نقد و بررسی فیلم جنگ ستارگان: خیزش اسکای واکر ( Star Wars: The Rise of Skywalker )

به پایان رساندن مجموعه های دنباله دار در سینما طی چند سال گذشته تبدیل به یک معضل اساسی برای فیلمسازان شده است. در مشهورترین مورد می توان به فصل آخر سریال « بازی تاج و تخت » اشاره کرد که ضعف های عجیب و غریب آن باعث خشم طرفداران دو آتشه این سریال شد. پیش از آن نیز نمونه های بسیاری در سینما مشاهده شده بود که در پایان بخشیدن به قصه های دنباله دار با مشکل مواجه شده بودند. اما « جنگ ستارگان » تفاوت بزرگی با آثار دیگر دارد. مجموعه فیلمهایی که تنها یک اثر سینمایی نبودند بلکه به نوعی پایه گذار فلسفه خلق دنیای خیالی و بسط و گسترش آن در سینما بودند، سلسله آثاری که الهام بخش بسیاری از آثار تخیلی دیگر و البته دنیای بازیهای رایانه ای شدند. اما قسمت آخرِ سه گانه، آن فیلمی نیست که هواداران انتظارش را داشتند.

داستان این قسمت مطابق انتظار از جایی آغاز می شود که کایلو رن ( آدام درایور ) به دنبال تشکیل امپراطوری است اما به زودی متوجه می شویم که پالپاتین ( ایان مک دیارمید ) هنوز زنده است. پالپاتین سعی می کند به کایلو پیشنهاد اغوا کننده ای برای تثبیت امپراطوری خود دهد با این شرط بزرگ که او، ری ( دیزی ریدلی ) را برای همیشه از بین ببرد. از طرف دیگر ری و دوستانش در پی آن هستند تا تهدید کهکشان را برطرف کنند اما…

جی جی آبرامز در ساختن دو قسمت قبلی « جنگ ستارگان » به موفقیت های قابل توجهی دست یافت و طرفداران هم از این دو قسمت رضایت کافی داشتند. اما در قسمت سوم که انتظار می رفت تمام پیچش های داستانی و مقدمه چینی های دو قسمت قبلی به بلوغ رسیده و اثر را به یک پایان هیجان انگیز و باشکوه برساند، شاهد ضعف های داستانی هستیم که از یک سیاست آشنا سرچشمه می گیرد و آن عدم ریسک پذیری سازندگان بوده است. شاید در نگاه اول پذیرش این نکته قابل درک باشد که برای به پایان رساندن یک داستان مربوط به « جنگ ستارگان » باید وسواس بسیاری به خرج داد و کوچکترین خدشه ای به نوستالژی علاقه مندان به این فیلم وارد نکرد. اما مشکل اینجاست که محافظه کاری افراطی منجر به خلق اثری عجیب و معمولی شده که در تمامی بخش های داستان دچار ضعف است.

حضور شخصیت پالپاتین در حالی که گمان می رفت از دنیا رفته باشد یکی از نکاتی است که باعث می شود تماشاگر به راحتی بتواند ادامه داستان را حدس زده و حتی نحوه به اجرا درآمدن آن را پیش بینی نماید! شاید داستان جذاب تر کایلو و شخصیت پردازی خاکستری او می توانست پیچش های داستانی جذاب تری خلق نماید که در نهایت با یک غافلگیری به پایان برسد اما حضور پالپاتین باعث شده تا علاوه بر ایجاد حفره های داستانی متعدد، مسیر قصه به سمت کلیشه های آشنا حرکت کرده و در نهایت در نقطه ای قرار بگیرد که حداقل چند اثر پر خرج سینمایی در یکسال اخیر به سمت آن حرکت کرده اند.

