نقد و بررسی فیلم The Ides of March ( نیمه ماه مارس )

مبارزات انتخابی آن هم از نوع ریاست جمهوری اش ، همواره یکی از حساس ترین دوره های یک کشور به حساب می آید و معمولاً هم تا چند ماه مسائل مهم کشور را به حاشیه رانده و تبدیل به مکانی برای عرض اندام سیاسیون می شود. فیلم « نیمه ماه مارس » نیز به این مقوله مهم و البته نه چندان پاک پرداخته است. این فیلم براساس نمایشنامه ایی از بیو ویلیامسون به نام « شمال فارگوت » ساخته شده. موضوع این نمایشنامه درباره مبارزات انتخاباتی آقای هاوارد دین در جریان انتخابات درون حزبی دموکرات ها در سال 2004 بود. درباره آقای دین باید عرض کنم که او برخلاف کاندیدهای جمهوری خواه ، دست به تبلیغ گسترده و پرهزینه نزد و بجایش ترجیح داد تا با حرکتی آرام و پیوسته ( مثلاً تبلیغ اینترنتی! ) در این راه شرکت کند. اینکار هاوارد دین اگرچه نگاه ها را به سوی خود جلب کرد اما در نهایت به دلیل قدرت پول و رسانه ایی رقبا ( گفته می شود هزینه تبلیغ جمهوری خواهان بیش از 100 میلیون دلار بوده! ) عرصه را ترک کرد. « نیمه ماه مارس » نیز درباره همین سیاست نه چندان پاک است؛ سیاستی که هرگز بوی صداقت از آن استشمام نشده و به نظر می رسد که هر روز هم بیشتر در لجن فرو می رود.

زمان انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده است و بحث داغ کاندیداها بین مردم رواج یافته است. مایک موریس ( جورج کلونی ) سیاستمداری است که قصد دارد تا به عنوان کاندید اصلی دموکرات ها ، در انتخابات آتی ریاست جمهوری شرکت کند اما برای انجام اینکار، ابتدا نیاز دارد تا در ایالت اوهایو رای اکثریت را بدست آورد. موریس در این مبارزه انتخاباتی ، از وجود افراد خبره ایی در اطرافش بهره می برد: پاول زارا ( فیلیپ سیمور هافمن ) به عنوان مدیر برنامه های انتخاباتی ( یکجورایی همان مدیر ستاد انتخاباتی هست.) موریس ، بسیار باتجربه و کاربلد است و با دادن اطلاعات مفید به موریس او را در مبارزات انتخاباتی اش یاری می کند و دیگری فردی به نام استفان میرز ( ریان گوسلینگ ) است که به عنوان سخنگوی مطبوعاتی موریس فعالیت می کند و بسیار هم بر کارش تسلط دارد. استفان فکر می کند که موریس همان کسی است که می بایستی به کاخ سفید وارد شود تا وضعیت کشور را بهتر کند و آینده ایی بهتر برای ایالات متحده رقم بزند. اما یک ملاقات معمولی استفان با مدیر برنامه های رقیب انتخاباتی موریس به نام تام دافی ( پاول جیاماتی ) باعث بروز جنجال های مختلفی در رسانه ها می شود . در پس زمینه این بازی های سیاسی ، سر و کله دختر جذابی به نام مولی ( اوان ریچل وود ) پیدا می شود که مدعی است با موریس رابطه ایی نامشروع داشته و…

جورج کلونی بارها نشان داده که چندان علاقه ایی به سیاست های آمریکا ندارد و حالا با ساخت « نیمه ماه مارس » این مخالفت را علناً نشان داده است. وی در این فیلم سعی کرده تا به صورت مستقیم و بدون تعارفات رایج هالیوودی ، فیلمی بسازد که تیز ترین انتقادها را علیه سیاسیون مطرح کرده و به عبارت ساده تر ، دست آنها را برای مردم رو کرده است. کلونی که خودش یکی از فیلمنامه نویسان این فیلم هم بوده ، شخصیت هایی را به تصویر کشیده که مابه ازای بیرونی آنها به وفور در سیاست یافت می شوند، به همین دلیل « نیمه ماه مارس » بسیار ملموس از آب درآمده است. شخصیت استفان که نقش اول فیلم به حساب می آید ، هوادار سرسخت موریس هست چراکه وی با سخنرانی ها و ارائه مطالب زیبا در محافل عمومی و خصوصی ، تصویری بسیار ایده آل از خود برجای گذاشته و وجود چنین شخصی در راس قدرت آرزوی هرکسی است. اما با ورود دختر جوان به داستان و برملا شدن رازهای کثیف پشت پرده سیاست ، استفان هم دچار شوکی می شود که هر آمریکایی مطمئناً آن را تجربه کرده است!. در واقع می توان اینطور بیان کرد که استفان میرز نمادی از مردم آمریکاست ، مردمی که همواره تا چند ماه مانده به انتخابات ، عاشق یک کاندید سیاسی می شوند اما بعد از موفقیت وی ، دیگر جایی در برنامه های او ندارند و به حاشیه رانده می شوند. کلونی با دقتی مثال زدنی، موفق شده تا قدم به قدم زندگی سیاستمداران حیله گر را به تصویر بکشد، وی به حدی در اینکار موفق بوده که حتی زمانی که فیلم به اتمام می رسد ، تماشاگر قادر نیست تا تفاوت میان سیاستمدار پیروز و شکست خورده را بیابد زیرا هیچکدام از آنها به صداقت و پاکی یکدیگر نباخته اند ، بلکه این قدرت حیله گری هر کدام از آنها بوده که سرنوشت انتخابات را تعیین کرده است.

