نقد و بررسی فیلم حقوقدان ( The Counselor )

« حقوقدان » ( نام این فیلم را می توان « وکیل » یا « مشاور » هم خطاب کرد اما به جهت اینکه « حقوقدان » واژه نزدیکتری به داستان است، من این نام را انتخاب کردم ) جدیدترین اثر کارگردان مشهور هالیوود ، ریدلی اسکات است که با حال و هوای اسکاری روانه اکران شده است. ریدلی اسکات که آخرین ساخته اش یعنی « پرومتئوس / Prometheus » با سوژه جنجالی اش، تا مدتها سر زبانها بود، اینبار سوژه ای ” غیر تخیلی ” را برای فیلم جدیدش در نظر گرفته که معمولاً استیون سودربرگ بهترین گزینه برای کارگردانی آن به شمار می رود! داستان « حقوقدان » از این قرار است :

یک حقوقدان محترم و قابل اعتماد ( مایکل فاسبندر ) ( در واقع ما هرگز نام این حقوقدان را متوجه نمی شویم و به همان نام حقوقدان یا مشاور وی را خطاب می کنند ) مدتی است که درگیر یک عشق طوفانی با دوست دختر جذابش به نام لورا ( پنه لوپه کروز ) شده و اخیراً هم تصمیم به ازدواج با وی گرفته است. اما حقوقدان برای ساختن بهترین ها در زندگی مشترکش نیازمند پول هنگفتی هست و به همین جهت در یک حرکت عجیب، تصمیم میگیرد تا در یک معامله پرسود مواد مخدر که یکی از دوستان اش به نام رینر ( خاویر باردم ) ترتیب داده، مشارکت کند.نقشه وکیل برای انجام این معامله پر سود بی نقص به نظر می رسد اما بر اثر یک اتفاق، تمام نقشه این معامله شکست می خورد و حالا جان وکیل و رینر و دوستانش و حتی لورا نیز در خطر است…

« حقوقدان » پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به یک اثر قابل قبول و حتی اسکاری داشت اگر فیلمنامه نویس آن ، فردی به جز کارمک مک کارتی بود. در واقع نکته ی مهمی که پیش از اکران فیلم « حقوقدان » درباره آن مطرح بود و از آن به عنوان شمشیر دولبه نام برده می شد، باعث ضعف اصلی فیلم شده و آن فیلمنامه نه چندان قرص و محکم کارمک مک کارتی بوده است. مک کارتی در اصل یک رمان نویس مشهور و بسیار محترم است که به واسطه نوشتن رمان های مشهوری از جمله « جایی برای پیرمردها نیست » ، شهرت بسیاری برای خود رقم زده است. اما نکته مهم درباره رمان های مک کارتی این است که تا به امروز ، اغلب فیلمنامه نویسان با اقتباس از رمان های وی ، فیلمنامه هایی جذاب را به رشته نگارش در آورده اند اما اینبار شخصِ مک کارتی خود پا به عرصه فیلمنامه نویسی گذاشته که اولین تجربه وی ابداً موفقیت آمیز نبوده است.

« حقوقدان » مشخصاً ضعف های بسیاری در فیلمنامه دارد. شخصیت های داستان از لحاظ پرداخت، چند لایه نیستند و ارتباط برقرار کردن مخاطب با آنها بسیار مشکل است. متاسفانه مک کارتی موفق به پرداخت مناسب این شخصیت ها نشده و تقریباً همگی آنها سردرگم هستند. شخصیت اصلی داستان که هیچ نام خاصی برای وی ذکر نمی شود و فیلم هم هیچ دلیلی برای عدم ذکر نام وی به مخاطب ارائه نمی کند، ضعیف ترین شخصیت فیلم هست. « حقوقدان » از ما می خواهد که باور کنیم وی به دلیل عشق آتشین اش به لورا ، ریسک خطرناک معامله مواد مخدر را به گردن گرفته ، اما در اجرا هیچ دلیل روشنی برای منحرف شدن حقوقدان از مسیر اصلی زندگی اش به شکل کنونی، ارائه نمی کند و عشق آتشین وی به لورا هم جز در سکانس ابتدایی فیلم که به شکل عجیب و غریبی به تصویر کشیده شده، در بخش های دیگر فیلم مشهود نیست و به عبارت دیگر تماشاگر اصلاً نمی داند چرا حقوقدان باید وارد این بازی خطرناک شود و جانش را به خطر بیندازد! دیگر شخصیت های مکمل داستان نیز وضعیتی بهتر از حقوقدان ندارند. رینر شخصیتی پریشان احوال دارد که رابطه اش با ملکینا ( با بازی کامرون دیاز ) در دقایق ابتدایی جالب به نظر می رسد اما در ادامه چنان افسار گسیخته می شود که به سختی می توان با آن ارتباط برقرار کرد.

