نقد فیلم Rise of the Planet of the Apes ( ظهور سیاره میمون ها )

سیاره میمون ها یکی از محبوبترین سوژه های هالیوود است که بعد از گذشت نزدیک به نیم قرن از ظهورش به سینماها ، هنوز هم پیدا می شوند کسانی که بخواهند آن را بازسازی کنند. رمان « سیاره میمون ها » در سال 1963 به نویسندگی پیر بوله به زبان فرانسوی منتشر شد و به دنبال آن هم ساخت فیلمهای سینمایی براساس آن آغاز شد. اولین اقتباس از این رمان را فرانکلین شافنر در سال 1968 با ساخت فیلمی با بازی چارلتون هستون با عنوان « سیاره میمون ها » آغاز کرد. « سیاره میمون ها » ی شافنر یکی از برترین فیلمهای کلاسیک هالیوود در ژانر علمی تخیلی بود که توانست افتخارات زیادی را هم کسب کند. اما بازسازی هایی که سالها بعد از این اثر شد، باعثِ مخدوش شدن نام این اثر شد تا اینکه در سال 2001 ، تیم برتون در یک حرکت غیرمنتظره تصمیم گرفت تا این فیلم را بازسازی کند. تیم برتون کارگردانی است که اصولاً سوژه هایش را به سختی انتخاب می کند و نوع سوژه هایش هم معمولاً فانتزی هستند، بنابراین همانطور که انتظار می رفت بازسازی تیم برتون از « سیاره میمون ها » اثر چندان قابل توجهی در کارنامه اش به حساب نیامد و این فیلم خیلی زود فراموش شد. تا اینکه 10 سال پس از آخرین بازسازی از «سیاره میمون ها » فیلمی تحت عنوان « ظهور سیاره میمون ها » اکران شده که البته یک بازسازی کامل از منبع اصلی به حساب نمی آید. « ظهور سیاره میمون ها » نگاهی آزاد به رمان پیر بوله دارد و در آن داستان چگونگی تسخیر این سیاره توسط میمون ها را به تصویر می کشد.

ویل رادمن ( جیمز فرانکو ) دانشمندی است که به دلیل ابتلای پدرش به بیماری آلزایمر، تصمیم گرفته تا هرطور که شده دارویی را برای از میان بردن این بیماری تولید کند. او در آزمایشگاه دارویی با عنوان ALZ 122 بوجود آورده و امیدوار است با تکمیل تحقیقاتش بر روی این واکسن بتواند بیماری آلزایمر را برای همیشه ریشه کن کند. او برای نمونه، این واکسن را بر روی یک شامپانزه ماده آزمایش می کند اما متاسفانه در ادامه راه به دلیل یک اتفاق و کشته شدن این شامپانزه ماده ، ادامه تحقیقات متوقف می شود تا نمونه ی دیگری برای ازمایش پیدا شود. اما ویل متوجه می شود که شامپانزه ماده در زمان مرگ، فرزند خود را به دنیا آورده و این بهترین فرصت برای ویل است که فرزند این شامپانزه که حاصل دستکاری های ژنتیکی هم هست ، به آزمایشگاه خود بیاورد و به ادامه تحقیقاتش بپردازد. ویل شامپانزه کوچک را نزد خود می آورد و نام قیصر ( یا همان سزار )! ( اَندی سرکیس ) را بر روی او می گذارد. این شامپانزه در طی 7 سال تحقیقات و آزمایشات متعدد و برخلاف انتظار ویل که به دنبال ریشه کنی آلزایمر بود، تبدیل به حیوانی باهوش می شود که قدرت هوش او تقریباً نزدیک به انسان است!. این نتیجه شگفت انگیز باعث می شود تا ویل تحقیقات خود را در این باره گسترش دهد اما رفتاری پرخاشگرانه از قیصر باعث می شود تا او را به محلی برای نگهداری برده و در کنار دیگر میمون ها قرار دهند. قیصر با حضور در کنار میمون ها و طبیعت وحشی آنها، صفت حیوانی اش را باز می یابد و با توجه به هوش فوق العاده ایی که دارد، رهبری میمون ها برای مبارزه علیه انسان ها را برعهده می گیرد و حالا انسانها باید خود را برای مبارزه با دسته میمون ها آماده کنند و…

