نقد و بررسی فیلم Project X ( پروژه ایکس )

فیلمهایی با موضوع ” جشن های نوجوانانه ” ، همیشه یکی از سوژه های محبوب هالیوود از دهه ی 70 تا به امروز بوده است. کافی است نگاهی به کارنامه تعدادی از بهترین بازیگران و کارگردانان بزرگ هالیوود بیندازید تا متوجه شوید هرکدام از آنها در برهه های زمانی مختلف اقدام به ساخت یک اثر درباره ” جشن نوجوانان ” کرده اند. این ژانر در سالهای اخیر اما محبوبیت بیشتری پیدا کرده بطوریکه هر ساله شاهد ساخته شدن تعداد زیادی فیلم درباره این موضوع کلیشه ای هستیم که تنها تعداد محدودی از آنها قابل قبول هستند. در آخرین مورد این نوع فیلمهای جشن محور، با فیلمی تحت عنوان « پروژه ایکس » که اولین ساخته سینمایی « نیما نوری زاده » می باشد، روبرو هستیم که از هر حیث فیلم ضعیف و بدرد نخوری است.

داستان این فیلم درباره سه پسر نوجوان دبیرستانی به نامهای توماس ( توماس مان ) ، کاستا ( اولیور کوپر ) و جی بی ( جاناتان دنیل براون ) هست که در مدرسه شان اصلاً محبوبیتی ندارند و همیشه توسری خور بوده اند. این سه نفر به هر دری می زنند تا بتوانند کمی بر محبوبیتشان بیفزایند، با یک مانع روبرو می شوند تا اینکه پدر و مادرِ توماس به او اعلام می کنند که قصد دارند تا آخر هفته را در خارج از خانه بگذرانند. این موضوع سبب می شود تا این سه نفر به این فکر بیفتند که از نبود پدر و مادر توماس نهایت استفاده را ببرند و خانه را میزبان یک جشن نوجوانانه اساسی کنند که در آن همه نوع موارد ممنوعه دوره نوجوانی نظیر مشروبات الکلی و استعمال مواد مخدر وجود داشته باشد باشد و به عبارت ساده تر همگی آزاد باشند تا از این طریق بتوانند محبوبیتی عظیم در بین همسالانشان بدست بیاورند. دیری نمی گذرد که این فکر تبدیل به واقعیت می شود اما آیا این سه نفر می توانند از پس یک جشن بی محدودیت برآیند؟

« نیما نوری زاده » یکی از کارگردانان شناخته شده صنعت موزیک ویدئو در بریتانیا به حساب می آید که بیشتر به دلیل ویدئو کلیپ مشهوری که برای گروه « هات چیپس » ساخته بود ، محبوبیت دارد. می توان گفت که موزیک ویدئو هایی که « نوری زاده » آن را کارگردانی کرده ، حداقل در دنیای موسیقی حرف هایی برای گفتن داشته اما ورود او به سینما که با کمترین تجربه قبلی صورت گرفته ، باعث شده تا وی سبک و سیاق خاص موزیک ویدئوهایش را هم با خودش به سینما بیاورد. « پروژه ایکس » دقیقاً محصول یک فکر چند دقیقه ای است که اگر تبدیل به موزیک ویدئو می شد به راحتی می توانست به فروش فوق العاده زیادی دست پیدا کند و این جوان را به شهرت بیشتری برساند اما تماشای 88 دقیقه عیاشی عده ای نوجوان بر پرده عریض سینما اتفاقی هست که شاید خیلی از تماشاگران تاب تماشای کامل آن را نداشته باشند!

اولین مشکل « پروژه ایکس » عدم وجود خط ثابت داستانی است. در اوایل این فیلم ما شاهد این هستیم که پدر توماس به همسرش می گوید که ” پسرشان در تمام عمر یک بازنده بوده فقط به دلیل اینکه … ” و فیلمساز از ما می خواهد تا بفهمیم که چرا توماس یک بازنده بوده، اما فیلم تا به انتها این پرسش را بی پاسخ می گذارد یا حداقل جواب واضحی برای آن ندارد که تماشاگر قانع شود. « پروژه ایکس » از جایی که خانواده توماس برای آخر هفته به سفر می روند، خط داستانی خود را از دست می دهد و جایش را به دیالوگ های رکیک نوجوانان کوته فکرِ فیلم می دهد. متاسفانه ما در « پروژه ایکس » شاهد رد و بدل شدن تعداد بسیار زیادی کلمات رکیک بعلاوه تصویر استعمال انواع مواد مخدر و مشروبات الکلی هستیم که حداقل میزان غلظت به تصویر کشیدن این صحنه ها در مقایسه با دیگر ساخته های تینیجری خیلی بیشتر هست.

