سیمرغ و جشنواره سی ام! ( به قلم میثم کریمی – بخش سوم )

نقد و بررسی کوتاه فیلم یک عاشقانه ساده : شاید بهتر می بود نام این فیلم را « یک عاشقانه گیج و منگ » می گذاشتند تا « یک عاشقانه ساده »! فیلمِ جدید « سامان مقدم » داستان مردی به نام صفر ( با بازی فرهاد آئیش ) و امان ( با بازی همایون ارشادی ) را روایت می کند که با یکدیگر عهد کرده اند که فرزندانشان با یکدیگر ازدواج کنند اما دخترِ امان که گندم ( مهناز افشار ) نام دارد، عاشق مرد دیگری به نام علی (مصطفی زمانی ) است… داستان فیلم ساده و تکراری و پیش پا افتاده است، پس می ماند بخش دراماتیک فیلم که انتظار داشتم به خوبی گسترش داده شده باشد اما « سامان مقدم » نا امیدم کرد. « یک عاشقانه ساده » حتی در پرداخت شخصیت ها و فضاسازی نیز با مشکلات عدیده ایی روبرو هست که سبب آشفته شدن روایت داستان شده است. فیلم چند شخصیت واقعاً زائد از جمله سرباز، کرامت! و پدرِ علی دارد که نبود اینها هیچ تاثیری بر جریان فیلم ندارد. متاسفانه حتی رابطه بین گندم و علی که هسته فیلم را تشکیل می دهد نیز دچار مشکلات فراوانی است از جمله اینکه مشخص نیست این دو چرا و چگونه عاشق هم هستند! ظاهراً « سامان مقدم » از مخاطبش انتظار داشته تا علی و گندم را همینجوری قبول کند بدون آنکه حتی یک دیالوگ مبنی بر عاشق بودن این دو بشنود! « یک عاشقانه ساده » همچنین مملوء از اشتباهات تصویری است که از جمله آن بی شباهت بودن محیط روستایی فیلم ، به یک روستای واقعی می باشد! بگذریم؛ فیلم متوسطی بود!

نکته : نشست خبری فیلم به دلیل عدم حضور « سامان مقدم » برگزار نشد. گفته می شود که « سامان مقدم » کار داشته و وقت نکرده که بیاید! ظاهراً بادِ فوتبالمان به سینما هم خورده!

نقد و بررسی کوتاه فیلم زندگی خصوصی : یک کپی دسته چندم از «شوکران» که مشخص نیست چطور در سال 90 ساخته شده است! « زندگی خصوصی » داستان مردی به نام ابراهیم کیایی ( با بازی فرهاد اصلانی ) را بازگو می کند که زمانی سردبیر روزنامه مردم امروز بوده و همچنین در اوایل انقلاب هم اگر دختر بدحجابی را می دیده، سریع بر سر او سوزن فرو می کرده! حالا کیایی در حال بازنشسته شدن هست اما در این روزها ناگهان با دختری به نام پریسا ( هانیه توسلی ) آشنا می شود که در کارِ مطبوعات است. این آشنایی منجر به دوستی این دو می شود و بعدش هم که طبق معمول حاملگی خانم هست و فهمیدن همسرِ مرد ، و در آخر هم از میان برداشتن مزاحم داستان!

« زندگی خصوصی » حاوی مضامین خیانت، هوس و سیاست هست و متاسفانه هر 3 مضمون اش را هم به بدترین شکل ممکن به مخاطب ارائه می کند! در بخش روابط بین کیایی و پریسا ویژگی خاصی به جز بگو مگوهای پوچ و بی معنی اجتماعی مشاهده نمی شود و در بحث صحبت های سیاسی هم فیلم حسابی گند زده! « زندگی خصوصی » مملوء از شعارهای نامفهوم سیاسی است که بی هیچ دلیلی از زبان شخصیت های داستان خارج می شود و اصلاً هم مشخص نیست به چه دلیل در فیلم قرار گرفته است. فیلم که با قتل به پایان می رسد، یک جنازه داریم و یک مرد بازنده که احتملاً فکر می کرده باید به زن و زندگی اش وفادار باقی می مانده، اما کسی می داند که این وسط سیاست چه ربطی به فیلم داشت!؟ فیلم یه تیتراژ پایانی عجیب و نافهموم دارد که در آن « حسین فرح بخش » با چهره های مشهور، روبوسی و چاق سلامتی می کند! خودتان تصور کنید که با چه فیلمی طرف هستید!

