولدمورت به حساب می آیند را پیدا کرده و آنها را نابود کند تا بدین سان قدرت ولدمورت را از بین ببرد. اما با حمله ولدمورت به مدرسه جادوگری هاگوارتز و تلاش او برای ریشه کن کردن جادوگری ، سبب می شود تا علاوه بر هری پاتر ، دیگران هم بر علیه ولدمورت باشند و…

تصمیم کمپانی برادران وارنر برای 2 قسمت کردن اخرین فیلم هری پاتر، فرصت خوبی را در اختیار سازندگان قرار داده تا فیلم را با جزییات فراوان به اتمام برسانند. شما می توانید در این قسمت که با نظارت مستقیم خانم رولینگ ساخته شده است، توجه به جزییات کتاب را به خوبی احساس کنید و در واقع باید بگویم که اگر آخرین کتاب هری پاتر را نخوانده اید، مشکلی از بابت درک فیلم نخواهید داشت چراکه دو قسمت آخر فیلم ( یادگاران مرگ 1 و 2 ) به خوبی توانسته اند به آخرین کتاب هری پاتر وفادار بمانند و آن را به زیبایی هرچه تمام تر به تصویر بکشند. خوشبختانه فیلم یادگاران مرگ 2 اگرچه کاملاً به حال و هوای کتاب وفادار مانده اما بخش سینماتیک داستان را هم از یاد نبرده و از این لحاظ یادگاران مرگ 2 مملوء است از صحنه های حماسی که در پرداخت آنها نهایت ظرافت و دقت بکار رفته است. صحنه های مربوط به درگیری میان ولدمورت و هری پاتر در یادگاران مرگ 2 تبدیل به حماسه ایی شده که طرفداران هری پاتر عاشق آن خواهند شد. این صحنه ها اگرچه بارها در تریلر های گوناگون نشان داده شده بود اما تماشای کامل آن می تواند طرفداران هری پاتر را به وجد بیاورد. نکته جالب و در عین تحسین برانگیزی که درباره یادگاران مرگ 2 صدق می کند این است که علاوه بر صحنه های درگیری که عیناً از کتاب به فیلم تبدیل شده ، صحنه های سینماتیک فوق العاده ایی نظیر سقوط ولدمورت و هری پاتر از روی صخره که در کتاب وجود نداشت نیز به این فیلم اضافه شده که تجربه فوق العاده هیجان انگیزی را در تماشاگر ایجاد می کند. علاوه بر این شما می توانید در یادگاران مرگ 2 تقریبا با تمامی شخصیت های قسمت های گذشته نظیر عشق قدیمی هری پاتر یعنی چو چانگ و یا پروفسور مک گوناگال بار دیگر روبرو شوید که چه از لحاظ ظاهری و چه جایگاهشان، تغییرات زیادی نسبت به گذشته کرده اند. همه اینها را اضافه کنید به بازگشت به مدرسه جادوگری و ملاقات با اساتید که مسلماً خاطرات زیادی را برای طرفداران زنده خواهد کرد.

مهمترین بخش یادگاران مرگ 2 یعنی جلوه های ویژه، به معنای کامل کلمه، فوق العاده است. جلوه های ویژه فیلم در آخرین قسمت از این مجموعه به اوج هنر خود رسیده. در کل روند کیفیت جلوه های ویژه سری هری پاتر همواره سیر صعودی داشته و این روند در آخرین قسمت از این مجموعه نیز تکرار شده است. یکی از اصلی ترین دلائل باورپذرین بودن جلوه های ویژه فیلم بدون شک تبدیل بسیار ماهرانه این فیلم به 3 بعدی است. یادگاران مرگ 2 اولین و آخرین قسمت از فیلم هری پاتر است که کاملا بصورت 3 بعدی اکران شده. بسیاری از طرفداران از اینکه قرار بود داستان محبوب شان را با عینک 3 بعدی ببینند ناراحت و نگران بودند، اما در نهایت قانع شدند که پای این فناوری هم به جادو جمبل های فیلم باز شود و نتیجه اش هم شگفت انگیز شده است. یادگاران مرگ 2 با اینکه کلاً فیلم تاریکی است، اما در بحث جلوه های 3 بعدی فوق العاده عمل کرده و هیجان زیادی را به تماشاگر منتقل می کند. من شخصاً علاقه ایی به تماشای این فیلم بصورت 3 بعدی نداشتم اما بعد از تماشای این فیلم نه تنها چشم درد نگرفتم بلکه تا مدتی بعد از اتمام فیلم به علت هیجان، به در و دیوار برخورد می کردم!. تماشای صحنه های حماسی انتهای فیلم به خودی خود هیجان انگیز است اما اگر می خواهید با پوست و استخوان قهرمانتان را درک کنید، پیشنهاد می کنم که این فیلم را بصورت 3 بعدی ببینید.

