کمربندها را شُل کنید، اینجا کَن است! ( به قلم میثم کریمی- بخش اول )

مراسم آغاز جشنواره فیلم کن 2011 با تقدیر از کارگردان سرشناس ایتالیایی ، برناردو برتولوچی ، آغاز شد. در این مراسم که مجری آن ملانی لورن فرانسوی بود ( بازیگری که احتمالا همه شما او را با نقش شوشانا در فیلم لعنتی های بی آبرو می شناسید ) در ابتدای کار از برتولوچی خواسته شد تا برای دریافت نخل طلای افتخاری کن به صحنه بیاید و جایزه اش را دریافت کند. برتولوچی در میان تشویق مکرر تماشاگران به همراه صندلی چرخ دارش بر روی صحنه حاضر شد و جایزه اش را دریافت کرد. نشستن برتولوچی بر صندلی چرخ دار، به جای صندلی کارگردانی ، یکی از ناراحت کننده ترین اتفاق مراسم افتتاحیه جشنواره کن بود.

برتولوچی بعد از دریافت جایزه اش، شروع به تعریف و تمجید از داوران کن و رفقای سینمایی اش کرد . او به چهره وودی آلن که در مراسم حاضر بود اشاره کرد و گفت : چهره او ( آلن ) امشب واقعا عجیب و متفاوت است. من شخصاً تابحال او را با چنین ریخت و قیافه ایی در هیچ یک از فیلمهایش ندیده ام!. وی همچنین به رابرت دنیرو که رئیس هیئت داوران جشنواره کن امسال است اشاره ای کرد و گفت که او یک دوست خیلی خوب برای من هست. دنیرو در فیلم افسانه 1900 که برتولوچی آن را کارگردانی کرده بود ، حضور داشت.

سپس رابرت دنیرو وارد صحنه شد و با تشویق شدید تماشاگران روبرو شد. او همچنین به شکل دست و پا شکسته به زبان فرانسوی به حضار گفت که خوشحال است که در جشنواره امسال حضور دارد.

اما اولین فیلم به نمایش درآمده در جشنواره کن طبق برنامه ، نیمه شب در پاریس بود. جدیدترین فیلم وودی آلن به مانند همیشه لیست بلند بالایی از بازیگران مطرح را در خود داشت. نامهایی که در جدیدترین فیلم آلن نقش آفرینی کرده اند عبارت است از : اوون ویلسون ، تام هیدلستون ، ریچل مک آدامز ، ماریون کاتیلارد ، آدرین برودی، مایکل شین و البته کارلا برونی ، همسر رئیس جمهور فرانسه که حضور این یکی باعث ایجاد بحث های فراوانی شده بود.

نیمه شب در پاریس داستان یک نویسنده را روایت می کند که به همراه همسرش به پاریس می آید و علی رغم مخالفت همسرش، در کوچه پس کوچه های پاریس پرسه می زند تا بتواند داستان مورد نظرش که مربوط به دهه ی 20 میلادی است را بنویسد. اما در یکی از این شبها او با یک خودرو تصادف می کند و این تصادف سبب می شود تا او با چهره های شاخص قرن های گذشته از جمله پابلو پیکاسو ، اِرنست همینگوی و دیگر بزرگان تاریخ هم صحبت شود!. فیلم فضایی دوست داشتنی داشت که نسبت به کار قبلی آلن ( شما با یک غریبه سیاه ملاقات خواهید کرد ) یک سرو گردن بالاتر بود. مضمون فیلم جدید آلن کماکان مانند ساخته های قبلی اش در ارتباط انسانها ، معنی عشق خلاصه می شود. اما مهمترین ویژگی فیلم که سبب شد تا نامش به عنوان فیلم افتتاحیه فیلم کن انتخاب شود، تصویربرداری و اشاراتی است که به شهر زیبای پاریس دارد. داریوش خنجی در نیمه شب در پاریس موفق به گرفتن نماهایی از شهر پاریس شده که در کمتر فیلمی شاهدش بودیم. در کل باید بطور خلاصه بگویم که هرچند نیمه شب در پاریس جزو بهترین فیلمهای آلن در چند سال اخیر به حساب می آید ، اما کماکان فقط طرفداران آلن می توانند لذت وافری از آن ببرند. بهترین توصیف برای فیلم جدید آلن همان ” نامه عاشقانه به پاریس “است. مطمئنم بعد از تماشای نیمه شب در پاریس، شما هم آرزو می کنید که به پاریس سفری داشته باشید.

