یک پسر بچه یتیم به نام دستان بعلت شجاعت مثال زدنی اش بعنوان شاهزاده در قصر مشغول به خدمت می شود اما زمانی که بزرگ می شود درگیر توطئه می شود قتل پادشاه می شود و به همین دلیل از قصر فرار می کند و در این راه نیز با شاهزاده خانمی به اسم تامینا همراه می شود. دشمنان شاه قصد دارند تا با استفاده از خنجری که قدرت جادویی دارد به پادشاهی برسند اما دستان و تامینا باید جلوی این کار را بگیرند و….
” شاهزاده پارسی ” از زمانی که بازی کامپیوتری آن وارد بازار شد تا همین امروز که این مطلب را می نویسم (شماره جدید بازی آن به تازگی منتشر شده است )یکی از جنجالی ترین بازیها بوده است . البته قدمت این بازی به حدود 20 سال پیش باز می گردد اما نسخه متحول شده آن چند سال پیش وارد بازار شد و امروز نیز 4 شماره آن به بازار آمده است. نام این بازی در آن زمان کنجکاوی بازیباز ها را به همراه داشت و بحث این موضوع که این بازی از روی یک داستان ایرانی ساخته شده است و شباهت ها و تفاوت های شخصیتی شاهزاده و… که فکر کنم اگر بخواهیم به همه این مباحث بپردازیم به انتشار یک کتاب می رسد ، را به راه انداخت. و حالا بنظر می رسد که با اکران فیلم ” شاهزاده پارسی : شن های زمان ” بار دیگر بحث داغ این دوستان شروع خواهد شد.
لطفا به من خرده نگیرید که این نظر را بیان می کنم اما انتظار از سازندگان فیلم ( احتمالا ” جری بروکمیر ” ) برای ساختن یک شاهزاده کاملا ایرانی کاملا کاری بیجاست! . هزینه بالای ساخت فیلم و البته انتظار تهیه کننده از فروش فیلم باعث می شود که فیلم رویه ای آمریکایی داشته باشد زیرا بخش بزرگ مخاطبان این فیلم را آمریکایی ها تشکیل می دهند و آمریکایی ها اصولا علاقه ندارند که قهرمان داستان از جنس خودشان نباشد! و این مسئله در فیلم شاهزاده پارسی کاملا مشهود است . دستان (که به احتمال فراوان برگرفته از “رستم دستان” خودمان است ) نام شاهزاده پارسی را یدک می کشد اما ماهیچه های بزرگ دستانش و چهره و لهجه کاملا آمریکایی، مانع آن می شود که تماشاگر حتی یک لحظه هم احساس کند که وی ایرانی است. این مسئله درباره همراه وی یعنی تامینا ( که این نیز از نام “تهمینه” الهام گرفته شده است ) صدق می کند. تامینا دختری است چابک و البته با تکه کلامهایی که اکثرا در فیلمهای آمریکایی دیده می شود و نوع نگاهش و.. به صورت کامل از فرمول هالیوودی پیروی می کند.
فیلمنامه در ” شاهزاده پارسی .. ” خوشبختانه آزار دهنده نیست و تمام شخصیتها به سادگی در جای خود قرار گرفته اند . یک شاهزاده شجاع ، یک شاهزاده خانمی که دست کمی از شاهزاده ندارد، و یک شیطان بد که مشخص است باید از میان برود . این فرمول ساده شاید بهترین کاری بود که می توانست برای این فیلم شکل بگیرد چون اصولا بازیباز های عزیز حوصله دیدن داستان پیچیده را ندارند و ترجیح می دهند داستان ساده با روایتی ساده تر را ببینند! .
جلوه های ویژه فیلم مهمترین بخش فیلم است که خوشبختانه به اندازه کافی چشم نواز است . صحنه های مربوط به شن به زیبایی ساخته شده اند کرد اما بی نظمی هایی هم در جلوه های ویژه فیلم به چشم می خورد که می توان به نداشتن بالانس بین صحنه های اکشن فیلم و درام اشاره کرد اما اگر از این ایرادهای کوچک جلوه های ویژه چشم پوشی کنید مطمئنا جلوه های ویژه شما را راضی خواهد کرد .
