درگذشت «ژان پل بلموندو»، چهره مطرح و شناختهشدهی سینمای«موج نو» فرانسه، در خانهاش در پاریس و در سن ۸۸ سالگی، به غمهای این روزگار سرد و سخت، افزود. «بلموندو» بازیگر سرسختی که شهرتش با جنبش سینمای موج نو فرانسه و کار با «گدار» گره خورده بود و اما مقابل دوربین کارگردانهای بزرگ همانند «کلود للوش»، «ویتوریو دسیکا»، «فیلیپ دو بروکا»، «فرانسوا تروفو» و «ژان پیر ملویل» هم خوش درخشیده بود. بازیگر شخصیتهای سخت و سرد، غیر احساسی، تند و تیز، هنجارشکن و ضد اجتماع. فیالواقع کاراکترهایی که به نوعی از جامعه بورژوایی کنار گذاشته شده بودند و درست نقطه مقابل ستارههای سرحال، عاشق و جذاب سینما.
به گزارش مووی مگ به نقل از 30نما، در اینجا برآنیم تا به بهانه درگذشت این هنرمند تکرار نشدنی، مروری داشته باشیم بر تعدادی از مهمترین و درخشانترین آثار او.
۱. از نفس افتاده (Breathless)
«بلموندو» در اثر مهم، مطرح و ساختارشکنانهی «ژان لوک گدار» که برمبنای طرحی از «فرانسوا تروفو»، ساخته شد و به نوعی ترجمه تصویری از تمایلات ایدئولوژیک بود، نقش میشل پوآکار، جوانی بی قید و بند و بیکار را ایفا میکند که کاراکتر سینمایی «همفری بوگارت» را به عنوان الگوی زندگیاش قرار میدهد و بر همین اساس، هرآنچه که میخواهد را انجام میدهد. هرج و مرج طلبی، بدبینی، یاس فلسفی و لحن تند، اثری به یادماندنی را خلق کرد و از تبعات آن تشکیل فرقهای بود که توسط رسانههای فرانسوی «le belmondisme» نامیده شد.
۲. حرفهای (Le professionnel)
«بلموندو» در این فیلم به کارگردانی «ژرژ لوتنر»، در نقش ژوسلَن بومُن معروف به «ژوس» یک مأمور اطلاعاتی فرانسوی ظاهر میشود که مأموریت قتل رئیسجمهور دیکتاتور مالاگاوی (کشوری خیالی در قاره آفریقا) از سمت دولت فرانسه به او داده میشود. اما در نهایت این ماموریت شکست میخورد و او دستگیر و زندانی میشود. بومُن پس از دو سال حبس موفق به فرار از مالاگاوی میشود و هنگامی که به فرانسه بازمیگردد متوجه میشود که در طول مأموریت او روابط دولتهای فرانسه و مالاگاوی تغییر کرده و او قربانی این ماجرا بودهاست. به این ترتیب، بومُن فکر انتقام را در سرش پرورش میدهد.
۳. پییرو خله (Pierrot le Fou)
حاصل همکاری مجدد «بلموندو» با «ژان لوک گدار»، یکی دیگر از آثار درخشان سینمای موج نوی فرانسه را تشکیل داد. «بلموندو» اینبار در نقش فردینان یا همان پییرو ظاهر میشود که از زندگی مرفه بورژوایی در پاریس به تنگ آمده است و پس از یک مهمانی ملالانگیز به ناگهان تصمیم میگیرد همسر و فرزاندش را رها کند و به همراه پرستار فرزندانش که فیالواقع معشوقهی سابقش هم است تن به فرار بدهد، اما مواجهه او با یک جسد در خانهی معشوقهاش، اوضاع را دگرگون میکند و به اجبار فرار دیگری را رقم میزنند و سفرشان را آغاز میکنند.
۴. آن مرد از ریو (That Man from Rio)
«فیلیپ دو بروکا»، به «بلموندو» نقش آدرین دوفورکت سربازی را میدهد که ۸ روز مرخصی میگیرد تا برای دیدار نامزدش آگنس به پاریس برود. اما در این میان، متوجه میشود چند سرخپوست آمریکایی، پروفسور کاتالان سرپرست موزه و شریک پدر مرحوم اگنس را ربودهاند و مجسمهای را نیز به سرقت بردهاند. در این میان اگنس هم ریوده میشود چرا که از محل دفن گنج پنهان باخبر است. دوفورکت اما وارد عمل میشود و برای نجات جان اگنس و پروفسور و یافتن گنج پنهان به دنبال آدم ربایان به برزیل میرود و در این سفر با جنایتکاران، تبهکاران و حتی یک تمساح گرسنه در آمازون میجنگد. در نتیجه با یک اثر تماما هیجانانگیز و حادثهای و البته آمیخته به طنز مواجهایم. ناگفته نماند که این فیلم از داستان یکی از مجموعه آلبومهای کمیک «ماجراجوییهای تنتن» الهام گرفته شده است.