اما دیگر فیلمهایی که در جشنواره کن به نمایش درآمد :

بی قرار : بی قرار درباره پسری است که به یک دختر مبتلا به سرطان دل می بنند و این در حالی است که این دختر در ظرف چند ماه آینده از دنیا خواهد رفت. فیلم جدید گاس ون سنت برای آن دسته از تماشاگرانی جذاب است که علاقه مفرطی به گریه کردن در هنگام دیدن فیلم دارند!. بی قرار فضایی به شدت افسرده دارد که حتی باعث شده خیلی ها تحمل تماشای آن تا به انتها را نداشته باشند. بهرحال منتقدان از این فیلم استقبال کردند و به نظر می رسد که در روزهای بعد نام این فیلم را بیشتر بشنویم. من که خیلی از آن خوشم نیامد!

زیبای خفته : این فیلم داستان یک دختر دانشجو را روایت می کند که بخاطر عشق و علاقه اش به دنیای مد و طراحی لباس، به این حرفه کشیده می شود ولی تنها چیزی که نصیبش می شود سوء استفاده های جنسی ایی است که دیگران از او می کنند!. زیبای خفته اولین فیلم خانم جولیا لیگ به حساب می آید و بازیگر نقش اصلی آن هم اِمیلیبروینگ است که ماه پیش فیلم لوس و بی مزهِ مشت آهنین از او به اکران درآمد. زیبای خفته همانطور که گفتم اولین فیلم جولیا لیگ در مقام کارگردانی به حساب می آید و به همین دلیل آشفتگی از سر و رویش می بارد! فیلم موضوع جالب و جنجالی ایی دارد ( به خصوص اینکه در فرانسه که بهشت طراحان لباس است به نمایش درآمده ) اما هیچ گاه نمی تواند بیشتر از یک فیلم معمولی باشد و در آخر این پایان بندی فوق العاده عجیب و مجهول فیلم است که تیر خلاص را بر پیکره تماشاگر وارد می کند و این سوال را برای تماشاگران مطرح می کند که اصل صحبت کارگردان با چه کسانی بوده؟ و آیا اینکه اصلا کارگردان قصد صحبت کردن داشته؟ یا اینکه فقط به نمایش تصویر اکتفا کرده؟ بگذریم، فکر نمی کنم زیبای خفته شانسی برای موفقیت در کن 2011 داشته باشد.

پلیس : فیلمی عجیب و غریب درباره پلیس هایی که به پرونده سوء استفاده جنسی از کودکان رسیدگی می کنند. کارگردان فیلم میون لی بسکو ی فرانسوی است که پیش از این او را به عنوان یک بازیگر می شناختیم ( البته او جزو بازیگران طراز اول فرانسه نبود ). با خلاصه ایی که از داستان منتشر شده بود کاملا می دانستم که قرار است یک فیلم سیاه درباره بزهکاری ببینم ودقیقاً هم چنین شد! لی بسکو در پلیس سعی کرده فضای فیلم را به شدت به واقعیت نزدیک کند ، به همین دلیل بازی طبیعی بازیگران یکی از نکات مثبت فیلم به شمار می آید که توانسته روح واقعی بودن را به تماشاگر منتقل می کند. چیز دیگری ندارم که درباره این فیلم بگویم چون به اندازه کافی در ایران خودمان با پدیده شوم سوء استفاده جنسی روبرو هستیم. نمی دانم چرا جشنواره امسال پر است از این فیلمهایی با محوریت سوء استفاده جنسیتی!؟

آریرانگ : جشنواره کن محلی است برای نمایش فیلمهای شاخص از تمام نقاط جهان. به عبارت دیگر اگر شما فیلمی داشته باشید که ارزش هنری بالایی داشته باشد، می توانید آن را به جشنواره کن بیاورید تا شاید فیلم شما بتواند نخل طلا را تصاحب کند؛ اما این دلیل نمی شود هر چه را که ساخته اید به کن بیاورید!! آریرانگ مستندی است که کارگردان آن ، کیم کی دوک معروف است ( مطمئنم فیلم ” بهار ، تابستان ، پائیز ، زمستان و دوباره بهار” او را دیده اید ). رویا آخرین فیلم کیم کی دوک بهحساب می آید که آن را در سال 2008 ساخته بود و پس از آن خبری از او نبود تا اینکه امسال با مستند آریرانگ در جشنواره کن شرکت کرد. در آریرانگ ، کیم کی دوک در تمام مدت دوربینی در دست گرفته و برای تماشاگر توضیح می دهد که چطور زندگی می کند و چرا فیلم نمی سازد!!. به منظور جلوگیری از بهم خوردگی اعصابم ، عطای تماشای این مستند را بی هیچ معطلی به لقایش بخشیدم و خودم را به بیرون از سالن هدایت کردم! . بعد از رویارویی با آریرانگ به این فکر افتادم که چرا ما ایرانیهای خلاق یک دوربین در دست نگیریم و در مورد خودمان صحبت نکنیم؟! مطمئنم ایرانیها در این مورد بسیار خلاق هستند و البته حرف های زیادی هم برای گفتن دارند.