نکته : « زندگی خصوصی » نشست خبری آرامی را پشت سر گذاشت. بیشتر سوال ها از « حسین فرح بخش » پرسیده شد و او هم جواب های نه چندان قابل قبول اما ساکت کننده به خبرنگاران داد!

نقد و بررسی کوتاه فیلم پذیرایی ساده : این فیلمی یکی از متفاوت ترین فیلمهای جشنواره فجر امسال بود. « پذیرایی ساده » برخلاف دیگر فیلمهای حاضر در جشنواره، داستان مشخصی برای تعریف کردن نداشت و پیکره فیلم بر پایه صحبت های یک زن و مرد با چند شخصیت مختلف بنا شده است. « پذیرایی ساده » داستان مرد و زنی ( با بازی مانی حقیقی و ترانه علیدوستی ) است که در اتومبیل خود نشسته اند و 200 کیسه پر از اسکناس به همراه دارند و قرار هست این اسکناس ها را به کسانی که لایق می دانند ، اهداء کنند!

بله، کل زمان فیلم در برخورد این زن و مرد با آدمهایی متفاوت ( از سرباز گرفته تا مردی که قصد دفن کردن کودک یک روزه اش را دارد ) است که هرکدام به نوعی دم از اخلاق می زنند اما زمانی که رنگ پول را می بینند تبدیل به انسانی دیگر می شوند! « مانی حقیقی » در این فیلم به نوعی قصد داشته تا جامعه سرتاسر پارادوکس ایران را در قالب داستانی که ارائه کرده به نمایش بگذارد و باید بگویم که نسبتاً هم در این امر موفق عمل کرده. اما متاسفانه « مانی حقیقی » اشتباهاتی هم در روایت داستان فیلمش داشته که یکی از آنها نگاه یک طرفه به مردم جامعه اش بوده است. « حقیقی » در « پذیرایی ساده » مردم را مُشتی پول پرست مجسم می کند که اخلاق و شرف آنها به واسطه دریافت مقداری پول به کل از بین می رود! « حقیقی » در میان این انسانها تنها یکی را که در دخمه ای زندگی می کند، مقاوم در برابر وسوسه پول معرفی می کند که آن هم با نماهایی که از وضعیت زندگی وی گرفته، این پیام را با زیرکی به مخاطبش انتقال می دهد که ” این مرد پول را قبول نکرد به دلیل اینکه کاملاً از زندگی اجتماعی پرت و از دنیا بی خبراست! “. این نگاه مادی گرایانه « حقیقی » مطمئنا به مذاق خیلی ها خوش نخواهد آمد.

دیگر مشکل « پذیرایی ساده » روایت خشک داستان است که به دور از جذابیت های طبیعی یک فیلم سینمایی است. در این فیلم تنها چیزی که تماشگر می بینید، مشتی دیالوگ های روانشناسانه است که به حدی غلیظ شده اند که گاه مخاطب احساس می کند در حال تماشای یک فیلم مستند است! ظاهراً « مانی حقیقی » احساس « جیم جارموش » بودن پیدا کرده که تا بدین حد به مفهوم اهمیت داده و جنبه سرگرمی پرده نقره ایی را فراموش کرده!

در نهایت باید بگم که منتظر اکران عمومی فیلم هستم، هرچند فکر نمی کنم این فیلم به مرحله اکران عمومی برسد به این دلیل که فیلم حاوی پیامی واضح درباره مادی گرایی است و رفتارهای خاص « ترانه علیدوستی » هم حتماً شامل اصلاحاتی خواهد شد! « پذیرایی ساده » اصلاح نشده اش این بود، اصلاح شود چه می شود!

نکته : اتفاق خاصی در جریان نشست خبری فیلم رخ نداد. فکر می کنم همه خبرنگاران تحت تاثیر فیلم معنوی « حقیقی » قرار گرفته بودند!

