هوشنگ گلمکانی، منتقد و تحلیلگر پیشکسوت سینما، سردبیر مجله فیلم و عضو شورای سیاستگذاری گروه هنروتجربه در گفتوگویی با روزنامه صبا، به بررسی جشنواره فیلم فجر سی و پنجم پرداخته است.
گلمکانی در ابتدای این گفتوگو در خصوص تعدد اعتراضات در این دوره از جشنواره و اینکه آیا این حجم از اعتراضات پیش از این نیز در جشنواره فجر وجود داشته است یا نه، میگوید: «بهدلیل اهمیت و تاثیر جشنواره فجر در کارنامه سینماگران، سازندگان همه فیلمهایی که تقاضای شرکت در این جشنواره را دارند، دلشان میخواهد در جشنواره و در بخش اصلی باشند. در این میان عدهای از آنها صاحب نفوذ و قدرتی هستند که اگر احساس کنند فیلمشان در حال ردشدن است با رایزنی و فشار و سفارش شاید بتوانند مسیر راهیابی فیلمشان را هموار کنند یا اگر نشد اعلام انصراف کنند. حتما این انصرافها قبلا اتفاق افتاده است. الان آمارش در ذهنم نیست ولی مثلا یادم هست که وقتی «آتشبس» در بخش اصلی پذیرفته نشد تهمینه میلانی حضور فیلمش در بخش جنبی را نپذیرفت و اعلام انصراف داد. موارد دیگری هم حتما وجود داشته است.»
او همچنین در خصوص اعتراضاتی که از جانب بعضی از فیلمسازان و عوامل فیلمها برای کاندیدا نشدنشان به هیأت داوران شده بود عنوان میکند: «حتما باید قواعد بازی را رعایت کنیم. وقتی وارد یک بازی میشویم باید به داوران احترام بگذاریم و اگر آن جشنواره و داورانش را قبول نداریم در آن شرکت نکنیم. این را در نظر بگیرید هر کسی؛ سینماگر و منتقد و تماشاگر جشنواره، انتخابهای فردی و ذهنی خودش را دارد. وقتی که نتایج آرا اعلام میشود، نتایج را با انتخابهای خودشان مقایسه میکنند. هر کدام از ما خودمان را یک «هیات داوری تکنفره» میدانیم؛ بدون هیچ ملاحظهای و فقط و فقط بر اساس سلیقه و نگاه شخصیمان. اما هیات داوری از هفت نفر تشکیل میشود که با بحث کردن به نتیجه میرسند. ضمن اینکه داوران، خودشان سینماگرند و بههر حال تحت تاثیر جو هم قرار میگیرند، و ناچارند ملاحظاتی حرفهای را هم رعایت کنند به تعبیر خودشان عدالت، انصاف و کیفیت هم در نظر رفته شود. انواع و اقسام ملاحظات در بحثهای هر هیات داوری بهوجود میآید و این با انتخابهای شخصی، بدون هیچ ملاحظه جمعی و حرفهای یا بدون هیچ بحثی با کسی این فرق میکند.»
گلمکانی در بخس دیگر این گفتوگو درباره تعداد زیاد آثار شرکت کننده در جشنوارهها هم تاکید میکند:«سالهای سال گفته میشود که جشنواره فجر یک رویداد متورم است. در جشنواره کن که محبوبترین و معتبرترین جشنواره دنیاست در طول سال از میان هفتصد تا هشتصد فیلم از سراسر دنیا بیست فیلم برای بخش مسابقه انتخاب میکنند و تازه عدهای میگویند که فلان فیلم در بخش مسابقه چه کار میکند؟! تازه اینها نخبگان یک سال سینمای دنیا هستند. آن وقت ما میخواهیم از بین صد فیلم تولیدی یک سال ۴۴ فیلم برای جشنواره انتخاب کنیم که طبیعی است که این نسبت عجیب باعث میشود میانگین عیار کیفی بخش مسابقه پایین بیاید. همه فکر میکنند که شاهکار ساختهاند و هر کدام مدعی جایزه یا کاندیداتوری هستند. نکته مهم این است که هیچ جشنوارهای در دنیا نیست که ۴۴ فیلم در بخش اصلی داشته باشد و ۳۳ فیلم در بخش مسابقه و همه مدعی باشند و در ۱۸ رشته هیات داوری با یک بار دیدن فیلمها قضاوت کند. در واقع جشنواره فجر مخلوطی از جشنواره کن و مراسم اسکار است. از طرفی متولی سینمای کشور میخواهد نگاه جامعی به همه سینما داشته باشد و طبعا حضور فیلمها در این جشنواره برای اهل سینما اهمیت پیدا میکند. بنابراین این جشنواره با انبوه تقاضا روبهرو میشود؛ هم تقاضای شرکت و هم تقاضای سهم و جایزه. هیات داوری بعید است بیش از یک فیلمی را ببیند. اما در ۱۸ رشته جایزه میدهد. جشنواره کن یا هر جشنواره معتبر دیگری ششهفت جایزه دارد. هیچ جشنواره دنیا این قدر جایزه ندارد و طبیعی است که داوران آدم هستند و دیدن ۳۳ فیلم در مدتی کوتاه خستهشان میکند و ممکن است اشتباه کنند.»
او در خصوص تأثیر فضای مجازی در این دوره از جشنواره توضیح میدهد: «دورههای قبل هم به آرای داوران اعتراضهایی میشد، منتها آن موقع یک تفاوت مهم با سالهای اخیر داشت. نه از تلگرام خبری بود و نه از اینستاگرام. فیسبوک البته بود اما استفاده از تلگرام و اینستاگرام خیلی آسانتر از فیسبوک است. ملت ما خیلی احساساتی است و این دو رسانه امکان این را به آدمهای احساساتی میدهد که در لحظه احساس خود را بروز دهند. و این ابراز احساسات، جو میسازد، شهر شلوغ شده و هیاهو برپا میشود. رسانهها هم نقش مهمی دارند و نیز خود سینماگران، که این هم به رعایت نکردن قواعد بازی مربوط میشود.»