«بیلی وایلدر» متولد ۲۲ ژوئن ۱۹۰۶ در لهستان امروزی، بیش از پنج دهه در عرصه سینما حضوری درخشان داشت و پیش از مرگ در ۲۷ مارس ۲۰۰۲ در ۹۵ سالگی، توانست ساخت ۶۰ فیلم را در كارنامه سینمایی اش به ثبت برساند.
«وایلدر» یكی از درخشان ترین چهره های فیلم سازی هالیوود در عصر طلایی محسوب می شود كه شش بار موفق به كسب اسكار و ۱۵بار نامزد این جایزه بود و از این لحاظ یكی از ركورداران تاریخ سینماست.
وی پس از اخراج از دانشگاه وین اتریش، به روزنامه نگاری پرداخت و پس از مهاجرت به برلین، در روزنامه های محلی، مطالب ورزشی و جنایی می نوشت. توانایی «وایلدر» در نویسندگی، او را به سمت نگارش فیلم نامه سوق داد.
موفقیت عمده ی «وایلدر» پس از حضور او در هالیوود در سال ۱۹۳۳ آغاز شد و اولین اثر مهم او در سال ۱۹۳۹ با فیلم «نیمه شب» رقم خورد كه برای اولین بار نامزد اسكار بهترین فیلم نامه شد.
پس از آن، موفقیت های بعدی وی با فیلم نامه آثار پرفروشی چون «طلوع را متوقف كن» و «گلوله ی آتش» ادامه یافت و دو بار دیگر نامزد اسكار بهترین فیلم نامه شد، اما همچنان در كسب آن ناموفق بود.
«وایلدر» پس از اولین تجربه كارگردانی اش با فیلم «بزرگ تر و كوچك تر»، شهرت جهانی خود را با ساخت فیلم «غرامت مضاعف» در سال ۱۹۴۴ رقم زد كه نامزدی بهترین كارگردانی و بهترین فیلم نامه اسكار را برای او به همراه آورد.
دو سال بعد، «وایلدر» با فیلم «تعطیلات ازدست رفته» توانست سرانجام جایزه اسكار بهترین كارگردانی و بهترین فیلم نامه را به دست آورد.
این كارگردان و فیلم نامه نویس سرشناس در سال ۱۹۵۱ با فیلم «سان ست بلوار» اسكار بهترین فیلم نامه را گرفت، اما در كسب اسكار بهترین كارگردانی این فیلم ناكام ماند.
«وایلدر» در ادامه با فیلم «تك خال در حفره» اگرچه به موفقیتی در گیشه سینماها نرسید، اما شهرت خود را افزایش داد و باردیگر نامزد اسكار بهترین فیلم نامه شد.
وی در سال ۱۹۵۴ فیلم موفق «بازداشتگاه شماره ۱۷» را ساخت كه اگرچه اسكار بهترین كارگردانی را برای او به همراه نیاورد، اما موجب شد تا «ویلیام هولدن» اسكار بهترین بازیگر مرد را بگیرد.
یك سال بعد، «وایلدر» با فیلم «سابرینا» نامزد اسكار بهترین فیلم نامه و كارگردانی شد. اواسط دهه ۵۰ را می توان دوران توجه «بیلی وایلدر» به آثار كمدی توصیف كرد كه ازجمله آنها می توان به «خارش هفت ساله» (۱۹۵۵)، «بعضی ها داغش رو دوست دارند» (۱۹۵۹) و «آپارتمان» اشاره كرد.
وی با فیلم «آپارتمان» سه اسكار بهترین فیلم نامه، بهترین فیلم و بهترین كارگردانی را گرفت و با فیلم «بعضی ها داغش رو دوست دارند» نامزد اسكار بهترین كارگردانی و بهترین فیلم نامه شد.
پس از این سال های موفق، حضور «وایلدر» در عرصه فیلم سازی دیگر مانند گذشته نبود، بطوریكه فیلم های «یك، دو، سه» (۱۹۶۱)، « احمق مرا ببوس» (۱۹۶۴)، «شیرینی شانس» (۱۹۶۶)، «زندگی خصوصی شرلوك هولمز» (۱۹۷۰) تقریبا آخرین آثار كارنامه سینمایی او بودند.
«بیلی وایلدر» در سال ۱۹۸۸ جایزه یادبود اسكار را گرفت و ستاره وی در كوچه شهرت هالیوود نقش بست.
وی در پنج دهه فعالیت سینمایی ۱۵بار نامزد جایزه اسكار شد كه از این لحاظ یكی از ركورداران تاریخ سینما است. از دیگر انتخابات سینمایی «بیلی وایلدر» می توان اشاره كرد به:
*جایزه بافتا بهترین فیلم ۱۹۶۰
*شیر طلایی افتخاری برلین ۱۹۹۳
*جایزه بزرگ جشنواره كن ۱۹۴۶
*جایزه یك عمر دستاورد سینمایی از پارلمان اروپا ۱۹۹۲
*دو جایزه بهترین فیلم از گلدن گلوب ۱۹۴۶ ۱۹۵۱
*شیر طلایی افتخاری ونیز
منبع : خبرگزاری ایسنا