نکته 2 : فکر می کنم اگر « پذیرایی ساده » را به جشنواره های خارجی بفرستند، بتواند موفقیت های خوبی برای سینمای ایران به ارمغان بیاورد!

نقد و بررسی کوتاه فیلم ضد گلوله : یکی دیگر از فیلمهایی که به نظر نمی رسد بتواند به راحتی با نسخه کاملش اکران عمومی شود! « ضد گلوله » شباهت های فراوانی به « لیلی با من است » دارد . فیلم داستان مردی حدوداً 50 ساله در دهه 60 را روایت می کند که کارش فروش نوارهای غیرمجاز به مردم است!، اما بزودی پی می برد که به یک بیماری کشنده مبتلاست به همین جهت عزمش را جزم می کند تا برود جبهه و شهید شود!

کلیت داستان همانی هست که قبلاً در « لیلی با من است » دیده بودیم، مردی متفاوت با تعریف رزمنده واقعی، که به جبهه می رود و موقعیت های کمدی فراوانی ایجاد می کند. یکی از مشکلات مهم فیلمهای دفاع مقدس که هنوز هم در سینمای ایران به چشمی می خورد، ساده پنداشتن رزمنده ها و افراد حاضر در جنگ است که متاسفانه در « ضد گلوله » نیز این موضوع به چشم می خورد. در « ضد گلوله » کماکان رزمندگان، انسانهای ساده ای معرفی می شوند که هر چی خلق الله بگوید، باور می کنند! متاسفانه این مشکل باعث شده تا « ضد گلوله » از حیث منطق قابل توجه نباشد.

اما فیلم محاسنی هم دارد، شوخی های کهنه فیلم به لطف بازی خوب « مهدی هاشمی » گرفته و حداقل می تواند تماشاگر را با کمترین زحمت بخنداند. بازی خوب « مهدی هاشمی » اصلی ترین دلیل تماشای فیلم به حساب می آید. فضاسازی جبهه جنگ هم به خوبی شکل گرفته و مشخص هست که زحمات زیادی برای آن کشیده شده است.

نکته : « مصطفی کیایی » کارگردان این فیلم، در جریان نشست خبری این فیلم حرف های جالبی را بر زبان آورد. او گفت : « زمانی که طرح فیلمنامه را با انجمن سینمای دفاع مقدس در میان گذاشته ، آنها با بدترین توهین ها از او استقبال کردند! » فکرش را بکنید که فیلمنامه تان را پیش کسی برده اید و هنگامی که طرحتان را معرفی کردید، طرف مقابل شما را با الفاظ ناخوشایندی بدرقه کند!

نقد و بررسی کوتاه فیلم بوسیدن روی ماه : داستان 2 مادر را به تصویر می کشد که فرزندشان در جبهه جنگ مفقود الاثر شده، اما به تازگی به یکی از آنها اعلام کرده اند که قطعاً فرزندش به شهادت رسیده است. اما این مادر تصمیم می گیرد به دوستش بگوید، کسی که شهید شده پسرِ او بوده نه پسرِ خودش ! « بوسیدن روی ماه » از چهره های جذاب و ستاره های سینما بی بهره است و اگر می خواهید از این فیلم لذت ببرید، باید محتوای فیلم را دریابید نه اینکه به دنبال چهره شناخته شده ای باشید . فیلمِ جدید « همایون اسعدیان » به شدت احساس برانگیز است و این برانگیختن احساس را فقط کسانی که عزیزانشان در جنگ مفقود الاثر یا کشته شده اند، با پوست و استخوان درک خواهند کرد.اما متاسفانه « بوسیدن روی ماه » داستان سوزناکش را بیش از حد کش می دهد، به نظرم این داستان پتانسیل تبدیل شدن به یک فیلم بلند سینمایی را نداشته، به همین جهت چیدمان سکانس ها طولانی و خسته کننده است. بسیار مشکل هست که « بوسیدن روی ماه » را با تمام وجود دوست داشته باشید!

