نقد و بررسی فیلم یک دور دیگر (Another Round)

مراحل ساخته شدن یک دور دیگر (Another Round – که نام اصلی دانمارکی اش Druk است ) یک تراژدی تمام عیار بود. قصه اصلی فیلم جدید توماس وینتبرگ براساس خاطرات دخترش ” ایدا ” نوشته شده است. ابتدا قرار بود تا ایدا به عنوان بازیگر نقش دخترِ مارتین در فیلم حضور داشته باشد اما با مرگ او در یک تصادف رانندگی، تغییراتی در فیلمنامه ایجاد شد. وینتربرگ « یک دور دیگر » را به روح دخترش تقدیم کرده و سکانس های کلاس را در همان مدرسه ای ضبط کرده که دخترش در آنجا درس می خوانده و کسانی که در کلاس درس حضور دارند نیز همکلاسی های ایدا هستند.

قصه فیلم درباره معلمی به نام مارتین ( مدس میکلسن ) است که دچار بحران میانسالی شده و وضعیت روحی چندان رضایت بخشی ندارد. در این شرایط او به همراه دوستانش به راه حلی برای غلبه بر وضعیت دست پیدا می کند و آن نوشیدن الکل به مقداری مشخص در طول روز است! اما این تصمیم تبعاتی دارد و…

( پاراگراف های بعدی داستان فیلم را لو می دهد ) مارتین به عنوان معلمی افسرده که در زندگی شخصی نیز فردی گوشه گیر و حوصله سر بر است، به خوبی در ابتدای فیلم به مخاطب معرفی می شود. وینتربرگ با ظرافت کامل این شخصیت را به مخاطبینش معرفی کرده است. مارتین فردی بوده که در جوانی شور و اشتیاق زیادی داشته. او به کلاس رقص می رفته و شوخ طبع و پر هیجان بوده است. مارتینِ میانسال در حال حاضر هیچ ارتباطی به نسخه جوانی اش ندارد. او سر کلاس نشسته و با بی مسئولیتی کامل تاریخ را برای شاگردانش روایت می کند. اشاره به درس تاریخ نکته ای ظریف است که در فیلمنامه گنجانده شده. درسی که او از طریق آن سعی دارد دانش آموزانش را با قضاوت عمومی درباره شخصیت های تاریخی آشنا کند و بگوید که لزوماً بهترین شخصیت، موفق ترین و خوشحال ترین فرد تاریخ نبوده است.

مارتین حالا وارد میانسالی شده و بیش از هر زمان دیگری افسرده است. او نیاز به محرکی برای تغییر سبک زندگی اش دارد، پس به سراغ دوستانش می رود. افراد میانسالی که وضعیتی بهتر از مارتین ندارند و آنها هم به نحوی درگیر زندگی روزمره شده اند. راه حلی که آنها برای خارج شدن از وضعیت در نظر می گیرند، رو آوردن به الکل است! از دیدگاه آنها، مصرف الکل به مقدار مشخص در طول روز ضروری است و سبب آرامش ذهن می شود. دیدگاهی که شاید جنبه رسمی پیدا نکند و از لحاظ علمی نیز با چالش هایی مواجه باشد، اما برای قانع کردن چهار میانسال افسرده بهترین گزینه ممکن محسوب می شود! معلم های میانسال فیلم هرگز به دنبال اهداف بزرگ در زندگی شان نبوده اند. مارتین که نخبه آنها محسوب می شد، زندگی عادی را انتخاب کرد تا در کنار همسر و فرزندانش باشد و دیگران نیز وضعیتی مشابه دارند. آنها الکل را انتخاب می کنند تا بتوانند همان زندگی عادی خود را حفظ نمایند.