متاسفانه بخش زیادی از داستان به جای آنکه در پی بسط قصه و تثبیت جایگاه شخصیت ها شود، به زد و خوردهای فراوان و سکانس های زائد می گذرد که اثر را تا حد و اندازه های آثار اکشن امروز سینما نظیر « سریع و خشمگین » تنزل داده است. این اتفاق بدون شک متاثر از سیاست های کمپانی دیزنی است که به شدت تلاش می کند تا نظر تماشاگران کم حوصله سینما را به خود جلب نماید و به همین جهت، آنچه که این قشر می پسندند را به پرده سینما می آورد و سود مالی آن نیز همیشه با تضمین همراه است. به همین دلیل است که فیلمنامه در « خیزش اسکای واکر » عمقی ندارد و در سطح یک اکشن ساده باقی مانده است و فیلمنامه هم تماشاگر و طرفداران سرسخت اثر را دچار چالش جدید نمی کند.

جلوه های ویژه و هدایت صحنه های اکشن فیلم کماکان برجسته و قابل تحسین هستند. کیفیت بالای جلوه های ویژه قطعاً تماشاگران را راضی خواهد کرد. آبرامز مانند همیشه نبردهای حماسی را به خویب رهبری کرده و به سختی می توان از تماشای اکشن در « جنگ ستارگان: خیزش اسکای واکر » لذت نبرد. اما نکته حائز اهمیت اینکه که جلوه های ویژه فیلم علی رغم کیفیت بالا، به نوعی دچار افراط نیز شده اند به طوریکه در نبرد نهایی حضور بیش از اندازه جلوه های ویژه باعث می شود تمرکز مخاطب از دست برود. اما روی هم رفته می توان گفت که « خیزش اسکای واکر » مانند تمام سری فیلمهای « جنگ ستارگان » در بخش های فنی کماکان از بهترین های سینما محسوب شده و شایسته احترام است.

در میان بازیگران فیلم کماکان آدام درایور به جهت پرداخت خاکستری، ارتباط بهتری با تماشاگر برقرار می کند و انتخاب درست او برای این نقش نیز باعث شده تا کایلو بهترین شخصیت و درایور بهترین بازیگر فیلم باشد. در فیلم کری فیشر فقید نیز بصورت دیجیتالی بازسازی شده و فیلم به احترام او یک صحنه تاثر برانگیز ترتیب داده که قطعاً طرفداران مجموعه را برای لحظاتی احساساتی خواهد کرد. دیزی ریدلی که قهرمان این سه گانه محسوب می شود، در اینجا کار خود را به نحو احسن انجام داده و تیم بازیگری نیز در قسمت سوم به هماهنگی کامل رسیده اند که باعث شده بازی ها یکدست باشد.

« جنگ ستارگان: خیزش اسکای واکر » علی رغم ویژگی های فنی ارزشمندی که دارد، در فیلمنامه ضعیف و ناامید کننده است و برای جلب نظر مخاطبین قدیمی تنها به زنده کردن نوستالژی ها مبادرت ورزیده است. در نقطه مقابل، قصه تا جایی که امکان داشته سریع و بی توقف پیش رفته و خبری هم از پیچش های داستانی به سبک ” جنگ ستارگان ” نیست. اگر جورج لوکاس توانسته بود داستانی به وسعت کهکشان خلق نماید، در اینجا دیزنی و جی جی آبرامز داستان را در حد یک زد و خورد فضایی محدود کرده اند و خبری از وسعت بخشیدن به این دنیا و شخصیت هایش نیست و تنها چیزی که از « خیزش اسکای واکر » باقی می ماند، سکانس های اکشن خوش ساخت با انبوهی از حفره های فیلمنامه است که احتمالا نسخه استانداردی برای سینمای امروز محسوب خواهد شد!

منتقد: میثم کریمی

این مطلب بصورت اختصاصی برای سایت ” مووی مگ ” به نگارش درآمده و برداشت از آن جز با ذکر دقیق منبع و اشاره به سایت مووی مگ، ممنوع بوده و شامل پیگرد قانونی می گردد.

به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید

جنگ ستارگان: خیزش اسکای واکر (Star Wars: The Rise of Skywalker)