۵. دو زن (Two Women)
«ویتوریو دسیکا»، در «دو زن» سراغ رم در جنگ جهانی دوم میرود و زندگی چزرا با بازی سوفیا لورن، مادر بیوهای را به تصویر میکشد که با دختر سیزده سالهاش رزتا زندگی میکند. چزرا اما با شدت گرفتن بمباران از سمت متفقین، تصمیم میگیرد که مغازهی کوچکش در رم را رها کند و با دخترش رزتا به دهکده زادگاهش در چوچاریا برود. پس از رسیدن به جزیره اما با انتلکتی بهنام میکله که «بلموندو» نقشش را بازی میکند رابطهی عاشقانه برقرار میکند. در این میان اما رزتا هم دلبستهی میکله میشود و رابطه این سه نفر به هم گره میخورد. اما طولی نمیکشد که جنگ، زندگی و امیدهای آنها را دگربار ریشهکن میکند.
۶. کلاه (Le Doulos)
درام جنایی «ژان پیر ملویل» که بر اساس رمانی به همین نام نوشتهی «پییر لسو» ساخته شده است، داستان موریس (سرژ رژیانی) را روایت میکند که به تازگی از زندان آزاد شده و در حال کشیدن نقشهی سرقت است و در این میان از دوست تازهاش سیلیین با بازی«ژان پل بلموندو»، تقاضای کمک میکند تا شرایط سرقت را فراهم کند. در نهایت اما این سرقت با شکست مواجه میشود و در این میان یک قتل هم اتفاق میافتد و موریس دچار توهم میشود که ریشهی بدبیاریها و شکستهایش دوستی او با سیلیسین است.
۷. لئون مورن، کشیش (Léon Morin, Priest)
«ژان پیر ملویل» در «لئون مورن کشیش» که آن را بر اساس رمان پرآوازهی «بئاتریکس بک» ساخته است، به جنگ جهانی دوم میرود و داستان بارنی بیوهای کمونیست با بازی «امانوئل ریوا» که با یک دختر نیمه یهودی زندگی میکند و دلباختهی لئون مور، کشیش جوان با بازی «بلموندو» میشود را روایت میکند. مور کشیشی است که تلاش میکند تا بارنی را به سوی خدا بازگرداند و البته در این مسیر تا حدی نیز موفق میشود. اما بارنی خواهان نزدیکی به خود او و داشتن رابطه با اوست. «لئون مورن کشیش»، جز دوران طلایی نقشآفرینیهای «بلموندو» محسوب میشود.
۸. پری دریایی میسیسیپی (Mississippi Mermaid)
«ژان پل بلموندو» در درام عاشقانهی «فرانسوا تروفو»، نقش لویی ماهه، مرد ثروتمندی را بازی میکند که صاحب مزارع تنباکو در جزیره رئونیون در اقیانوس هند است. او از طریق مکاتباتش، همسری سفارشی را برای خود پیدا میکند. ژوری روسل همسر سفارشی او که «کاترین دنوو» نقشش را بازی میکند، در ظاهر همسری زیبارو، مهربان و کاملا دلخواه است، اما اوضاع آنطور که ماهه در نظر داشت، پیش نمیرود و یکی از همان روزهای به ظاهر خوش، جولی با خالی کردن تمام حسابهای او ناپدید میشود و حال ماهه به دنبال او میرود و در این میان با گذشته مرموز همسرش مواجه میشود.
۹. مردی با سگش (Un Homme et Son Chien)
سینمایی «مردی با سگش» به نویسندگی و کارگردانی فرانسیس هوستر که از آخرین نقشآفرینیهای «بلموندو» محسوب میشود، روایت چارلز (بلموندو) یک بازنشسته قدیمی است که در خانه معشوق خود که بیوهی ثروتمندی است، زندگی میکند. دیری نمیگذرد که بیوهی ثرتمند تصمیم به ازدواج مجدد میگیرد و رابطهاش را با او قطع میکند و او مجبور میشود با سگش به خیابان برود. آن دو بدون خانه و بدون داشتن منبعی برای کسب درآمد، در خیابانهای پاریس سرگردان میشوند. ناگفته نماند که «مردی با سگش» بر اساس یک فیلم ایتالیایی بنام «اومبرتو دی» محصول سال ۱۹۵۲، ساخته شده است.
۱۰. استاویسکی (Stavisky)
«آلن رنه» در درام بیوگرافی خود برگی از تاریخ را باز میکند و به ژوئیه سال ۱۹۳۳ میرود، درست در روزی که تقاضای پناهندگی سیاسی «تروتسکی» به فرانسه پذیرفته میشود و اینگونه به داستان زندگی «سرژ الکساندر» یا الکساندر استاویسکی با بازی «بلموندو» سرمایهدار و اختلاسگر یهودی روستبار که در پاریس اعمال نادرست و پنهانی انجام میدهد و شرایطی که سرانجام منجر به مرگ مرموز او در سال ۱۹۳۴ میشود، میپردازد. ناگفته نماند که «سرژ الکساندر» باعث ایجاد یک رسوایی سیاسی معروف به ماجرای «استاویسکی» در فرانسه شد. رسوایی که شورشهای دهشتناکی را در پاریس رقم زد و استعفای دو نخستوزیر و تغییر دولت را به همراه داشت. ناگفته نماند که «بلموندو» در این فیلم، از ماندگارترین بازیهایش را رقم میزند.
مطالب پیشنهادی:
