سیمرغ و جشنواره سی ام! ( به قلم میثم کریمی- بخش آخر )

نقد و بررسی کوتاه فیلم نارنجی پوش : مهمترین و شاخص ترین کارگردان حاضر در سی امین جشنواره فیلم فجر بدون شک « داریوش مهرجویی » بود. « مهرجویی » در سالهای اخیر به سبب ساخت آثار نه چندان دلچسبی نظیر « سنتوری »، جایگاه همیشگی اش کمی دچار تزلزل شد اما با اینحال همواره یکی از کارگردانانی است که باید انتظار یک شاهکار را از او داشت! « نارنجی پوش » جدیدترین ساخته « مهرجویی » اما نه تنها از ساخته های پیشین اش بهتر نیست بلکه بسیار هم ضعیف تر است. در این فیلم ما با عکاس خوشحال و شنگولی به نام حامد آبان ( حامد بهداد ) آشنا می شویم که بعد از خواندن کتابی درباره محیط زیست ، به شدت تحت تاثیر آن قرار می گیرد و تصمیم می گیرد لباس رفتگران را بر تن کند و وظیفه آنها را انجام دهد اما مگر این تغییر به این سادگی هست!؟ این داستان می توانست با ورود انواع و اقسام شخصیت های متفاوت از لحاظ رفتاری ، تبدیل به فیلم مهمی شود که تصویر کلی از جامعه امروز ایران را در خود پرورش داده ، اما « نارنجی پوش » سفارشی تر از این حرفاست!، اولین و مهمترین شخصیت فیلم که حامد آبان باشد، هیچ نشانی از یک مرد ایرانی طبیعی ندارد و رفتارهای عجیب و غریبش هم بدجوری تماشاگر را آزار می دهد. شاید اگر در دیگر نقاط دنیا فیلمی با چنین داستانی ساخته می شد می توانستیم موقعیت شخصیت اصلی داستان را قبول کنیم چراکه به هرحال جامعه آنها دچار بیماری ، بزرگ بینی و کوچک بینی دیگران نیست! اما وقتی شما در ایران فیلمی می سازید که در آن مردی تحصیلکرده یک کتاب خود سازی ( از این دسته کتابهایی که تعدادشان کم کم در حال رسیدن به تارهای موی یک انسان است! ) می خواند و چنان متحول می شود که جارو به دست می گیرد و می رود تا رفتگری کند ، از آن دسته اتفاقاتی هست که اگر فرد هم برای این کار راغب باشد، افراد دیگر اجازه اینکار را به او نخواهند داد! اما در دنیای « نارنجی پوش » که « مهرجویی » آن را خلق کرده از این خبرها نیست، در فیلم همه شخصیت به دلائل نامعلومی در برخورد با یکدیگر چنان متحول و زیر و رو می شوند که شما را حیرت زده خواهند کرد. متاسفانه « مهرجویی » در این فیلم یک اشتباه عجیب و غریب هم انجام داده و آن اینکه افراد نخبه جامعه را به زبان بی زبانی ، افرادی مشکل دار معرفی کرده که نمی توانند زندگی طبیعی شان را پیش بگیرند اما حامد آبان را چنان قهرمان می کند که گویی او واقعاً یک قهرمان است! اما باید خدمت آقای « مهرجویی » عرض کنم که حقیقت دقیقاً برعکس می باشد قربان ! آن نخبه را باید بالای سر قرار داد و آن انسان جو زده ی ساعتی! را موجودی کم عقل به حساب آورد که توازن جامعه را بهم می زند! دیگر مشکل فیلم ، زبان گزنده و بعضاً رفتارهای شخصیت های فیلم هست که حداقل تماشایش برای کودکان اصلاً مناسب نیست. بهتر نیست که اگر فیلم زبان بزرگسالانه ای دارد، پیش از اکران فیلم به نحوی آن را به رسانه ها برسانیم تا اعلام کنند؟ مشکلات « نارنجی پوش » زیاد هست که فرصت پرداختن به آن در این معرفی کوتاه نمی گنجد، اما این را هم باید اشاره که فیلم یک « لیلا حاتمی » هم دارد که کارش را به درستی انجام داده.

نکته : نشست خبری فیلم « نارنجی پوش » به دلیل عدم تمایل کارگردان برای حضور در این نشست خبری برگزار نشد! خب اگر من هم فیلمی مثل « نارنجی پوش » ساخته بودم، دو دل می شدم که به نشست خبری اش بیایم!

