فردا (چهارشنبه) پنجاه وسومین سالروز تولد «تیم برتون»، كارگردان سرشناس و صاحب سبك آمریكایی است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، «تیموتی ویلیام برتون» معروف به تیم برتون متولد ۲۵ اوت ۱۹۵۸ در كالفرنیا آمریكا خالق برخی از تاریك ترین و مهیج ترین فیلم های تاریخ سینما ازجمله «سیاره میمون ها» «ادوارد دست قیچی» و «بیتل جوس» است.
وی اولین بار در سال ۱۹۸۵ برای فیلم «ماجرای بزرگ پی» پشت صندلی كارگردانی نشست، اما با فیلم «بیتل جوس» بود كه در سال ۱۹۸۸ به شهرت رسید.
«تیم برتون» كه ۱۴ فیلم بلند در كارنامه سینمایی اش دیده می شود، از معدود كارگردانانی است كه تقریبا در همه ژانرها فیلم ساخته است؛«مریخ حمله می كند» و «سیاره میمون ها» در ژانر علمی داستانی تا «ماهی بزرگ» در ژانر فانتزی، «عروس مرده» نامزد جایزه اسكار در شاخه انیمیشن،«سوئینی تاد» در ژانر موزیكال و «چارلی و كارخانه شكلات سازی» در ژانر كودكان.
«تیم برتون» در منطقه “بربانک” متولد و بزرگ شد، منطقه ای که قطب صنعت فیلم و تلوزیون در هالیوود بود. وی که در دوران کودکی زندگی چندان خوبی نداشت و پدرومادرش به دلیل مشغله زیاد، توجه چندانی به او نمی کردند، بزرگ ترین تفریح اش نشستن مقابل تلویزیون و تماشای فیلم بود كه همین امر علاقه به فیلم و سینما را در او ایجاد کرد.
پس از پایان دوره دبیرستان، تیم برتون به انجمن هنر کالیفرنیا رفت و در آنجا در رشته انیمیشن دوره کارآموزی گذراند. بعد از گذراندن این دوره موفق شد در کمپانی “والت دیسنی” به عنوان دستیار انیماتور شروع به كار كند. وی ابتدا در دیسنی چند انیمیشن کوتاه ازجمله «وینسنت»(۱۹۸۲) را ساخت که در چند جشنواره خوش درخشید. برتون از قدرت تخیل فوق العاده ای برخوردار بود که با اندیشه های خاص و ویژه ای که داشت آمیخته بود كه الیته این دیدگاه ها چندان با سیاست های دیسنی هماهنگی نداشت.
در سال ۱۹۸۵ بود كه تیم برتون اولین فیلم بلند خود را کارگردانی کرد. این فیلم که «ماجرای بزرگ پی.وی» نام داشت، داستان کودکی را در قالب یک مرد بیان می کرد. قهرمان قصه “پی.وی هرمن” نام داشت که در جست وجوی دوچرخه گمشده خود به همه جا می رود. این فیلم به طور کامل دربرگیرنده تفكرات برتون بود.
این كارگردان سرشناس دومین فیلم بلند خود را با نام «بیتل جویس» در سال ۱۹۸۸ ساخت كه بسیار درخشان تر از «ماجرای بزرگ پی.وی» بود. این فیلم یك کمدی جذاب با جلوه های ویژه ماهرانه درباره زن و شوهر مرده ای بود که قصد دارند مستاجرین شرور خانه شان را بیرون بیندازند و برای این کار از روحی وحشتناک به نام “بیتل جویس” کمک می گیرند.
عمده شهرت برتون به واسطه آغاز ساخت سری فیلم های “بتمن” بود. برتون در سال ۱۹۸۹ سراغ یک داستان کمیک معروف درباره قهرمانی نقاب دار به نام “بتمن” رفت. این فیلم با هزینه ۵۰ میلیون دلاری ساخته شد و بسیار مورد استقبال منتقدین و تماشاگران قرار گرفت. این استقبال کمپانی برادران وارنر را ترغیب كرد تا سفارش ساخت قسمت دوم را نیز به برتون بدهند.
