نقد و بررسی فیلم Biutiful

بیشترین موضوعی که درباره فیلم زیبا به بحث گذاشته شده است نه خود فیلم بلکه نام غیر متعارفش است! نام فیلم که با غلط املایی ، در انگلیسی زیبا یا دلنشین معنی می دهد بصورت های مختلفی در سایت ها و مجلات مختلف منتشر شده است. بیوتیفول ، بیاتیفول ، بیوتیفال ، قشنگ ، خوشگل و… از جمله القابی هست که به این فیلم بخت برگشته داده شده است. اما باید خدمتتان عرض کنم که این اسم چندان هم سخت و معمایی نیست، کافی است نگاهی به فیلم و زندگی غلط نقش اول فیلم بیندازید. در این فیلم شخصیت اصلی داستان بعد از خراب کردن زندگی اش سعی می کند آن را جبران کند یا زیبا کند اما چه زیبایی؟

دلیل نامگذاری اشتباه فیلم هم به این دلیل است که روش زیبا کردن زندگی نقش اول فیلم که توسط خودش انجام می شود، اشتباه است.اما هنگام دیدن فیلم یکجورایی خیلی به شخصیت اوکسال نزدیک شدم، اوکسبال از آن دست شخصیت هایی است که مخصوصا ما ایرانیها خیلی در زندگی روزمره مان با آن روبرو شده ایم، از آن شخصیت هایی که بعد از کوچه پس کوچه های بارسلونا به راحتی می توانید نمونه فراوان مشابه آن را در خیابان ناصر خسرو پیدا کنید! ( شاید هم آنها از ما کپی کرده اند ) بهرحال داستان فیلم از این قرار است :

اوکسبال ( خاویر باردوم )  یک کلاهبردار حرفه ای است که برای خودش قوانین خاصی دارد. او مانند همه کلاهبردارها حرفه ای است و بخوبی توانسته جای خود را در این دنیای خطرناک باز کند ، اما چیزی که او را از دیگران متمایز می کند ، رفتارهایی است که در قبال کارگران و خانواده اش دارد. دوست و همکاران اوکسبال به معنای واقعی انسانهای بی رحمی هستند که حتی در مواجه با کارگران چینی که در شهر بارسلونای اسپانیا کار می می کنند، با خشونت رفتار می کنند. اما اوکسال با کارگران چینی بسیار خوب برخورد می کند و از این حیث حداقل بهتر از همکاران خلافکارش است! او همچنین دو فرزند دارد که از صمیم قلب به آنها عشق می ورزد و سعی می کند تا بهترین ها را برایشان مهیا کند. اما اوکسال به تازگی باخبر شده که مبتلا به سرطان است و چند ماه بیشتر زنده نیست. حالا او که مرگ را در جلوی دیدگانش می بیند ، سعی می کند تا دنیایی کثیفی را که پیرامون زندگی اش ساخته ، ترمیم کند تا به نوعی بتواند با خیال راحت بمیرد! اما در این راه متوجه می شود که این زندگی ایی که ساخته خراب تر از آن است که بتوان آن را تبدیل به جایی زیباتر کرد و…

زیبا یک فیلم کاملا آلخاندرو گنزاس ایناریتویی! است، ایناریتو به خوبی توانسته از خاویر باردم ، شخصیتی را بیرون بکشد که به معنای واقعی ، همه جور رفتاری انجام می دهد. اوکسبال کسی است که در یک لحظه پدری بسیار فداکار است ، اما تماشاگر در عین حال می داند که او کلاهبردار است ، او یک بیمار درمانده است که چند ماهی بیشتر به پایان زندگی اش نمانده اما هیچ کس برایش تره هم خرد نمی کند چون خیلی ها را رسوا کرده و… این تضادها بنیان فیلم زیبا را تشکیل می دهند، تضادی که اغلب در دنیای همه ما وجود دارد و ما آن را از نزدیک درک کرده ایم. کسانی که عاشق دنیای غم انگیز و افسرده فیلمهای ایناروتو نظیر 21 گرم یا بابل هستند، بدون شک از دیدن فیلم زیبا ناامید نخواهند شد. البته در این فیلم تغییری هم در روند فیلمسازی ایناریتوایناریتو در کارهای قبلی اش نظیر 21 گرم و بابل ، چند داستان مختلف را بصورت یکپارچه روایت می کرد تا سرانجام به پیام و هدف مورد تایید خودش که در هر کدام از این داستانها بود برسد ، اما در زیبا ،  ما شاهد یک خط داستان اصلی هستیم که آن هم مربوط به اوکسبال و خانواده اش هست. جزییات و دقت در صحنه هایی که مربوط به اوکسبال است کاملا مشخص می کند که ایناریتو با وسواس تمام، همه تمرکز خودش را بر روی زندگی اوکسبال قرار داده که نهایتا باعث شده تصویری کاملا تیره و تار از زندگی این شخص نصیب تماشاگر شود. از جمله نکات مثبت فیلم می توان به تدوین و فیلمبرداری آن اشاره کرد. تدوین مناسب فیلم اجازه خستگی به تماشاگر نمی دهد ، فیلمبرداری عالی یکی دیگر از ویژگی های برجسته زیبا است که توسط رودریگو پریتو انجام گرفته است، اگر فیلمهای 21 گرم و بابل از همین ایناریتو را دیده باشید، باید به خوبی با هنر پریتو آشنا باشید. اما برگ برنده زیبا بدون شک باردم است. اینجا فقط باردم حضور دارد و یک فیلم که نماهای دور و شلوغی هم ندارد، بنابراین تماشاگر از اول تا انتهای فیلم تنها با این شخصیت درمانده طرف خواهد بود .خاویر باردم بوجود آمده و آن هم شیوه روایت داستان بصورت نسبتا خطی است. توانسته تمام ابعاد شخصیت اوکسبال را با ظرافت بازیگری بی نظیری به تصویر بکشد، او با نگاه عمیقش به مشکلات پیرامونش باعث شده تا تماشاگر هم تکلیف خودش را تا انتهای فیلم نداند! اینکه او را درک کند یا آرزوی رسوایی برای او داشته باشد. متاسفانه سیل بازی های خوب فیلمهای امسال ، مجالی به باردم نمی دهد تا نام او را در لیست نامزدهای اسکار امسال ببینیم. هرچند آکادمی این چند سال ثابت کرده است که بعضی اوقات می تواند ما را غافل گیر کند.

زیبا امضای ایناریتو را بر پیشانی اش دارد . فیلمی که مثل همه کارهای ایناریتو فضای غم انگیز و دلسرد کننده ای دارد. اما در زیبا همه چیز مطلقا منفی نیست، فیلم پشت داستان فرار رسیدن زمان مرگ اوکسبال ، حرفهای زیادی برای گفتن دارد. ایناریتو در زیبا مرگ را دلیلی معرفی می کند که زندگی همه ما را تحت تاثیر قرار می دهد، باعث می شود تا زندگی مان را که تا آن لحظه هیچ چیز نمی توانست تغییرش دهد، تغییر دهیم، باعث می شود تا آدم بهتری باشیم و… زیبا مثال تمام فیلمهای ایناریتو زیباست، این فیلم را از دست ندهید .

منتقد : میثم کریمی

زیبا: Biutiful

برای مشاهده عکسهای بیشتر از این فیلم به بخش گالری مراجعه نمایید.