نقد و بررسی فیلم میدسامر ( Midsommar )

آری آستر، فیلمساز جوانی است که سال گذشته با ساخت فیلم ترسناک « موروثی » توانست توجه مخاطبین و کارشناسان سینمایی را به خود جلب کند. اولین فیلم سینمایی این کارگردان چنان از پختگی و تسلط در اجرا برخوردار بود که بسیاری نوید ظهور یک فیلمساز مستعد در سینما را دادند. آستر با « موروثی » توانست موفقیت های بسیاری را تجربه کند و حالا با دومین فیلم خود به نام « میدسامر » که این یکی هم در ژانر ترسناک است به سینما بازگشته تا ثابت کند که موفقیت اثر قبلی اش اتفاقی نبوده است.

داستان « میدسامر » با فاجعه ای تراژیک برای دنی ( فلورنس پیو ) آغاز می شود که طی آن عزیزانش را از دست می دهد. در این شرایط دنی به شدت از لحاظ روحی شکننده شده و حضور نه چندان موثر نامزدش کریستین ( جک رینور ) نیز کمک چندانی به وضعیت او نمی کند. در این شرایط و در حالی که دوستانِ کریستین تمایل چندانی به پایداری ارتباط او با دنی ندارند، وی تصمیم می گیرد از دنی درخواست کند تا در سفری که قرار هست به همراه دوستانش به یکی از مناطق دور افتاده سوئد داشته باشند، او را همراهی کند. دنی که در شرایط مناسب روحی قرار ندارد می پذیرد که آنها را همراهی کند اما…

فیلم تازه آستر شباهت هایی به اثر قبلی اش دارد که باعث می شود دغدغه ذهنی وی برای مخاطبینی که اثر قبلی اش را تماشا کرده اند تا حد زیادی آشکار شود. غم و فقدان و چالش های مواجه با آن، در دو اثری که از آری استر به نمایش درآمده محوریت اصلی ماجرا را تشکیل داده اند. اما نوع نگاه فیلمساز به این مقوله در « موروثی » و « میدسامر » متفاوت از یکدیگر هستند. در اثر قبلی فیلمساز ، مشکلات روحی باعث انفجار درونی شخصیت اصلی داستان می شد که به نوعی به ویرانی انسان از درون اشاره داشت. اما در « میدسامر » علی رغم اینکه در مقدمه ما شاهد یک فاجعه مشابه هستیم که شخصیت اصلی داستان را دچار بحرانی روحی و روانی می کند، اما قرار نیست همه چیز از درون باعث انفجار شود!

آستر در تصمیمی که نشان از جسارتِ این فیلمساز دارد، بستر روایت داستان ترسناکش را به خارج از کلیشه های ژانر وحشت برده و مخاطبش را در شرایط جدیدی قرار داده که در چند سال اخیر سینما بی سابقه بوده است. آستر بر خلاف ویژگی های آشنای ژانر وحشت، کلیت داستان خود را زیر نور شدید آفتاب با بالاترین کنتراست ممکن روایت می کند و از محیط تاریک و پر از وهم اثر قبلی خود فاصله گرفته است. در این اثر، فیلمساز ما را به دل یک محیط سبز به شدت دلربا می برد که رنگ و نور و شادی اصلی ترین ویژگی آن است و کمتر تماشاگری است که بتواند از زیبایی های طبیعی این منطقه لذت وافری نبرد! این تصمیم از هوشمندی آستر حکایت دارد چراکه قرار است این پوسته زیبا دچار تضادی حیرت انگیز شود.

فرقه های مذهبی و آداب و رسوم آنها که در ژانر وحشت معمولاً تنها بخش خشونت آمیز آن مورد توجه قرار می گیرد، در « میدسامر » نیز حضور پررنگی دارد و فیلمساز با مطالعه کامل بستری که قصه خود را با تکیه بر آن روایت کرده، شخصیت های داستانش را به دل اتفاقات و رویدادهای عجیب و غریب این مراسم دعوت می کند تا وحشت را زیر نور آفتاب تجربه نمایند! اما ایرادی که می توان به « میدسامر » وارد دانست این است که اثر برخلاف فیلم قبلی فیلمساز، در شخصیت پردازی شخصیت های مکمل دچار ضعف می شود و در این میان تنها دنی به عنوان شخصیت اصلی برای تماشاگر قابل باور است. آستر در اثر قبلی خود به خوبی توانسته بود آدمهای داستان خود را به خوبی در طول داستان پرورش دهد اما در اینجا رابطه دنی با کریستین عمق چندانی ندارد و شخصیت های مکمل با وجود آنکه اعتبار اولیه ای به آنها بخشیده می شود، در طول داستان به حال خود رها می شوند.

