نقد و بررسی فیلم رفت و آمد ( The Commuter )

جائوم کالت سرا ، کارگردان اسپانیایی تباری است که در سال 2009 با ساخت فیلم ترسناک یتیم (Orphan) که اثر خوش ساختی هم بود، توانست نام خود را بر سر زبانها بیندازد و پس از آن نخستین تجربه همکاری خود با لیام نیسن را در فیلم « ناشناخته » آغاز نماید. همکاری که منجر به تولید سلسله آثار اکشن محوری با حضور ثابت نیسن در نقش های اصلی شد و « رفت و آمد » ( بطور واضح نام فیلم به افرادی که دائم در حال در رفت و آمد بین محل کار و منزل باشند اطلاق می گردد ) ، چهارمین همکاری موفق کالت سرا و لیام نیسن محسوب می شود که از بابت الگوی ساخت، فرمول مشابه همکاری قبلی این زوج را دنبال می کند.

مایکل ( لیام نیسن ) که پدر سالخورده ای است، اخیرا شغل خود را از دست داده و حالا او نگران آن است که چگونه می بایست شهریه تحصیل فرزندش را مهیا نماید. او در مسیر هر روز خود که از طریق قطار محلی نیویورک انجام می شود، با زنی مرموز ( ورا فارمیگا ) مواجه می شود که از او می خواهد در قبال یافتن فردی در قطار، مبلغ 100 هزار دلار را دریافت نماید. مایکل که به شدت به این پول نیاز دارد، مجبور می شود این وظیفه را برعهده بگیرد اما بزودی مشخص می شود که قرار نیست وضعیت به این سادگی باشد و پای امنیت خانواده او نیز در میان است و…

کالت سرا فیلم « بدون توقف » را در سال 2014 با بازی لیام نیسن روانه سینما کرد. فیلمی که در آنجا نیز قهرمان داستان از طریق یک پیامک مجبور می شد مسافری را بیابد و در این راه چندباری هم غافلگیر می شد و سرانجام به توفیق می رسید. « رفت و آمد » نیز بطور تمام و کمال ، الگوی مشابه « بدون توقف » را دنبال می نماید با این تفاوت که اینبار داستان بر روی زمین و در یک خطار رخ می دهد و البته قهرمان داستان در اینجا دیگر فرد قدرتمندی نیست که در سن و سال پیری توان کتک زدن و ناکار کردن عالم و آدم را دارد، در اینجا نیسن در تامین زندگی خانوادگی اش شکست خورده و در تلاش برای بازسازی آن، در قطاری به دام می افتد که یک دردسر محض می باشد!

کالت سرا در ساخت « رفت و آمد » مطابق معمول، از آثار حادثه ای دهه 90 میلادی الگو گرفته است. سالهایی که سینمای اکشن همراه با اکشن های نفس گیر، تعلیق های پرُ پیچ و خمی را در داستان به کار می گرفت تا تمرکز تماشاگر بطور کامل معطوف به فیلم و اتفاقات آن باشد. در اینجا نیز چنین فرمولی مورد استفاده قرار گرفته است و کالت سرا به خوبی با نقطه گذاری های مناسب در رویدادهای داستان، اجازه نمی دهد تماشاگر نفس راحتی بکشد و برای تماشای تصمیمات بعدی قهرمان داستان، نفسی تازه کند. سلسه تصمیمات مایکل در طول داستان از شک و گمان نسبت به مسافران گرفته تا ارتباط او با آنها، غافلگیری های جالبی به همراه دارد که روی هم رفته باعث شده تعلیق به خوبی در جریان داستان برقرار باشد باید گفت که به راحتی می تواند مخاطب را با خود همراه نماید.

اما در نقطه مقابل، فیلم همانند تمام کارهای قبلی کالت سرا، در گره گشایی و منطق روایی نمی تواند پیشرفت قابل ملاحظه ای برای این کارگردان محسوب شود چراکه در اینجا نیز فیلمنامه در گره گشایی و تفسیر رفتار آدمهای داستان، توضیحی ساده و پیش پا افتاده ارائه می دهد که باعث می شود مخاطب به این فکر بیفتد که چطور نزدیک به دو ساعت از مان خود را برای چنین داستان و منطقی صرف کرده است! آدمهای داستان و انگیزه هایشان برای رقم زدن بحران در قطار به اندازه ای قدرتمند نیست که بتواند توجه تماشاگر را پس از پایان فیلم به خود جلب نماید. البته این ایرادی است که می توان بصورت سیستماتیک به تمامی آثار اکشن رده ب هالیوود اختصاص داد و « رفت و آمد » تفاوت چندانی در این جدول با دیگر آثار مطرح این حوزه ندارد.

برگ برنده کالت سرا در « رفت و آمد » بدون شک حضور لیام نیسن به عنوان بازیگر اصلی فیلم است. فردی که تنها دلیل ساخته شدن فیلم می باشد و به نظر هم می رسد هرگز خیال بازنشستگی ندارد. نکته مثبت درباره فیلم و شخصِ لیام نیسن اینکه در اینجا فیلم از تکان های شدید دوربین دوری کرده و این فرصت را به تماشاگر می دهد که در موقعیت محدود قطار مسافربری، سکانس های اکشن به مراتب جذاب تری شاهد باشد که حداقل نسبت به کارهای قبلی کالت سرا، ساختار و هدایت بهتری دارد و نتیجه اجرای آن برای مخاطب سردرد نیست! در کنار نیسن در این فیلم ، زوجِ فارمیگا و پاتریک ویلسون نیز به چشم می خورد که پس از همکاری های مداوم شان در سری فیلمهای « احضار » ، بار دیگر در یک فیلم مشترک ظاهر شده اند؛ با این تفاوت که اینبار خبری از روح و جن نیست!

« رفت و آمد » تریلر اکشنی است که سالهاست دیگر نسخه های مشابه آن در هالیوود ساخته نمی شود. آثار اکشنی مانند « سرعت » که دوران اوج شکوه آنها دردهه 90 میلادی بود و طرفداران بسیاری هم در داخل کشورمان داشت. فیلم جدید کالت سرا اگرچه حفره های بسیاری در فیلمنامه دارد و اصولاً خیلی هم شخصیت محور نیست و آدمهای داستان باورکردنی به نظر نمی رسند، اما با اینحال به شدت سرگرم کننده است و بعید است تماشاگری پس از تماشای فیلم احساس ناخوشایندی را تجربه نماید! اگرچه « رفت و آمد » یک تکرار کامل برای کارگردان و بازیگر نقش اصلی اش به شمار می رود و تنها لوکیشن فیلم از آسمان به زمین منتقل شده، اما بهرحال باید اعتراف کرد که زوج کالت سرا و لیام نیسن حداقل به یکبار دیدنش می ارزد!

منتقد : میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می گردد.

به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید

رفت و آمد : The Commuter