” جک جیلنهال ” که از همان روزهای آغازین فیلمبرداری ، انتخابش برای ایفای نقش شاهزاده با سوال های زیادی همراه بود سعی کرده است که نهایت تلاش خود را برای ایفای هر چه بهتر نقش شاهزاده انجام دهد اما مشکلی که تماشاگر با آن روبروست این است که اصولا ” جیلینهال ” سابقه ایفای اینچنین نقشی را نداشته و اغلب و مهمترین کارهای وی در سینما مربوط به فیلمهای ” کوهستان بروبک ” و ” زودیاک ” و ” برادرها ” و.. می شود که همگی مطلقا درام هستند. یعنی وی تا بحال در نقش یک قهرمان یا حداقل در یک فیلم اکشن ( با بودجه بزرگ ) حضور نداشته است و به همین دلیل مدتی طول می کشد تا تماشاگر به ” جلینهال ” با بازوهای بزرگ و پریدن های جورواجور عادت کند . ” جما آرترتون ” بازیگر نقش تامینا نیز چندان باور پذیر نیست و نمی تواند بیننده را مجاب کند که یک شاهزاده خانم است و بیشتر شباهت به شخصیت های فیلمهای ” تینیجری ” هالیوود دارد! . ذکر یک نکته هم بنظرم ضروری است و آن اینکه قرار بود ” گلشیفته فراهانی ” در نقش تامینا حضور داشته باشد و وی نیز به همین منظور برای انجام تست قصد رفتن به لندن را داشت که در فرودگاه به وی اعلام کردند که به جرم حضور در فیلمی از ” ریدلی اسکات ” یعنی ” مجموعه دروغها ” نمی تواند از کشور خارج شود و.. که خودتان می توانید حدس بزنید و به این ترتیب نقش به ” آرترتون ” رسید .
” مایک نیول ” که ساخت فیلمهای مطرحی چون ” لبخند مونالیزا ” و ” هری پاتر و جام آتش ” را در کارنامه دارد کارگردان این فیلم است . ” نیول ” با اینکه به منبع اصلی ( نه داستان بلکه بازی کامپیوتری) وفادار نمانده اما سعی کرده است تا جایی که امکان دارد فضای بازی را به فیلم منتقل کند و البته نباید از انصاف گذشت که مناظر طبیعی بازی که بسیار چشم نواز بودند در فیلم نیز وجود دارند و مناظر طبیعی فیلم می تواند حداقل تا حدودی برای ما آشنا باشد. اما بنظر می رسد ” نیول ” باید خود را آماده مبارزه با منتقدان بازیبازی کند که احتمالا برای تغییراتی که وی در نسخه سینمایی ” شاهزاده پارسی ” داده است ، او را مورد انتقاد قرار می دهند. بهرحال شخصا فکر می کنم که ” نیول ” تمام تلاش خود را کرده است اما بگذارید از موضع اصلی خارج نشویم که این فیلم بازسازی از یک بازی است . فکر می کنم فیلمهای ” دوم ” و ” هیتمن ” و.. را هنوز یادتان است!.
سینمای ما تا زمانی که جسارت ساخت محصولات بزرگ را به خود ندهد باید شاهد این باشیم که فیلمهای نظیر ” شاهزاده پارسی ” با ظاهری آمریکایی در جهان به نمایش در می آیند اما بنظرم باید اکنون خیلی خوشحال باشیم که حداقل هالیوود از داستان های ما فیلم می سازند و البته اسم شخصیت هم دستان و تامینا است . بنظر شما دلیلی برای اینکه اسم این شخصیت ها عوض نمی شد یا اینکه محیط فیلم غربی لیزه ! نمی شد وجود داشت ؟ این فیلم محصول هالیوود است و سرمایه ساخت آن هم مربوط به همان جاست و دوستان عزیزمان در ایران بعضا شروع به توهین به سازندگان فیلم برای موضوعاتی از قبیل چشم آبی بودن نقش اصلی و.. می کنند که بنظر من کاری است کاملا بیهوده . تجربه نشان داده است که با ساختن یک فیلم پر خرج بزرگ در سال هم می توان برای سینمای یک کشور کلی اعتبار جمع کرد . مثال بارز آن هم فیلم ” مونگل ” بود که درباره چنگیز خان مغول که یکی از کابوس های تاریخ ایران بشمار می آید بود. در این فیلم چنگیز خان فردی عاطفی و بعضا قهرمان نشان داده می شد و خود فیلم هم با اینکه محصول هالیوود نبود اما فیلم خوش ساخت و قابل قبولی بود که تحسین همگان را به همراه داشت . بعضا با منتقدان و افراد خارج از کشور که صحبت می کردم آنها باور کرده بودند که ” چنگیز ” یک قهرمان بود! . این همان دلیلی است که می گویم سینما تاثیر گذارتر از هر چیز دیگری است و تا زمانی که ما در این رشته ضعیف هستیم نباید از ساخته شدن فیلمهای نظیر ” 300 ” و .. ناراحت شویم .
منتقد : میثم کریمی