برایم جای سوال هست که « نیما نوری زاده » به چه دلیل تا این حد بر به تصویر کشیدن صحنه های زشت و زننده در فیلمش تاکید کرده است؟ در سالهای گذشته فیلمی تحت عنوان « فوق العاده بد » ( یا همان « Super Bad » ) درباره جشن آخر سال نوجوانان به نمایش در آمد که برعکس انتظارم اثری به شدت تماشایی و کمدی بود که ماهیت اینگونه جشن ها و مفهوم دوستی را به درستی به مخاطبش انتقال می داد. اما در « پروژه ایکس » ، « نیما نوری زاده » به واقع هیچ پیام و حرفی برای مخاطبش ندارد که این موضوع بسیار آزار دهنده است! اینکه بیشتر اتفاقات فیلم از طریق لنز دوربین فردی به نام دکس( با بازی دکس فلیم ) به تصویر کشیده می شود، این پیغام را برای تماشاگر به همراه دارد که کارگردان قصد داشته این جشن ها را بصورت مستند یعنی همانطور که هست به مخاطب نشان دهد، اما « نوری زاده » حتی در این مورد هم نتوانسته موفق عمل کند چراکه جهت گیری های مشخص داستان که عموماً بر ضد والدین است، مانع از آن شده که فیلم امانت دار سبک مستند گونه اش باشد.

در « پروژه ایکس » ، پدر و مادر توماس افرادی بسیار سخت گیر و مانع از پیشرفت فرزندشان خطاب می شوند که اجازه هیچ تفریح و به قول معروف ” عشق و حالی ” را به فرزندشان نمی دهند! این در صورتی هست که پدر و مادر توماس با توجه به 17 ساله بودن فرزندشان و ترس از اینکه متمایل شدن فرزندشان به مواد مخدر و مشروبات الکی باعث تباهی او شود، تا بدین حد بر او سخت می گیرند اما « نوری زاده » با همان شیوه دید یک طرفه که ظاهراً از طرف پدرش به وی ارث رسیده، درباره شخصیت های فیلم قضاوت کرده است.

متاسفانه باید بگویم که بارِ کمدی فیلم هم نکته جدیدی دربر ندارد و هر آنچه که بر تصویر نقش بسته، شوخی های جنسی ملقب به پائین تنه هست که نمونه اش را سالهاست در فیلمهای تینیجری دست پائین هالیوود شاهد هستیم. در « پروژه ایکس » شما با نوجوانانی طرف هستید که عقل را بر خود حرام کرده اند و هر آنچه که بر آنها مضر هست را به کار گرفته اند و ما هم باید به رفتارهای ناشیانه آنها و اینکه چقدر در مصرف مواد روان گردان زیاده روی می کنند بخندیم! « نوری زاده » در « پروژه ایکس » زشتی های زیادی را هم به مخاطب نوجوانش می آموزد ( این فیلم اگرچه درجه سنی R دارد اما در اصل مخاطبینش نوجوانان هستند) که از جمله آن صحنه ای است که یک ” کوتوله ” در وسط جمعیت راه می افتد و شروع به مشت زدن به پروستات ملت می کند! صحنه های نحوه سر کشیدن مشروبات و استعمال مواد مخدر هم که با حالتی مستند گونه نمایش داده می شوند، از سر و کول فیلم در حال بالا رفتن است!

در نهایت باید بگویم که « پروژه ایکس » به معنای کامل کلمه فیلم بدی است. از منظر سینمایی در فیلمِ « نیما نوری زاده » خبری از منطق روایی داستان نیست و فیلمبرداری دوربین روی دست هم جهت نزدیکی تماشاگر با خوشی های نوجوانان عقل بر خود حرام کرده فیلم، توفیقی نکرده است. فیلم درب و داغان تر از آن است که بخواهیم آن را حتی برای یکبار هم تماشا کنیم. در « پروژه ایکس » ما شاهد صحنه ای هستیم که یکی از موسیقی های خانم « کشا » ( یکی از خوانندگان محبوب آمریکا که بیشتر موسیقی هایش در جشن های نوجوانانه مورد استفاده قرار می گیرد ) غیرقابل توقف می شود و کسی توان از کار انداختن آن را ندارد!، این سکانس دقیقاً گویای این حقیقت هست که « نیما نوری زاده » هنوز هم به دنیای موزیک ویدئو تعلق دارد و بهتر هست که مدتی دیگر برای خوانندگانی نظیر « لیلی آلن » کلیپ بسازد و پس از کسب تجربه لازم به دنیای فیلمسازی بازگردد.