نکته جالب درباره داستان های مک کارتی که تا به امروز با آنها مواجه بوده ایم این است که وی به خوبی و با ریتمی آرام ، شروع به روایت داستانهایش می کرد و دیالوگ نویسی فوق العاده وی ، در یک مقطع باعث شد تا شاهکاری به نام « جایی برای پیرمردها » نیست توسط برادران کوئن خلق شود. اما مشخص نیست حالا که ریش و قیچی دستِ خودِ مک کارتی افتاده چرا تا این حد قدرت دیالوگ ها و ارتباط شخصیت ها با یکدیگر رو به زوال رفته است. در « حقوقدان » متاسفانه شخصیت های داستان تا آنجا که توانسته اند مونولوگ گفته اند و از دیالوگ پر مغز و ارتباط مناسب میان شخصیت ها خبری نیست! این ضعف آشکار برای فیلمی که ریدلی اسکات بزرگ کارگردان آن است، هر تماشاگری را ناامید می کند.

اما « حقوقدان » هرچقدر که در بخش فیلمنامه ضعف های بسیاری را به خود دیده، در بخش کارگردانی و دستاوردهای تکنیکی موفق عمل کرده است. خوشبختانه « حقوقدان » فردی را بر روی صندلی کارگردانی اش می بیند که ویژگی های و سبک کارگردانی اش همواره جذاب و دلنشین بوده است. کمتر کسی به خاطر می آورد که فیلمبرداری آثار ریدلی اسکات هرگز آزاردهنده بوده باشد ( برخلاف آثار برادر فقیدش ! ) و این ویژگی نیز در « حقوقدان » به خوبی حفظ شده است و ما شاهد فیلمبرداری فوق العاده داریوس ولسکی هستیم که کار خوبش را سال گذشته در فیلم « پرومتئوس » شاهد بودیم. بازی گرفتن از بازیگران فیلم نیز یکی دیگر از ویژگی های مثبت اسکات است که اینبار نیز به کمک وی آمده و بازی های فیلم به جز موارد معدودی، عالی بوده است.

مایکل فاسبندر در نقش حقوقدان ، اگرچه سرگردان و بی هویت است و تا شاید با اعصاب مخاطب هم در مقطعی بازی کند، اما بازی بسیار خوبی از خود به نمایش گذاشته و اضطراب را به خوبی به مخاطبش منتقل می کند. خاویر باردم نیز که با شکل و شمایل متفاوتی در این فیلم حضور پیدا کرده ، در نقش رینر بازی راحتی از خود به نمایش گذاشته است. برد پیت هم که ایفاگر نقش وستری در فیلم هست، فرصت چندانی برای خودنمایی در اختیار نداشته اما با اینحال به اندازه کافی مرموز بودن را معنا بخشیده است. در این بین اما کامرون دیاز وضعیتی متفاوت دارد. وی در این فیلم ایفاگر نقش ملکینا می باشد که یک زن خشن با رفتارهای پرخاشگرانه جنسی و عجیب و غریب با کلی مونولوگ منحصر به فرد است ، اما دیاز علناً با این فیلم ثابت کرده که مناسب چنین نقشهایی نیست. چهره و فیزیک و البته عدم توانایی وی در فرم دهی به شخصیت ملکینا در فیلم « حقوقدان » بدجوری توی ذوق می زند و مشخص نیست که انتخاب وی برای ایفای این نقش ، نظر شخصِ ریدلی اسکات بوده یا فرد دیگر! شخصاً پنه لوپه کروز هم با اینکه در این فیلم کمی بیشتر از هر زمان دیگری لوس است اما به مراتب قابل قبول تر از دیاز است!

« حقوقدان » فیلم بی ارزشی نیست اما یکی از شکست خورده ترین آثار سال است که به راحتی می توانست در میان بهترین های سال جای بگیرد. « حقوقدان » کارگردان بزرگی دارد، بازیگران مشهور بسیاری در فیلم حضور دارند و قرار بوده تا فیلمنامه نویس ، کارمک مک کارتی هم فیلنامه ای بی نقص به آنها برای اجرا تحویل دهد اما در اجرا، هیچکدام از این اتفاقات نیفتاده و « حقوقدان » یک فیلم درام سیاه معمولی با انبوهی از فرصت های از دست رفته است که البته خشونت از سر و کولش بالا می رود!

منتقد : میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگیرد قانونی می شود.

به جمع طرفداران مووی مگ در فیس بوک بپیوندید