نقد و بررسی کوتاه فیلم بی خود و بی جهت : باید به « عبدالرضا کاهانی » بابت انتخاب این نام برای فیلمش ، آفرین گفت! « بی خود و بی جهت » داستان یک زوج است که درموقعیت های طبیعی زندیگشان، تصمیم های عجیب و غریبی اتخاذ می کنند که همگی آنها ” بی خود و بی جهت ” به نظر می رسند! به همین خلاصه داستان اکتفا کنید زیرا پس از این باید با انواع رفتارهای بی خود و بی جهت سر و کار داشته باشید که یکی پشت سر دیگری اتفاق می افتد. مشکل اصلی « بی خود و بی جهت » همین بی برنامه گی و بی هویت بودن شخصیت های داستان است که بدجوری تماشاگر را آزار می دهد. در فیلم ما چند شخصیت مرد و زن را داریم که به یکباره تصمیم های عجیبی را می گیرند و مشکل اینجاست که اشتباه بودن این تصمیمات را حتی یک بچه هم می تواند تشخیص دهد! متاسفانه « کاهانی » اینبار نتوانسته تقابل آدمهای مختلف با رفتارهای گوناگون که همیشه سوژه مورد علاقه اش بوده را در « بی خود و بی جهت » به درستی رهبری کند. تنها جای شکرش باقی هست که تا انتهای فیلم شعار و یا پند خسته کننده که همه تماشاگران از آن بیزار هستند را نمی بینیم و تنها شاهد رفتارهای احمقانه زوج مقروض فیلم هستیم! در آخر این را هم بگم که در این فیلم شوخی هایی مطرح می شود که مناسب بچه های کم سن و سال نیست!

نکته : « کاهانی » در نشست خبری این فیلم عنوان کرد که در هنگام فیلمبرداری این فیلم به شدت رفتار بازیگران فیلمش کنترل می شده بطوریکه « پانته آ بهرام » پیش از آغاز فیلمبرداری به جلوی آیینه می دوید تا روسری اش را درست کند!، جناب « کاهانی » فکر می کنید دیگر فیلمسازان از شرایط متفاوتی برخوردار هستند!؟

نکته2 : اگر « بی خود و بی جهت » را در جشنواره فجر دیدید که دیدید وگرنه احتمال خیلی کمی وجود دارد که این فیلم با سر و شکل کنونی به اکران عمومی برسد!

نقد و بررسی کوتاه فیلم بغض : همیشه شما می توانید در جشنواره فجر منتظر یک شگفتی باشید و به نظرم « بغض » همین شگفتی بود. فیلمی به شدت جذاب با داستانی بسیار پرتنش که شما را تا انتهای فیلم روی صندلی تان میخکوب می کند و اجازه فکر کردن به چیزی جز اتفاقات زندگی ژاله و حامد را نمی دهد. « بغض » درباره دختر و پسری به نام ژاله و حامد ( با بازی باران کوثری و بابک حمیدیان ) است که در ترکیه به سر می برند، فیلم مشخصاً به زندگی این دو و فراز و نشیب های زندگی شان می پردازد و از ما می خواهد تا سرنوشت هیجان انگیز این دو را دنبال کنیم. « رضا درمیشیان » کارگردان این فیلم مدتها به عنوان دستیار نزد کارگردانان بزرگی از جمله « داریوش مهرجویی » و « علیرضا داوود نژاد » فعالیت می کرد و پس از اندوختن تجربه های فراوان و آنالیز ضعف و قوت فیلمسازی ، تصمیم گرفت تا ایده آل خود را روانه سینماها کند که نتیجه اش عالی است. فیلمبرداری این فیلم به سبک دوربین روی دست انجام گرفته که به شدت باعث نزدیکی مخاطب با ژاله و حامد شده است. تلاش این دو برای پول درآوردن و متعاقباً سفر به اروپا و زندگی در خوشی، به بهترین وجه ممکن در « بغض » به نمایش درآمده و خبری از پیامهای سفارش شده در آن نیست. فیلم بی آنکه بخواهد به کسی یا چیزی کنایه بزند، شخصیت های داستانش را نشانه می رود و تصمیمات اشتباهشان را دلیل بر مشکلاتشان عنوان می کند. پایان بندی بسیار تماشایی فیلم اتفاقی است که کمتر در سینمای ایران رخ می دهد! منتظر اکران عمومی فیلم هستم.

نکته : در نشست خبری این فیلم « رضا درمیشیان » در یک اظهار نظر جالب اعلام کرد : « چند روز پیش آخرین نصیحت داریوش مهرجویی به من این بود که فیلم ات را سانسور کن و دوباره برگرد، جهان سوم همین است، بگذار فیلم دیده شود! » ، نکته دیگر در نشست خبری « بغض » کناره گیری « تورج اصلانی » فیلمبردار این فیلم از دنیای سینما بود. « اصلانی » گفت : « از آن جایی که صندلی همیشه در سینمای ایران کم پیدا می شود و نمونه اش را در این جلسه شاهد بودیم ( اشاره به کمبود صندلی که سبب شرکت نکردن « جواد جلالی » در نشست خبری شد). تصمیم گرفتم مدتی از فضای سینما و فیلمبرداری دوری کنم و به خلوت خودم و عکاسی پناه ببرم.