نکته : تهیه کننده این فیلم در نشست خبری، متن طنزی را قرائت کرد که انواع و اقسام کنایه ها را به مسئولان نسبت می داد! این متن را بدون دخل و تصرف در زیر می آورم :

«چند توصیه راهکار و دستور العمل برای پیچدن نسخه «بوسیدن روی ماه»

1- سازندگان فیلم «بوسیدن روی ماه» از جمله معدود افراد معلوم‌الحالی هستند که از قطار انقلاب پیاده شده‌اند، آن‌ها همچنین قصد داشتند افراد دیگری را نیز با فریب و نیرنگ پیاده نمایند که خوشبختانه در نیت شوم خود ناکام ماندند.

2- حسب اسناد موثق پزشکی نامبردگان از پیش از تولد دارای سوابق جدی رانت‌خواری بوده به نحوی که در ایام جنینی از طریق جفت تغذیه می‌نمودند. و این عادت زشت را تاکنون نیز ادامه داده و می‌دهند.

3- فیلم سینمایی «بوسیدن روی ماه» برخلاف جریان سینمایی بالنده، نه کمدی است نه تجاری، نه جشنواره‌ای این فیلم ضمنا تلاش مذبوحانه‌ای دارد تا بینندگان خود را به گریه وادارد، این مسئله زمانی بیشتر برملاء می‌شود که بدانیم علی‌رغم دلایل عدیده و بی‌شماری که برای خوشحالی، خنده و شادمانی وجود دارد این کار تا چه حد شرم‌آور و ننگینی است.

4- استفاده از کلمه بوسیدن که ذاتا از الفاظ غیراخلاقی می‌باشد از مصادیق بارز اشاعه فساد و فحشا می‌باشد، و همچنین در اثبات عدم صداقت و وابستگی سازندگان این فیلم همین بس که این لفظ شنیع را برای کره ماه استفاده کرده‌اند که عمدتا محل رفت‌و‌آمد سفینه‌های فضایی آمریکایی است.

5- فیلم «بوسیدن روی ماه» با استفاده از دو بازیگر پیرزن به عنوان بازیگران اصلی و عدم استفاده از چهره‌های جوان، شاداب، خوش‌چهره، قصدی جز سیاه‌نمایی نداشته و این در حالی ا‌ست که از قریب 10 میلیون جوان علاقه‌مند به بازیگری و جویای کار سراغ دو نابازیگر پیرزن و ناتوان رفته‌اند.

6 – بودجه فیلم «بوسیدن روی ماه» حسب اسنادی که به تازگی منتشر شده بالغ بر دویست میلیارد تومان می‌باشد که نامبردگان یکصد هزار تومان آن را خرج فیلم و با الباقی آن سرگم اخلال در بازار ارز و سکه می‌باشند که به زودی اسناد آن منتشر خواهد شد. ضمنا نامبردگان در طی چند ماه گذشته چندین نوبت در خیابان فردوسی مشاهده شده‌اند.

7- سازندگان فیلم «بوسیدن روی ماه» از جمله دو هزار نفری هستند که نسبت به انحلال به حق خانه سینما معترض بوده، هدف آن‌ها از این اعتراض، بازگشایی خانه سینما است تا از این طریق جوایز جشن خانه سینما را برای خود مصادره نموده و حق آثار ارزشمند دوستان ما را همچون همیشه پایمال نمایند.

8 – ضمن اخطار جدی به دبیر، برگزارکنندگان، داوران، و در صورت لزوم مهمانان خارجی جشنواره هشدار می‌دهیم هر نوع توجهی به این فیلم اعم از سئانس فوق‌العاده، کاندیدا شدن، اعطای جایزه،‌ لوح تقدیر و دیپلم افتخار گناهی نابخشودنی و سزاوار مجازات می‌باشد.

9- بر همه تکلیف است با تکثیر این شب‌نامه و روشنگری حول محورهای فوق، نسخه این فیلم را چنان بپیچیم که برای 1998 نفر باقیمانده درس عبرتی شود به یادماندنی.

10- ضمنا اقدامات دیکری برای اعمال قانون درباره این فیلم داریم که به وقتش به اطلاع خواهد رسید.

کمیته پرتو افکنی بر نقاط تاریک سینما»