we_need

ما باید درباره کوین حرف بزنیم : این فیلم جزو معدود فیلمهایی بود که از دیدنش لذت بردم. ما باید… در مورد پسری است که در جریان یک اردو ، 13 نفر از همکلاسی هایش را به دیار باقی می فرستد و… یک فیلم به شدت معمایی که ساختار غیر خطی آن باعث می شود تا به انتها آن را دنبال کنید. ما باید… فیلمی است که شما به هنگام تماشای آن دچار انحرافاتی در داستان خواهید شد که همگی این انحرافات فیلمنامه ایی در انتها، به یک خط مشترک می رسد و در اوج غافلگیری پایان می یابد. ما باید… یک اقتباس عالی از رمان پر سر و صدای لایونل شرایور است که بازی عالی تیلدا سوینتن در نقش مادر کوین را به همراه دارد. بازی سوینتن در ما باید … یکی از امیدهای اصلی کسب جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره امسال کن به حساب می آید. خوشحالم که بالاخره یک فیلم هیجان انگیز و ترسناک باعث شد خوابمان در جشنواره بپرد!

به امید دیدار : فیلمی از محمد رسول اف که حواشی نمایش اش بیشتر از خود فیلم بود. داستان فیلم درباره خانم وکیلی است که به تازگی پروانه وکالتش از او گرفته شده و شوهرش هم که یک روزنامه نگار بوده ، به تازگی از شغل خود اخراج شده و در این شرایط سخت این خانم باردار هست و… به امید دیدار فیلم به شدت خسته کننده ایی است که تمام بدی های یک زندگی را یکجا جمع کرده و به خورد تماشاگر می دهد. رسول اف در به امید دیدار سعی کرده تا از هر قشر پر حاشیه این روزهای ایران نماینده ایی در فیلمش داشته باشد که نتیجه اش زن و شوهری هستند که اتفاقاً یکی روزنامه نگار و دیگری وکیل است! ( دو قشر پر حاشیه امروز ایران ) و این دو فقط بد می آورند و کلا از زندگی ساقط شده اند. نماهای نزدیک و دیالوگ های غیرمعمولی ( که مطمئنم فقط در یک فیلم ایرانی پیدا می شود و نه در زبان مردم ) بدجوری تصنعی است. همانطور که گفتم حواشی فیلم قالب بر خود فیلم بود. رسول اف به هنگام نمایش فیلم در سالن حضور نداشت و به جای او، عوامل فیلمش در سالن با تماشاگران به تماشای فیلم نشستند. مطابق انتظارم سوالاتی هم قبل و بعد از نمایش فیلم درباره محمد رسول اف پرسیده شد که جوابهای متناقض عوامل فیلم سبب شد تا خبرنگاران با چشمانی گرد شده به مسائل بنگرند. در کل به امید دیدار فارق از مسائل حاشیه اش، از لحاظ سینمایی فیلم ضعیفی به حساب می آید. تنها نکته مثبت فیلم حضور تعداد زیادی از خبرنگاران برای تماشای یک فیلم ایرانی در جشنواره کن بود که البته دلیل آن هم اصلا به سینما ربطی نداشت. footnot

رد پا : این فیلم داستان یک پدر و پسر یهودی را روایت می کند که در ارتباط شان با یکدیگر دچار اختلاف می شوند و… فیلم از اسرائیل به جشنواره کن راه پیدا کرده بود و انتظاری هم از آن نداشتم. می شد حدس زد که پس زمینه فیلم بحث جنگ و عدم امنیت در مناطق اشغالی و… است. فیلم نکته تازه ای برای ارائه نداشت بنابراین وقت را غنیمت شمردم و عطای این یکی را هم به لقایش بخشیدم.

ما هم پاپ داریم : این فیلم درباره پاپی است که توسط کاردینال ها به جهت مرگ پاپ قبلی انتخاب می شود اما هنگامی که به او می گویند باید اولین سخنرانی اش را ارائه دهد دچار مشکل می شود و… فیلم خوبی که دیالوگ های تیز و نیش دارش درباره حق انتخاب پاپ یا اینکه کلا این جماعت پاپ چه کاری انجام می دهند، باعث شده تا به یکی از محبوب ترین های منتقدان در جشنواره امسال تبدیل شود. کارگردان فیلم نانی مورتی است و خود او هم در فیلم حضور دارد و حضورش نیز موثر است. ما هم پاپ داریم را هم به عنوان یکی از کاندیداهای احتمالی مد نظر داشته باشید.

کار طاقت فرسا : این فیلم درباره زوجی است که به دلیل بیکار شدن مرد خانواده ، زن تصمیم می گیرد تا زندگی را به وسیله راه اندازی یک سوپر مارکت در یک محله عجیب و غریب اداره کند. این یکی را نتوانستم ببینم اما از بازخوردها مشخص بود که چیز مهمی را از دست ندادم!