شخصیت های سیاسی فیلم نیز به استادی در کنار یکدیگر قرار داده شده اند. کلونی با هوشی مثال زدنی موفق شده تا انواع مختلفی از شخصیت های سیاسی آمریکا را در « نیمه ماه مارس » به نمایش بگذارد؛ پاول رازا که مدیر برنامه های انتخاباتی موریس است ، برایش اهمیتی ندارد که کاندید مورد نظرش دروغ می گوید یا خیر! برای او تنها این مسئله اهمیت دارد که کاندید مورد حمایتش به پیروزی برسد تا بدین سان او در این رقابت برنده شده باشد و احساس غرور کند! ، تام دافی که در جناح مخالف موریس قرار دارد ، انسانی بسیار باهوش و فهمیده است اما به قدری در سیاست غرق شده که یادش نمی آید آخرین بار کی حرفی صادقانه و از ته دل زده باشد! ، آیدا حوراویس روزنامه نگار نیویورک تایمز که اصالت فرهنگی خودش را در این روزهای سرنوشت ساز زیر پا گذاشته و فقط دوست دارد تا جنجال به پا کند و در آخر هم مولی که اگرچه بسیار جوان و خام است اما گرفتار بازی های سیاسی جناح های مختلف می شود و به نوعی قربانی قدرت طلبی آنها می شود. تقابل این شخصیت ها با یکدیگر و زدن ضربه های مختلف اجتماعی – سیاسی به یکدیگر ، بسیار تماشایی است. مطمئنم کمتر فیلمی را می توانید بیابید که تا بدین حد جزییات روابط سیاسی را به تصویر کشیده باشد. شما می توانید اوج این صحنه ها را در سکانس ملاقات استفان و دافی با یکدیگر ببینید.

در بحث بازیگری « نیمه ماه مارس » کلکسیونی از بهترین هاست. این فیلم مجموعه ایی از بازیگران اسکاری را در خود جای داده که همگی آنها هم بازیهایی عالی از خود ارائه داده اند. جورج کلونی در یکی دیگر از نقش آفرینی های به یاد ماندنی اش ، اینبار در نقش یک لیبرال ایده آلیست بسیار برازنده است! کلونی در « نیمه ماه مارس » بسیار باهوش و فهمیده است؛ درست به مانند شخصیتی که همیشه از او سراغ داریم. ظاهراً ابتدا قرار بوده تا « لئوناردو دیکاپریو » در نقش موریس بازی کند؛ خوشحالم که چنین اتفاقی نیفتاد!. دیگر ستاره فیلم ریان گوسلینگ است که در هفته های اخیر با فیلم « Drive » همه را امیدوار کرده که امسال باید کاندید اسکار شود. بازی بی نقص گوسلینگ در نقش سخنگوی مطبوعاتی به قدری دقیق است که در لحظاتی حتی بازی جورج کلونی را تحت تاثیر قرار می دهد. بازی فیلیپ سیمور هافمن هم در نقش پاول رازا بسیار دیدنی است. پاول جیاماتی هم یکی دیگر از هنرنمایی های به یاد ماندنی اش را در « نیمه ماه مارس » ارائه داده است. ر کل نقش سیاستمدار زیرک و البته خطرناک ، بهترین نقشی است که شما می توانید در اختیار جیاماتی قرار دهید تا او در آن بدرخشد؛ « نیمه ماه مارس » دقیقاً همین فیلم است. ماریسا تامی در نقش خبرنگار نیویورک تایمز دقیقاً همانی است که از خبرنگاران سیاسی آمریکا سراغ داریم. کسی که کشته و مرده سوژه های جدید است!. و در آخر هم اوان ریچل وود را داریم که بازی خوبش بعلاوه نقش عجیب و غریبی که دارد، بسیار دیدنی از آب درآمده.

« نیمه ماه مارس » فیلمی نیست که بخواهید یک ساعت و نیم برای آن وقت بگذارید و بعد هم عطایش را به لقایش ببخشید ، این فیلم را باید بارها ببینید چراکه در پس ظاهر سینمایی اش حرف هایی بسیاری برای گفتن دارد. جورج کلونی با ساخت این فیلم سعی کرده تا مردم کشورش را از مسائل پشت پرده سیاست آگاه کند و در این راه از هیچ تلاشی هم فروگذار نبوده. با ارزش ترین حرفی که کلونی قصد داشته در « نیمه ماه مارس » بزند، این بوده که « شما حتی اگر در سیاست با حیله و نیرنگ به پیروزی هم برسید، باز هم یک شکست خورده هستید»، البته مطمئنم سیاستمداران پوست کلفت تر از این حرفها هستند که چنین حرف هایی بر آنها اثر بگذارد!. نکته ایی را هم می خواهم خدمت مدیران سینمایی کشور خودمان عارض شوم و آن اینکه « نیمه ماه مارس » نقد کامل سیاست های ایالات متحده است. این فیلم به شدیدترین شکل ممکن از سیاست این کشور انتقاد کرده و کلی هم بد و بیراه به سیاسیون گفته اما آب از آب تکان نخورده.خواهش می کنم این نکته را بیاموزید که ساخت فیلم سیاسی نه تنها باعث تخریب ( به تعریف دوستان سینمایی مان !) نمی شود، بلکه باعث افزایش شعور سیاسی و اجتماعی تماشاگران خواهد شد.