« یک دور دیگر » به خوبی توانسته دنیای میانسالی را برای تماشاگر ترسیم نماید. دنیایی که اغلب به افسردگی گرایش می یابد و فرد را در یک چرخه روزمرگی کامل غرق می کند. در این شرایط هر تلنگری می تواند فرد میانسال را از مسیری که قرار دارد منحرف نماید. برای مارتین که هر لحظه زندگی اش شبیه قبل است، یک عامل بیرونی ساده می تواند محرک باشد و او الکل را انتخاب می کند. وینتربرگ در « یک دور دیگر » به سراغ کلیشه رابطه خارج از ازدواج نمی رود و به درستی آقای معلم داستان را مرد خانواده معرفی می کند. مارتین خانواده اش را دوست دارد و عاشق همسرش است اما به نظر می رسد فاصله زیادی بین او، همسر و فرزندانش وجود داشته باشد. آنها سالهاست که او را نادیده گرفته و به حال خود رها کرده اند.

اما مارتین پس از تجربه مصرف الکل، روحیه ای مضاعف پیدا کرده و به زندگی شاد سابق خود باز می گردد.به نظر می رسد که موتور محرک زندگی او نه نسخه های درمانی روانشناسان بلکه مصرف الکل است! الکل او را در کلاس درس سرپا نگه داشته و باعث شکل گیری دوباره ارتباط میان او و شاگردانش می شود. مارتینِ سرحال حالا تاریخ را به شکلی بهتر برای شاگردانش بازگو می کند و توجه آنها را به خود جلب کرده. او حتی در خانه و برای فرزندانش نیز پدری متفاوت از گذشته است. برنامه های طبیعت گردی که در سال های اخیر از خانواده دریغ شده، مجددا توسط مارتین در دستور کار قرار می گیرد تا شروعی دوباره برای این خانواده نه چندان صمیمی باشد. اما سوالی که فیلم مطرح می کند این است که آیا الکل می تواند مرهمی برای تمام دردها باشد؟

پاسخ هرگز یکسان نیست. همسرِ مارتین از بازگشت او به حالت قبل خوشحال است و این خوشحالی در چشمان او قابل مشاهده است. اما آیا در دورانی که مارتین افسرده بوده، او برای خوشحال ماندن منتظر مارتین مانده؟ در اینجاست که حضور الکل کارکردی دوگانه در زندگی مارتین می یابد. او به دلیل مصرف زیاد الکل آسیب دیده اما حالت مستی او سبب آشکار شدن رازی مهم و چند ساله در زندگی مشترکش می شود که هرگز انتظارش را نداشت. وینتربرگ به خوبی به این نکته اشاره می کند که این راز بزرگ چنانچه خبری از الکل نبود آشکار نمی شد اما آیا آسیبِ ناشی از درک حقیقت وضعیت بهتری برای مارتین می سازد یا مواجه شدن با لذتِ ناشی از ناآگاهی؟

« یک دور دیگر » با فیلمنامه دقیق خود مخاطب را وارد چالشی مهم می کند. چالشی که یک سمت آن مارتینِ افسرده قرار دارد که هرچه در نوشیدن پیش می رود، تجربه های لذت بخش زندگی اش در حال بازگشت است اما در طرف دیگر جامعه قانونمند دانمارک قرار دارد که برای مصرف الکل رویه ای سخت گیرانه دارد. جامعه ای که نسخه ای برای افراد میانسال افسرده همچون مارتین ندارد. در این شرایط است که عاملی همچون الکل تبدیل به بدترین و در عین حال صمیمی ترین دوست فرد میانسال می شود. الکلی که توانسته عامل احیای زندگی اجتماعی مارتین در میانسالی شود اما در عین حال در حال منجر به افشا شدن رازهایی شده که باعث از هم پاشیدن زندگی خانوادگی اش شده است.

فیلم به خوبی به تاثیر متفاوت مصرف الکل در زندگی شخصیت ها اشاره می کند. الکل اگرچه مشکلات مارتین را از میان برداشته اما توماس را به سوی تباهی هدایت کرده است. تاثیر متفاوت الکل بر زندگی افراد نکته مهمی است که وینتربرگ به درستی به آن اشاره کرده تا نگاهی یکسویه به سوژه اش نداشته باشد. با اینحال ایرادی که می توان به فیلم وارد دانست، بررسی جنبه علمی مصرف الکل توسط معلمان است که کارکرد مشخصی در پیشبرد درام ندارد و ارتباط آن با دیگر بخش های فیلم مشخص نیست. این مقاله در نهایت نه چیزی را به اثبات می رساند و نه تبدیل به عاملی برای حقانیت عملکرد معلمان می گردد.