مقوله بازیگری در یادگاران مرگ 2 در مقایسه با قسمت های قبل پیشرفت زیادی کرده است. دیگر خبری از انتقادات مکرر از دنیل ردکلیف و 2 دوستش ( به خصوص اِما واتسون ) وجود ندارد زیرا این 3 بازیگر بعد از 10 سال حضور مداوم در این نقش به چنان پختگی رسیده اند که جای هیچگونه انتقادی را از خود باقی نگذاشته اند. ردکلیف در نقش هری پاتر ، وداع باشکوهی با شخصیت اش داشته است و از جان و دل مایه گذاشته است. دو همراه همیشگی او یعنی راپرت گرینت و اِما واتسون هم همپای ردکلیف، به خوبی توانسته اند حماسه هری پاتر را تا به انتها رهبری کنند. بعد از این 3 بازیگر که مسلماً بیشترین صحنه های فیلم را به خود اختصاص داده اند، باید به بازی فوق العاده رالف فاینس در نقش ولدمورت اشاره کنم که کمترین نقصی نمی توان در آن یافت. فاینس در یادگاران مرگ 2 قدرتمند تر و خبیث تر از گذشته است و برای ما هم جذابیت زیادی دارد!. یکی دیگر از نقشهایی که در یادگاران مرگ 2 حسابی خودنمایی می کند، پروفسور اسنپ است که آلن ریکمن آن را ایفا می کند. این نقش اگرچه در انتها به تراژدی ختم می شود اما یکی از بهترین های یادگاران مرگ 2 است. دیگر بازیگران فیلم هم نظیر هلنا بوهم کارتر ، جان هارت و دیگران هم به مانند گذشته عالی هستند.

در نهایت باید بگویم که هری پاتر و یادگاران مرگ 2 برخلاف انتظارم بهترین قسمت از سری فیلمهای هری پاتر است و البته پایانی بسیار خوش ساخت برای این سری از داستان ها به حساب می آید. من اگرچه هرگز طرفدار 2 آتشه هری پاتر نبودم اما معتقدم که ریتم حماسی فیلم به شدت تماشاگران را مجذوب خود خواهد کرد. دیدن گریه تماشاگران در یک سوم پایانی فیلم حس عجیبی را برایم رقم زد که قبلا فقط در هنگام پایان سه گانه ارباب حلقه ها آن را تجربه کرده بودم. البته بالا رفتن طرفداران فیلم از در و دیوار سینماها و جیغ های ممتمدی که می کشیدند، شاید به مذاق هر تماشاگری خوش نیاید اما لذت تماشای هری پاتر به همین چیزهاست!. وقتش است که با این جادوگر عینکی خداحافظی کنیم و امیدوار باشیم که خانم رولینگ بتواند جایگزین مناسبی برای او پیدا کند. شخصا خوشحالم که وداع با این شخصیت در یادگاران مرگ 2 تا بدین حد باشکوه بود.

در انتها نکته ایی را هم باید عارض شوم و آن اینکه یادگاران مرگ 2 برخلاف قسمتهای قبلی ، بسیار خشن تر است و خشونت از سر و کول شخصیت ها بالا می رود ( البته در مقایسه با قسمت های قبل ). درجه بندی PG-13 گویای این قضیه است که یادگاران مرگ 2 مناسب افراد زیر 13 سال نیست ( واقعاً هم نیست!) . شاید در آینده کمپانی وارنر هنگامی که این فیلم را برای عرضه بر روی دیسک آماده کرد ، نسخه ایی با خشونت کمتر را هم برای کودکان بیرون دهد. اما چیزی که در حال حاضر اکران شده به هیچ وجه مناسب کودکان نیست.