فیلم بعدی برتون «ادوارد دست قیچی» بود كه در سال ۱۹۹۰ ساخته شد، فیلمی تلخ كه از همه ویژگی های فیلم های برتون برخوردار بود. این فیلم ماجرای افسانه ای درباره پسری به نام “ادوارد” است که به جای دو دست، دو قیچی دارد. پسری که در شب کریسمس آرزویی جز اینکه به یک انسان معمولی تبدیل شود ندارد.
«جانی دپ» که بعد از این فیلم در چند پروژه دیگر نیز با برتون همکاری کرد، در این فیلم در نقش ادوارد بازی بسیار چشم گیری به نمایش گذاشت.
در سال ۱۹۹۲ بود كه برتون دنباله فیلم «بتمن» را که به کمپانی برادران وارنر وعده داده بود ساخت. این فیلم «بتمن بازمی گردد» نام داشت و خوش ساخت تر از فیلم قبلی بود.
دو سال بعد از آن برتون فیلم «ادوود» را ساخت. این فیلم درباره زندگی و فیلم های بدترین کارگردان تاریخ سینما به نام
«ادوارد دی وود جونیور» بود. برتون خود این فیلم را یکی از بهترین و کامل ترین فیلم هایش می داند. این فیلم نامزد دریافت نخل طلای جشنواره کن بود.
برتون در سال ۱۹۹۶ به سراغ یک پروژه بزرگ درباره حمله موجودات مریخی به کره زمین رفت كه «مریخ حمله می کند» نام داشت. این فیلم چندان مورد استقبال منتقدین قرار نگرفت، اما تصویری که برتون از موجودات فضایی ارائه داد در نوع خود جذاب بود.
فیلم بعدی برتون ماجرایی ترسناك درباره یک قاتل زنجیره ای خون خوار در انگلستان قرن نوزدهم بود. فضاسازی فیلم همان فضاسازی فیلم های برتون بود، اما ماجرایی که برتون برروی آن دست گذاشت با فیلم های قبلی متفاوت بود. درهرحال «اسلیپی هالو» فیلم موفقی شد كه «جانی دپ» در نقش یک کارآگاه در آن بازی كرد.
برتون فیلم «سیاره میمون ها» را در سال ۲۰۰۱ ساخت كه با گریم های فوق العاده ای که هنرپیشه های معروف را به شکل موجوداتی میمون نما در سیاره ای دیگر درآورده بود بسیار مورد توجه تماشاگران قرار گرفت.
«چارلی و کارخانه شکلات سازی» كه در سال ۲۰۰۵ به پرده سینما آمد، فیلمی فانتزی بود كه برگرفته از تخیلات و دنیای ذهنی برتون بود. “ویلی ونکا” كه جانی دپ نقش آن را بازی می كرد، کودکی است که حسرت خوردن شکلات و شیرینی موجب شده او بزرگ ترین کارخانه شکلات سازی را بسازد و خوشمزه ترین شکلات ها را تولید کند، در حالیکه همواره سایه پدری که دندانپزشک بوده و خوردن شکلات را برای او ممنوع می کرده را در زندگی اش احساس می کند.
در پروژه بعدی برتون باردیگر به حرفه اصلی اش انیمیشن سازی رو آورد و اثری درخشان، زیبا و جذاب را بر گرفته از موضوعی که همیشه به آن علاقه نشان داده یعنی تقابل و آمیختگی دنیای زندگان و مردگان را به تصویر كشید. این انیمیشن « عروس مرده» نام داشت. این فیلم در سال ۲۰۰۵ نامزد جایزه اسكار بهترین انیمیشن بود.
«تیم برتون» كه سال گذشته ریاست هیات داوران شصت وسومین جشنواره فیلم كن را برعهده داشت، با انیمیشن سه بعدی «آلیس در سرزمین عجایب» در افتتاحیه جشنواره كن حضور داشت. این فیلم داستان دختری است که به سرزمینی مرموز و عجیب قدم میگذارد، جایی که تمام شخصیت های دیگر هم در آن معمولی نیستند.
این فیلم ساز صاحب نام در سال ۲۰۰۷ جایزه شیر طلای افتخاری جشنواره ونیز را به پاس یك عمر دستاورد سینمایی دریافت كرد.
ایسنا