فیلم جدید توماس وینتبرگ در تمامی بخش های بصری و فنی اثری ستایش برانگیز است. از نورپردازی های طبیعی و تصویربرداری صحیح و اصولی به سبک ” دوربین روی دست ” و تدوین عالی گرفته تا به تصویر کشیدن یک زندگی واقعی تمام عیار بر پرده سینما بدون اغراق های سینماتیک، یک بازگشت کامل باشکوه به ریشه های مکتب سینمایی « دگما 95 » است که خودِ این کارگردان و دیگر کارگردان دانمارکی، لارس فون تریر در دهه نود آن را پایه گذاری کردند. سینمایی انسانی که هنگام تماشا تبدیل به بخشی از وجود تماشاگر می شود. مارتین در « یک دور دیگر » تبدیل به خودِ مخاطب می شود به حدی که تک تک دقایق زندگی او برای تماشاگر اهمیت یافته و این رویکرد، هنر وینتربرگ در شخصیت پردازی را به تصویر کشیده است.

ستاره این روایت بی نقص، مدس میکلسن است. بازیگری که در سال 2012 با دیگر فیلم وینتربرگ یعنی « شکار »، درخشان ترین سال دوران سینمایی اش را سپری کرد و تبدیل به چهره ای مطرح در جهان شد. میکلسن در « یک دور دیگر » نیز ستاره فیلم است. او با ظرافتی تمام عیار سیر تحول مارتین از معلمی افسرده به معلمی خوش مشرب و اجتماعی را به تصویر کشیده و بازی بی نظیری از خود ارائه داده است. اگر بخواهیم کمی خوش بین باشیم، می توانیم بگوییم که او شایستگی زیادی برای قرار گرفتن در لیست نامزدهای اسکار بهترین بازیگران مرد را دارد. ترکیب مدس میکلسن و توماس وینتربرگ بار دیگر در « یک دور دیگر » جواب داده و ثابت می کند که این همکاری می تواند همواره نتایج خوشایندی به همراه داشته باشد.

پایان بندی فیلم کلاسیک و در عین حال خوش بینانه است. پایان بندی شادی که در آن بحران ها به یکباره فراموش شده و موسیقی و نوشیدن جایگزینش می شود. اینکه چرا به یکباره نشانه هایی از بازگشت به زندگی در همسرِ مارتین پیدا می شود، نکته گنگی است که وینتربرگ از ارائه جزئیات درباره آن خودداری می کند تا در نهایت تماشاگر به یک سرخوشی تمام عیار دست پیدا کند.پایانی که برخلاف ساخته قبلی اش یعنی « شکار »، تکلیف مخاطب را با قصه زندگی مارتین یکسره می کند. مارتین که به نظر می رسد زندگی اش از هم پاشیده و شانسی برای ارتباط مجدد با همسرش ندارد، با دریافت پیامی از او متوجه می شود که می تواند همه چیز را از نو بسازد و شانسی برای احیای زندگی اش داشته باشد .حالا دیگر راز آزار دهنده ای میان او و همسرش نیست و خانواده می تواند با خیال راحت شروعی دوباره داشته باشد. در اینجاست که مارتین نیاز به یک جشن دارد. جشنی که او را به جنون رسانده و به اوج آسمان ببرد. او به میان شاگردانش که مشغول جشن گرفتن هستند آمده و الکل می نوشد و به یاد دوران جوانی، دیوانه وار می رقصد. مارتین حالا دوباره متولد شده است. او معلمی فوق العاده برای شاگردانش است و در عین حال دل همسرش که از او فراری بود را بدست آورده. مصرف افراطی الکل اگرچه چراغ زندگی دوست مارتین را برای همیشه خاموش کرد اما در این سو، چراغی دیگر برای مارتین روشن کرد تا زندگی جدیدی بسازد.

منتقد : میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می گردد.

به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید

یک دور دیگر (Another Round)