نقد و بررسی فیلم تب گل لاله ( Tulip Fever )

تولید اقتباس سینمایی از رمان « تب گل لاله » روند بسیار طولانی را در یک دهه اخیر طی کرده است. نخستین بار قرار بود تا در سال 2004 این فیلم ساخته و روانه سینما شود و در آن مقطع نام بازیگرانی از جمله کایرا نایتلی و جود لاو به عنوان بازیگران نقش اصلی مطرح شده بود. اما با به تاخیر افتادن های مکرر تولید فیلم، عوامل کار نیز یکی پس از دیگری از پروژه جدا شدند تا یک دهه بعد در سال 2014 ، جاستین چادویک کارگردانی اثر را برعهده بگیرد و بازیگران فعلی را به پروژه ملحق نماید و هرطور که شده در نهایت این اثر را روانه سینما نماید.

اما با اینکه گمان می رفت پس از ساخت این فیلم مشکلات گذشته تهیه کنندگان پایان یابد، این اتفاق رخ نداد و علی رغم آمده شدن فیلم برای نمایش در سال 2015، اکران « تب گل لاله » چندین بار به تعویق افتاد تا در نهایت در سال 2017 نوبت به اکرانش برسد. اغلب دلیل تعویق های طولانی بیش از یکسال برای اکران یک فیلم، به این جهت رخ می دهد که کمپانی ناشر رضایت چندانی از کیفیت فیلم ندارد و قصد دارد تا آن را در بی رقیب ترین هفته سال اکران نماید تا شاید در قحطی فیلمهای مهم، بتواند فروش قابل قبولی بدست بیاورد. اتفاقی که « تب گل لاله » نیز رخ داده و در شرایطی به اکران درآمده که کم رونق ترین روزهای سال را در حوزه سینما پشت سر می گذاریم.

داستان این فیلم در دورانی که تب گل لاله در هلند بالا گرفته بود رخ می دهد. در این دوران یک هنرمند نقاش به نام جان ون لووس ( دن دی هان ) توسط مردی ثروتمند ( کریستوف والتز ) استخدام می شود تا تصویر پرتره همسرش سوفیا ( آلیشیا ویکاندر ) را نقاشی کند. اما پس از حضور جان در کنار سوفیا، این دو به یکدیگر علاقه مند می شوند و…

پس زمینه اتفاقات اصلی فیلم واقعه تاریخی است که بین سالهای 1636 تا 1637 در هلند رخ داد. در این بازه زمانی ارزش پیازِ گل لاله در هلند به اندازه حقوق یکسال شهروندان شد و به همین دلیل تکاپوی شدیدی برای دستیابی به ثروتی هنگفت در این کشور آغاز شد. در واقع در آن مقطع، حتی در اختیار داشتن چندین گل لاله می توانست منجر آن شود که افراد نقشه قتل فرد دیگری را کشیده و گل های او را به سرقت ببرند! اما به همان سرعت که قیمت پیازِ گل لاله افزایش یافته بود، یکسال بعد این قیمت با کاهش شدید مواجه شد و تقریباً با یک صدم قیمت قبلی در بازار به فروش رسید. کارشناسان به دلیل اطلاعات تاریخی اندکی که از این واقعه موجود است، هرگز نتوانستند دلیل واضح و مشخصی برای این افزایش و کاهش ناگهانی قیمت گل لاله مطرح نمایند اما بهرحال می توان از این واقعه به عنوان یکی از اولین حباب های اقتصادی تاریخ نام برد!

پس زمینه اصلی داستان فیلم « تب گل لاله » نیز با همین رویکرد آغاز می شود و جامعه ای را نشان می دهد که گل لاله در آن ارزشی بیش از طلا یافته و غنی و فقیر در حال تلاش برای رسیدن به ثروت می باشند. اما در این بین ما شاهد داستانِ عشق ممنوعه ای هستیم که قرار است روایت اصلی داستان را شامل شود و در ادامه نیز خرده روایت ها به گسترش داستان بینجامد. اما مشکل اینجاست که « تب گل لاله » در به تصویر کشیدن جزئیات ناتوان است.

فیلم بطور کل قرار است عاشقانه ای ممنوعه باشد که جزئیات عاشق و معشوق در آن موجب تپش قلب مخاطب شود. اما رابطه دو شخصیت اصلی که در فیلم حضور دارند، فاقد هرگونه جذابیت و نکته ارزشمندی است که بتواند توجه مخاطب را برانگیزد و ابداً هم شیمی مناسبی بین ویکاندر و دی هان برقرار نشده است. هرآنچه که ما از عشق میان این دو در داستان می بینیم، نگاه های مخفیانه و البته روابطی از جنس « پنجاه سایه خاکستری » است که نه خبر از عشق آتشین می دهد و نه خبری از تعامل و اصلاً نه خبری از علاقه دو طرفه! تنها تصویر قطعی ما از دو عاشق داستان ابتدا به نگاه طرفین و سپس به دستیابی آنها به فیزیک یکدیگر می باشد که ظاهراً می بایست در میانه آن کلمات و جملات و روایاتی هم ببینیم و بشنویم اما چنین نشده.

فیلم برای گسترش دنیای خود، خرده روایت هایی هم به داستان اصلی متصل کرده تا تماشاگر خیلی دچار یکنواختی از مشاهده دو عاشق و معشوق در فیلم نشود. فیلمساز برای پُر کردن دقایق فیلمش، تصمیم گرفته روابط افراد دیگری هم که در آن حوللی پرسه می زنند را نیز به تصویر بکشد که از کوچه و بازار گرفته تا آشپزخانه و هر جایی که بتوان نفس کشید را شامل می شود! در این میان کارگردان گاهی تصمیم می گیرد تا فضای داستان را تغییر دهد و کمی طنز را هم به محتوای فیلمنامه اضافه نماید که به این منظور شخصیتی به نام گریت ( با بازی زک گالیفیاناکیس ) را به داستان وارد کرده اما شوخی های او به حدی بی مناسبت در فیلمنامه گنجانده شده که نمی تواند لبخندی از مخاطبش بگیرد.

« تب گل لاله » علی رغم بازیگران مشهور فراوانی که دارد، ضربه اصلی را از فیلمنامه و کارگردانی دریافت کرده است و به نظر هم می رسد تهیه کنندگان حق داشته اند تا اکران این فیلم را بارها و بارها به تعویق بیندازند. هسته اصلی داستان قرار بوده تا درباره به تصویر کشیدن یک رابطه ممنوعه باشد و مشخص نیست که واقعه تاریخی ” تب گل لاله ” به چه هدفی به عنوان پس زمینه به داستان اضافه شده است. فیلم نه به سوژه تاریخی اش می پردازد و نه استفاده درستی از چنین موقعیتی می کند تا عاشقانه اش را به آن گره بزند. فیلمنامه آشفته « تب گل لاله » تجربه دیدن اثر را دشوار می سازد هرچند که فیلم در طراحی لباس و موسیقی، شایسته ستایش است.

منتقد : میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می گردد.

به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید

تب گل لاله : Tulip Fever