همانطور که گفتم « ظهور سیاره میمون ها » یک بازسازی صرف از « سیاره میمون ها » نیست و نگاهی متفاوت و ریشه ایی به این داستان دارد. در اینجا قرار است به چگونگی تسخیر زیستگاه انسانها توسط میمون ها بررسی شود و « ظهور سیاره میمون ها » هم به خوبی توانسته این روایت را پیش ببرد. روایت داستان در « ظهور سیاره میمون ها » بسیار منطقی تر از آن است که تصور می کردم. « ظهور سیاره میمون ها » فیلمی بسیار هیجان انگیز با ضرباهنگ مناسب است که هم در بخش اکشن و هم در بخش درام ، تماشاگرش را راضی می کند. در بخش ابتدایی فیلم ما شاهد ارتباطات عاطفی بین یک پسر و پدر هستیم که سعی در نشان دادن وجود عشق در میان انسانهاست. این عشق زمانی بیشتر به چشم می آید که ویل به شامپانزه قدرت ادراک و فهم می دهد و به این ترتیب این دو هم با یکدیگر ارتباط عاطفی برقرار می کنند اما با به اصل خویش برگشتن این شامپانزه ، اکشن فیلم آغاز می شود!. در بخش اکشن هم انسجام و قاب بندی های مناسب سینمایی مشاهده می شود که بسیار هیجان انگیز است. نکته جالب درباره این فیلم این است که « ظهور سیاره میمون ها » بعضاً اشاراتی هم به اولین فیلم ساخته شده براساس این داستان می زند، به عنوان مثال در صحنه ایی ، نگهبان حیوانات در تلویزیون در حال تماشای یکی از فیلمهای چارلتون هستون است. یا اینکه دوست صمیمی قیصر که یک اورانگوتان است ، موریس نام دارد! که اشاره ایی دارد به بازیگر فقید بریتانیایی به نام موریس ایوانز که در نخستین فیلم حضور داشت. البته بهترین و خاطره انگیز ترین این اشارات به دیالوگ معروفی است که چارلتون هستون در « سیاره میمون ها » آن را به زبان می آورد و آن این بود « دستای نفرت انگیزت رو ازم بکش ، تو یه میمون کثیفی! » ، حالا این دیالوگ بار دیگر در یک صحنه بسیار هیجان انگیز و جالب تکرار می شود و همانطور که می شد پیش بینی کرد، صدای سوت و کف تماشاگران را به همراه می آورد.

اما به نظرم نباید چندان درباره فیلمنامه و ساختار روایی « ظهور سیاره میمون ها » صحبت کرد چون هدف سازندگان این نبوده که شما را با دیالوگ های بیهوده سرگرم کنند. مهمترین نکته درباره « ظهور سیاره میمون ها » جلوه های ویژه فوق العاده آن است که همه تماشاگران را انگشت به دهان نگه خواهد داشت. ما در سالهای قبل در فیلمهایی نظیر « ارباب حلقه ها » ، « کینگ کنگ » و « آواتار » شاهد استفاده از تکنیک موشن کپچر برای هرچه بیشتر طبیعی نشان دادن موجودات تخیلی فیلم بوده ایم اما این تکنولوژی در « ظهور سیاره میمون ها » نسبت به گذشته پیشرفت چشمگیری داشته است و شما اینبار بیشتر از همیشه می توانید موجودات تخیلی فیلم را باور کنید. یکی از دلائلی که قیصر در این فیلم تا بدین حد طبیعی کار شده ، حضور شخص مهمی به نام اَندی سرکیس در پشت صحنه فیلم است. همه شما بدون شک شخصیت « گالوم » در سه گانه « ارباب حلقه ها » و آن حرکات نرم بدنش که همگی آن براساس تکنیک موشن کپچر بود را بخاطر دارید، در این فیلم هم اَندی سرکیس در نقشی نسبتاً مشابه تصمیم گرفته تا به شخصیت قیصر روح و جان بدهد و در یک کلام ما را ذوق رده کند!. جلوه های ویژه این فیلم به نظرم می تواند در اُسکار امسال حرف های زیادی برای گفتن داشته باشد.

در « ظهور سیاره میمون ها » انسانها نقش کمتری نسبت به میمون ها دارند به همین دلیل اغلب بازیگران این فیلم فرصتی برای خود نمایی پیدا نکرده اند. جیمز فرانکو در نقش ویل کاملا قابل قبول و باورپذیر است اما در صحنه های مشترک بین او و قیصر ( منظورم همان شامپانزه هست!) ، این قیصر است که نگاه ها را به سوی خود جلب می کند. البته بازی جان لیتگاو در نقش پدری که آلزایمر دارد، واقعا قابل تحسین است. اما بهترین بازیگر فیلم بدون شک اَندی سرکیس در نقش قیصر است. وی اگرچه بصورت رسمی در این فیلم بازی نکرده و تنها حرکات بدنش را تحویل شخصیت قیصر داده اما با اینحال بیشترین زحمت را در بین بازیگران فیلم کشیده است. احساسات و میمیک صورت قیصر که بسیار ظریف کار شده اند ، حاصل زحمت و هنر اَندی سرکیس است. در این بین یک اورانگوتان بی نظیر هم وجود دارد که به عنوان محافظ شخصی قیصر انجام وظیفه می کند!. مطمئنم که شما با دیدن این اورانگوتان و حرکات فوق العاده اش ، چشم از او برنخواهید داشت.

در آخر باید بگویم که « ظهور سیاره میمون ها » یک سورپرایز بزرگ برای تابستان بود که همه تماشاگران را غافلگیر کرد. با تماشای فیلم کهنه و حوصله بر « سیاره میمون ها » اثر تیم برتون ، تقریباً مطمئن بودم که « ظهور سیاره میمون ها » هم تلاشی بی نتیجه برای موفقیت در گیشه است اما حالا با اطمینان می گویم که « ظهور سیاره میمون ها » را باید دید. حتی اگر تابحال نامی از این میمون ها و ماجرای تسخیر سیاره توسط آنها را نشنیده اید ، پیشنهاد می کنم این فیلم را تماشا کنید و از جلوه های ویژه آن لذت ببرید.