نقد و بررسی فیلم آن چیز ( It )

« آن چیز » یکی از داستان های مشهور استفن کینگ است که در دهه هشتاد میلادی منتشر شد و خیلی زود توانست محبوب دل خوانندگان کتاب شود و طرفداران خود را پیدا کند. محبوبیت این داستان سبب شد تا شبکه ABC در سال 1990 یک سریال کوتاه دو اپیزودی از این داستان تهیه کند که به شدت مورد توجه قرار گرفت و شخصیت ” پنی وایز ” از آن پس تبدیل به یکی از محبوب ترین شخصیت های ترسناک در ایالات متحده شد بطوريكه حتی گروه های موسیقی راک سعی داشتند تا خودشان را به شکل وی درآورده و به روی صحنه بروند تا شهرت بیشتری کسب نمایند! همچنین در فرهنگ عامه آمریکا، پنی وایز موجودی معرفی می شود که به سراغ کودکان می آید و آنها را می خورد! چیزی شبیه به ” لولو خرخره ” خودمان در فرهنگ ایران زمین!

اما روند ساخت فیلمی براساس شخصیت ” پنی وایز ” بسیار طولانی تر از آن شد که انتظارش می رفت. در واقع مخاطبین این شخصیت انتظار داشتند با توجه به محبوبیت کتاب و خودِ سریال، بتوان در زمان کوتاه ، این شخصیت را به سینما انتقال داد و موفقیت های بیشتری برای آن رقم زد اما این مهم رخ نداد و فیلم در سال 2009 وارد پروسه ساخت شد. اما چراغ سبز و قرمز متوالی کمپانی برای سازندگان سبب شد تا ساخت فیلم سینمایی به تعویق بیفتد و در نهایت در سال 2017 به سرانجام برسد. آن هم با تغییرات بسیار در روند فیلمنامه و جزئیات شخصیت ها که منجر به خلق اثر منسجم تری شده است.

در سال 1988 در شهری کوچک در ایالات متحده، جورج ( جکسون رابرت اسکات ) در بیرون از خانه و زمانی که باران شدیدی می بارد سعی دارد با قایق کوچکی که برادرش بیل ( جیدن لیبرهر ) برای او ساخته، بازی کند که بر اثر اتفاقی قایق او به داخل مجرای فاضلاب می رود و در حین تلاش برای بدست آوردن قایقش، موجود ترسناکی به نام پنی وایز ( بیل اسکارزگارد ) را ملاقات می کند. هشت ماه بعد و زمانی که گروهی از بچه های مدرسه که وجه اشتراکشان مشکلاتی است که در منزل و مدرسه تجربه کرده اند، گردهم می آیند متوجه می شوند که مورد تهدید دلقک شیطانی قرار گرفته اند که با استفاده از ترس آنها سعی در غلبه بر خودشان دارد و…

” پنی وایز ” برخلاف بسیاری از فیلمهای ترسناک مدرن، تاکید بر دو طرف ماجرا دارد یعنی مهاجم و قربانی. در وضعیت سینمای وحشت امروز سینما، اغلب الگوربرداری ها از سبک و سیاق فیلمسازی جیمز وان تبعیت می کند که اتفاقاً بسیار موفق است و طرفداران بی شماری در سراسر جهان دارد. « آن چیز » نیز از این الگو که در آن شوک ناگهانی به همراه افکت های کَر کننده سهم بسزایی دارد بی بهره نیست، اما ویژگی مهم اثر اینجاست که شخصیت منفی داستان به خوبی توسط مخاطب لمس می شود و اوهام نیست.

پنی وایز در تمام مدت فیلم در صحنه حضور دارد، هویت دارد و ظاهر خود را تغییر می دهد تا قربانیانش را به بدترین وجه ممکن به وحشت بیندازد. قربانیانی که بهرحال در زندگی شخصی شان نیز قربانی ترس بوده اند و حالا پنی وایز آمده تا از طریق ضعفشان بر آنها چیره شود. مشخصه اصلی شخصیت منفی که استفن کینگ در کتابش خلق کرده، در این است که هدف او تنها ترساندن مخاطب با الگوبرداری از المان های وحشت نیست بلکه او عاملی است برای قوی تر شدن هرچه بیشتر نفسِ بچه هایی که با او مواجه می شوند. بچه هایی که وحشت سراسر وجودشان را در بر می گیرد و هرچه بیشتر بترسند، پنی وایز نیز در آنجا حضور خواهد داشت تا کار را برایشان سخت تر کند!

دیگر ویژگی مثبت فیلم را باید شخصیت پردازی کودکان در فیلم برشمرد که حضورشان در کنار یکدیگر به درستی رهبری شده و بازیهای چشمگیری را هم از آنان شاهد هستیم. فصل مشترک آنها ترس کودکانه است که در وجودشان نهادینه شده و همین ترس بهانه ای شده تا شخصیتی عجیب، آنان را با خودشان مواجه نماید. خوشبختانه فیلم زمان مناسبی در اختیار شخصیت های انسانی داستانش قرار داده تا تماشاگر بیشتر در مورد آنها بداند. البته گفته می شود که در فیلمنامه قبلی که برای ساخت در نظر گرفته شده بود، شخصیت ها از پرداخت بیشتری برخوردار بودند اما با اینحال، آنچه که در « آن چیز » به نمایش درآمده برای یک فیلم ترسناک کافی به نظر می رسد و مخاطب را با خود همراه می سازد.

اما همانطور که گفته شد، فیلم علاوه بر استفاده از المان های کلاسیک ژانر وحشت و ارجاع های ریز و درشتی که به نسخه سال 1990 می زند، از آثار ترسناک مدرن نیز تبعیت کرده و می توان موقعیت های فراوانی را در داستان مشاهده کرد که اینبار پنی وایز مانند رفقایش در سری داستان های « آنابل » ، به یکباره تماشاگر را با شوک مواجه می کند. ساخت و پرداخت چنین سکانس هایی در آثار وحشت نیازمند خلاقیت سازندگان می باشند که این اصل در « آن چیز » رخ داده و مخاطبین سینمای وحشت می توانند تجربه ناب یک اثر سینمایی را بچشند.

« آن چیز » مشخصاً از دسته آثاری نیست که به اکران در می آیند تا تنها مخاطب را به وحشت بیندازند و دیگر هیچ! ” پنی وایز ” و فلسفه حضورش در داستان استفن کینگ، بسیار بیشتر از یک ترس مقطعی است. این دلقک ترسناک از ترس انسان تغذیه می کند و از ناتوانی او هنگام وحشت قدرت می گیرد. وحشتی که در نهایت در این داستان انسان می بایست برآن فائق آید تا پنی وایز و هیچ موجود دیگری حریف او نباشد؛ انسانی که همواره ترس بزرگترین مانع او برای رسیدن به موفقیت بوده است.

منتقد : میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می گردد.

به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید

آن چیز : It