با اینحال نکات مثبت « میدسامر » بسیار بیشتر از ضعف های اثر به چشم می آیند. اغلب در آثار ژانر وحشت ما با داستان افرادی مواجه می شویم که به دام افتاده و برای ایستادن در نقطه امن سابق خود در تلاش هستند. اما آستر در « میدسامر » چنین ایده ای را کنار گذاشته و ما را به نقطه ای می رساند که زندگی گذشته را ویرانه ای معرفی می کند که در آن قدم می زدیم و حالا فصل آزادی از راه رسیده است. اما آیا در شرایطی که در یک شکست کامل بوده ایم و کنترل بر خود را از دست داده ایم،می توانیم در فصل آزادی به درک مشخصی از آزادی برسیم یا اینکه آزادی را هم با ویرانه ای که در ذهن ساخته بودیم، تفسیر شخصی کرده و شرایطی ترسناک خلق کنیم؟ فیلم برای پاسخ به این ایده تماشاگر را در تعلیق نگه می دارد و قضاوت را بر عهده او قرار می دهد.

فیلمبرداری فوق العاده اثر که در فیلم قبلی آستر نیز سهم بسزایی داشت، در اینجا تکرار شده و با توجه به لوکشین جذاب فیلم، بیش از پیش چشمها را به خود خیره می کند. این فیلمبرداری زیبا زمانی تاثیر بیشتر خود را نشان می دهد که ما در حال تماشای مراسم های مذهبی عجیب و غریبی هستیم که آرام و پیوسته با افزایش دقایق فیلم به مرز جنون نزدیک می شوند و در نهایت به نقطه می رسند که تعیین کننده ارزش جان انسان می شوند. خوشبختانه موسیقی دلهره آور فیلم حس ترسناکی که مخاطب با آن مواجه می شود را نیز به خوبی برجسته کرده و دلهره مخاطب را دو چندان می کند.

ستاره فیلم بدون شک فلورنس پیو می باشد که در نقش دنی بهترین بازی ممکن را از خود به نمایش گذاشته. آری استر در فیلم قبلی خود نیز به خوبی از استعداد بازیگری بالای تونی کولت پس از سالها در نقش اصلی استفاده کرده بود که حتی می توانست با کمی خوش شانسی در فصل جوایز غافلگیری بزرگی را در شاخه بازیگری به ارمغان بیاورد. آستر اینبار نیز از بازیگر جوان خود به بهترین نحو ممکن بازی گرفته و ما می توانیم فروپاشی و ویرانی دنی را در بازی پیو شاهد باشیم.

« میدسامر » حداقل از بُعد شخصیت پردازی نمی تواند در مقایسه با « موروثی » اثری بهتر محسوب شود اما امضای کارگردان در ساخت دومین فیلمش کماکان چنان برجسته بوده که بسیاری از ویژگی های مثبت فیلم اول او در اینجا نیز تکرار شده است. دومین اثر آستر را نمی توان در ژانر وحشت دسته بندی کرد و بهتر است از آن به عنوان یک اثر دلهره آور نام برد که به خوبی از عهده وظایف خود برآمده است. یکی از مشخصه های ارزشمند کارگردانی آستر تا اینجا، غافلگیری های در پایان بندی آثارش بوده است که تماشاگر را در فکر فرو می برد. در « میدسامر » نیز آستر با یک پایان بندی غافلگیر کننده و تفکر برانگیز مخاطب را غرق در دنیایی می کند که به مدت بیش از دو ساعت مخاطب را در آن معلق نگه داشته بود. اثر دلهره آوری که توانایی برانگیختن تفکر در مخاطبش را داشته باشد، قطعاً ارزش تماشا خواهد داشت؛ هرچند که ایراداتی هم در اثر به چشم بخورد که به یکپارچگی فیلم لطماتی وارد کند.

منتقد : میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می گردد.

به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید

میدسامر (Midsommar)